ค่ายโพธิ์สามต้น เป็นโบราณสถานและแหล่งประวัติศาสตร์ประเภทค่ายทัพโบราณสมัยอยุธยา ตั้งค่ายเมื่อปี พ.ศ. 2309 ปัจจุบันยังไม่ได้ขึ้นทะเบียนโบราณสถาน ค่ายโพธิ์สามต้นตั้งอยู่ที่ อำเภอบางปะหัน จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ค่ายโพธิ์สามต้นแยกออกเป็นค่ายฝั่งตะวันตกและตะวันออก ค่ายฝั่งตะวันตกยังหลงเหลือร่องรอยทางประวัติศาสตร์อยู่มากมีแผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ส่วนค่ายฝั่งตะวันออกแนวคูค่ายส่วนใหญ่ถูกทำลายไปเกือบหมด เหลือเป็นแนวกำแพงค่ายยาว ประมาณ 150 เมตร
พม่าได้ตั้งค่ายในพื้นที่ห่างจากวัดโพธิ์หอม หรือห่างจากต้นโพธิ์ทั้งสาม ไปทางตะวันตก ตามลำน้ำลพบุรีเก่าประมาณ 800 เมตร
ประวัติ
ภูมิหลัง
เส้นทางในการเดินทัพระหว่างกรุงศรีอยุธยากับหัวเมืองฝ่ายเหนือ ปรากฏหลักฐานในสมัยพระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้ คราวสงครามพระเจ้าตะเบ็งชเวตี้ (พ.ศ. 2091) พระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้นำทัพหลวง เสด็จยกทัพมาตั้งค่ายหลวง ณ ทุ่งพุทเลา ได้นำกำลังกองหลวงข้ามโพธิ์สามต้น มาตามทุ่งเพนียดเสด็จยืนช้าง ณ วัดสามวิหาร เตรียมเข้าตีกรุงศรีอยุธยา
พอในสมัยพระเจ้าอลองพญา ปี พ.ศ. 2303 พระองค์ได้นำทัพเข้าตีค่ายไทยที่ทุ่งตาลาน ให้ทัพหลวงตั้งอยู่ที่บ้านกุ่ม ทัพหน้ามังระราชบุตรกับมังฆ้องนรธาเข้าตั้งที่โพธิ์สามต้น ฝ่ายไทย นำโดยหลวงอภัยพิพัฒน์ ขุนนางจีน หาพวกจีนบ้านนายก่ายประมาณ 2,000 คน มาขออาสาตีค่ายข้าศึกที่โพธิ์สามต้น แต่ฝ่ายไทยและจีนเสียคนเป็นจำนวนมาก มังระเห็นได้ที ให้มังฆ้องนรธาเป็นกองระวังหน้าเคลื่อนที่เข้ามาตั้งค่ายที่วัดสามวิหาร แต่ก็ต้องถอยทัพไปเนื่องจากพระเจ้าอลองพญาทรงถูกตีแตกที่วัดหน้าพระเมรุ
ตั้งค่าย
พม่ากลับมาอีกครั้งในปี พ.ศ. 2309 พระเจ้ามังระกษัตริย์พม่าได้ส่งแม่ทัพ คือ เนเมียวสีหบดี และ มังมหานรธาเข้าตีกรุงศรีอยุธยาทุก ๆ ด้าน โดยส่งกองทัพของเนเมียวสีหบดีมาตั้งค่ายใหญ่ที่โพธิ์สามต้น ส่วนกองทัพมังมหานรธาตั้งค่ายที่บ้านสีกุก โดยรื้อเอาอิฐวิหาร โบสถ์ มาก่อกำแพงล้อมเป็นค่าย แต่เมื่อมังมหานรธาตายที่ค่ายสีกุก เนเมียวสีหบดีเป็นแม่ทัพใหญ่ และยังได้กองทัพพม่าทั้งฝ่ายเหนือฝ่ายใต้สมทบกันเข้าล้อมกรุงศรีอยุธยาทุก ๆ ด้าน ตีจนกรุงศรีอยุธยาแตก พม่าได้รวบริบทรัพย์จับผู้คน จับสมเด็จพระเจ้าอุทุมพรได้และข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อยภิกษุสามเณรไปเมืองพม่าโดยพวกที่ประชวรก็ถูกคุมขังอยู่ที่ค่ายโพธิ์สามต้น และมีกองทัพพม่า รวม 3,000 คน ตั้งอยู่ที่ค่ายโพธิ์สามต้น ทำหน้าที่ดูแลกรุงศรีอยุธยาคอยรวบรวมผู้คนและทรัพย์สิ่งของส่งไปพม่า
ต่อมาเมื่อพระเจ้าตากสินมหาราชทรงรวบรวมกำลังคน ยกทัพมาตีกรุงศรีอยุธยาจากเมืองจันทบุรี เมื่อทราบว่าพระเจ้าตากสินทรงยกทัพมาตีกรุงศรีอยุธยา พระเจ้าตากสินตามพม่าถึงโพธิ์สามต้น สั่งให้ทหารระดมตีค่ายโพธิ์สามต้น ต้นข้างฟากตะวันออก พอได้ค่ายโพธิ์สามต้นข้างฟากตะวันออก พระเจ้าตากสินจึงให้เข้าตั้งรักษาค่าย ทำบันไดปืนค่ายข้างฟากตะวันตก จากนั้นตีค่ายสุกี้ ข้างฟากตะวันตก กองทัพพระเจ้าตากสินเข้าค่ายโพธิ์สามต้นข้างฟากตะวันตกได้ ฆ่าสุกี้แม่ทัพพม่าตาย พระเจ้าตากสินมหาราชมีชัยชนะพม่าเมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2310 และตั้งพักกองทัพอยู่ที่ค่ายพม่าที่โพธิ์สามต้น ยังได้รวบรวมทรัพย์สมบัติที่ยังมิได้ส่งไปพม่า รวบรวมเก็บรักษาไว้ในค่ายแม่ทัพที่โพธิ์สามต้น ยังจับเจ้านายพม่าได้อีก
ปัจจุบัน
ค่ายโพธิ์สามต้นแยกออกเป็น ค่ายฝั่งตะวันตกและฝั่งตะวันออก มีแผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ส่วนค่ายฝั่งตะวันออก แนวคูค่ายส่วนใหญ่ถูกทำลายไปเกือบหมดสิ้น ค่ายฝั่งตะวันตกมีหลักฐานที่หลงเหลือเป็นสิ่งก่อสร้างซึ่งมีดินทับถมอยู่อย่างชัดเจน ส่วนฐานของแนวกำแพงซึ่งมีขนาดความกว้างประมาณ 6.60 เมตร แนวผนังก่ออิฐทั้งสองข้างหนาด้านละ 0.90 เมตรก่อขึ้นรูปผนัง แกนกลางเป็นดินถมผสมเศษอิฐหักอัดแน่น แนวอิฐก่อผนังทั้งหมดถูกก่อเรียงอย่างเป็นระเบียบก่อสอด้วยดิน ค่ายโพธิ์สามต้นฝั่งตะวันออกเหลืออยู่ประมาณ 150 เมตร สูงประมาณ 1.00 เมตร คาดว่าหลงเหลือเป็นแนวกำแพงเพียงร้อยละ 10 จากของเดิม
ปัจจุบันยังมีการตั้งศาลพระเจ้าตากสิน
ผลสืบเนื่อง
สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชได้โปรดให้ไปนำอิฐที่ค่ายโพธิ์สามต้นมาทำเป็นกำแพงเมืองธนบุรี นอกจากนั้นในช่วงหลังสงครามโลก ทางราชการที่กรุงเทพต้องการอิฐโบราณจำนวนมาก จึงมีการรื้อถอนและขนอิฐไปขายเป็นจำนวนมาก
ในกรุงเทพมหานคร มีชื่อซอยที่แยกจากถนนอิสรภาพ ในซอยนี้ยังมีตลาดชื่อโพธิ์สามต้น โดยบริเวณตลาดมีโพธิ์ต้นใหญ่อยู่ต้นหนึ่งและมีศาลเจ้าอยู่ด้วย ที่ตั้งชื่อโพธิ์สามต้น สันนิษฐานได้หลายกรณี เช่น เดิมมีต้นโพธิ์อยู่สามต้น ตายไปสองต้น อีกสมมติฐานคือ ตั้งชื่อโพธิ์สามต้นเพื่อเป็นเกียรติและประวัติที่พระเจ้าตากสินได้เข้าโจมตีค่ายโพธิ์สามต้น
อ้างอิง
- "สงครามกู้อิสรภาพจากพม่า".
- ""ค่ายโพธิ์สามต้น" ยุทธภูมิอังวะ "ล้างบาง" กรุงศรีฯ". ช่อง 3.
- "ภูมิบ้าน ภูมิเมือง : 'ค่ายโพธิ์สามต้น' สมรภูมิพระยาตาก(สิน)รบกู้ชาติ". แนวหน้า. 4 พฤศจิกายน 2561.
- "โบราณสถานค่ายโพธิ์สามต้น".[]
- "ชาวบางปะหันเดินหน้าฟื้นค่ายโพธิ์สามต้น หวังเป็นอนุสรณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ไทย". มติชน.
- "ลักษณะและขนาดของกำแพงเมืองธนบุรี".
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
khayophthisamtn epnobransthanaelaaehlngprawtisastrpraephthkhaythphobransmyxyuthya tngkhayemuxpi ph s 2309 pccubnyngimidkhunthaebiynobransthan khayophthisamtntngxyuthi xaephxbangpahn cnghwdphrankhrsrixyuthya khayophthisamtnaeykxxkepnkhayfngtawntkaelatawnxxk khayfngtawntkynghlngehluxrxngrxythangprawtisastrxyumakmiaephnphngepnrupsiehliymphunpha swnkhayfngtawnxxkaenwkhukhayswnihythukthalayipekuxbhmd ehluxepnaenwkaaephngkhayyaw praman 150 emtr phmaidtngkhayinphunthihangcakwdophthihxm hruxhangcaktnophthithngsam ipthangtawntk tamlanalphburiekapraman 800 emtrprawtiphumihlng esnthanginkaredinthphrahwangkrungsrixyuthyakbhwemuxngfayehnux prakthlkthaninsmyphraecataebngchaewti khrawsngkhramphraecataebngchewti ph s 2091 phraecataebngchaewtinathphhlwng esdcykthphmatngkhayhlwng n thungphuthela idnakalngkxnghlwngkhamophthisamtn matamthungephniydesdcyunchang n wdsamwihar etriymekhatikrungsrixyuthya phxinsmyphraecaxlxngphya pi ph s 2303 phraxngkhidnathphekhatikhayithythithungtalan ihthphhlwngtngxyuthibankum thphhnamngrarachbutrkbmngkhxngnrthaekhatngthiophthisamtn fayithy naodyhlwngxphyphiphthn khunnangcin haphwkcinbannaykaypraman 2 000 khn makhxxasatikhaykhasukthiophthisamtn aetfayithyaelacinesiykhnepncanwnmak mngraehnidthi ihmngkhxngnrthaepnkxngrawnghnaekhluxnthiekhamatngkhaythiwdsamwihar aetktxngthxythphipenuxngcakphraecaxlxngphyathrngthuktiaetkthiwdhnaphraemru tngkhay sngkhramkhrawesiykrungsrixyuthyakhrngthi 2 phmaklbmaxikkhrnginpi ph s 2309 phraecamngrakstriyphmaidsngaemthph khux enemiywsihbdi aela mngmhanrthaekhatikrungsrixyuthyathuk dan odysngkxngthphkhxngenemiywsihbdimatngkhayihythiophthisamtn swnkxngthphmngmhanrthatngkhaythibansikuk odyruxexaxithwihar obsth makxkaaephnglxmepnkhay aetemuxmngmhanrthataythikhaysikuk enemiywsihbdiepnaemthphihy aelayngidkxngthphphmathngfayehnuxfayitsmthbknekhalxmkrungsrixyuthyathuk dan ticnkrungsrixyuthyaaetk phmaidrwbribthrphycbphukhn cbsmedcphraecaxuthumphridaelakharachkarphuihyphunxyphiksusamenripemuxngphmaodyphwkthiprachwrkthukkhumkhngxyuthikhayophthisamtn aelamikxngthphphma rwm 3 000 khn tngxyuthikhayophthisamtn thahnathiduaelkrungsrixyuthyakhxyrwbrwmphukhnaelathrphysingkhxngsngipphma txmaemuxphraecataksinmharachthrngrwbrwmkalngkhn ykthphmatikrungsrixyuthyacakemuxngcnthburi emuxthrabwaphraecataksinthrngykthphmatikrungsrixyuthya phraecataksintamphmathungophthisamtn sngihthharradmtikhayophthisamtn tnkhangfaktawnxxk phxidkhayophthisamtnkhangfaktawnxxk phraecataksincungihekhatngrksakhay thabnidpunkhaykhangfaktawntk caknntikhaysuki khangfaktawntk kxngthphphraecataksinekhakhayophthisamtnkhangfaktawntkid khasukiaemthphphmatay phraecataksinmharachmichychnaphmaemuxwnthi 6 phvscikayn ph s 2310 aelatngphkkxngthphxyuthikhayphmathiophthisamtn yngidrwbrwmthrphysmbtithiyngmiidsngipphma rwbrwmekbrksaiwinkhayaemthphthiophthisamtn yngcbecanayphmaidxikpccubnkhayophthisamtnaeykxxkepn khayfngtawntkaelafngtawnxxk miaephnphngepnrupsiehliymphunpha swnkhayfngtawnxxk aenwkhukhayswnihythukthalayipekuxbhmdsin khayfngtawntkmihlkthanthihlngehluxepnsingkxsrangsungmidinthbthmxyuxyangchdecn swnthankhxngaenwkaaephngsungmikhnadkhwamkwangpraman 6 60 emtr aenwphnngkxxiththngsxngkhanghnadanla 0 90 emtrkxkhunrupphnng aeknklangepndinthmphsmessxithhkxdaenn aenwxithkxphnngthnghmdthukkxeriyngxyangepnraebiybkxsxdwydin khayophthisamtnfngtawnxxkehluxxyupraman 150 emtr sungpraman 1 00 emtr khadwahlngehluxepnaenwkaaephngephiyngrxyla 10 cakkhxngedim pccubnyngmikartngsalphraecataksinphlsubenuxngsmedcphraecataksinmharachidoprdihipnaxiththikhayophthisamtnmathaepnkaaephngemuxngthnburi nxkcaknninchwnghlngsngkhramolk thangrachkarthikrungethphtxngkarxithobrancanwnmak cungmikarruxthxnaelakhnxithipkhayepncanwnmak inkrungethphmhankhr michuxsxythiaeykcakthnnxisrphaph insxyniyngmitladchuxophthisamtn odybriewntladmiophthitnihyxyutnhnungaelamisalecaxyudwy thitngchuxophthisamtn snnisthanidhlaykrni echn edimmitnophthixyusamtn tayipsxngtn xiksmmtithankhux tngchuxophthisamtnephuxepnekiyrtiaelaprawtithiphraecataksinidekhaocmtikhayophthisamtnxangxing sngkhramkuxisrphaphcakphma khayophthisamtn yuththphumixngwa langbang krungsri chxng 3 phumiban phumiemuxng khayophthisamtn smrphumiphrayatak sin rbkuchati aenwhna 4 phvscikayn 2561 obransthankhayophthisamtn lingkesiy chawbangpahnedinhnafunkhayophthisamtn hwngepnxnusrnsakhythangprawtisastrithy mtichn lksnaaelakhnadkhxngkaaephngemuxngthnburi