เจ าพระยาศร พ พ ฒน นามเด ม แพ เป นข นนางตระก ลบ นนาค เคยดำรงตำแหน งจางวางกรมพระคล งส นค าและองคมนตร ในร ชกาลท 5เจ าพระยา

เจ้าพระยาศรีพิพัฒน์ นามเดิม แพ เป็นขุนนางตระกูลบุนนาค เคยดำรงตำแหน่งจางวางกรมพระคลังสินค้าและองคมนตรีในรัชกาลที่ 5

เจ้าพระยาศรีพิพัฒน์


จางวางกรมพระคลังสินค้า

ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	พ.ศ. 2362
เสียชีวิต	17 เมษายน พ.ศ. 2429
คู่สมรส	ท่านผู้หญิงอ่วม
บุตร	เจ้าจอมปุก ในรัชกาลที่ 5 หม่อมแดง ปราโมช
บุพการี	สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิชัยญาติ (ทัต บุนนาค) (บิดา) หม่อมหงิม (มารดา)

ประวัติ

เจ้าพระยาศรีพิพัฒน์ มีนามเดิมว่าแพ เป็นบุตรของสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิไชยญาติ (ทัต บุนนาค) กับหม่อมหงิม พงษาวดารราชินิกุลบางช้างระบุว่าท่านเกิดในปีเถาะ จ.ศ. 1181 (ตรงกับ พ.ศ. 2362) เริ่มรับราชการเป็นมหาดเล็กในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว มีบรรดาศักดิ์เป็นนายศัลวิไชย หุ้มแพร แล้วเลื่อนเป็นจมื่นสมุหพิมาน ปลัดกรมพระตำรวจสนมทหาร

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เลื่อนเป็นพระพรหมบริรักษ์ เจ้ากรมพระตำรวจสนมทหาร แล้วเลื่อนเป็นพระยาศรีพิพัฒน์ จางวางกรมพระคลังสินค้า ถึงปี พ.ศ. 2400 ได้โปรดให้ท่านเป็นราชทูตอัญเชิญพระราชสาส์นไปเจริญทางพระราชไมตรีกับจักรพรรดินโปเลียนที่ 3 ณ กรุงฝรั่งเศส ออกเดินทางเมื่อวันพฤหัสบดี 10 ค่ำ เดือน 5 จ.ศ. 1223 (ตรงกับวันที่ 21 มีนาคม พ.ศ. 2404)

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ท่านได้รับแต่งตั้งเป็นกรรมการกฤษฎีกาและองคมนตรี และได้รับสถาปนาเป็นเจ้าพระยาศรีพิพัฒน์รัตนราชโกษาธิบดี วรมนตรีมหามาตยานุนายก รัชชดิลกสุริยวงศ์ ดำรงศักดิบรมมหาพิไชยญาติ ราชกิจปฏิการาภิธยาศรัย ตรัยศรีรัตนธาดา อภัยพิริยบรากรมพาหุ ดำรงศักดินา 10,000

เจ้าพระยาศรีพิพัฒน์ ป่วยเป็นไข้มาตั้งแต่วันที่ 6 เมษายน แพทย์จัดยารักษาแล้วอาการไม่ทุเลา ต่อมาจึงหมดสติและถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันเสาร์ขึ้น 14 ค่ำ เดือน 5 เวลา 5 ทุ่มเศษ ตรงกับวันที่ 17 เมษายน พ.ศ. 2429 สิริอายุได้ 67 ปี แต่บางแห่งว่าอายุ 68 ปี วันรุ่งขึ้นเสด็จฯ พระราชทานน้ำหลวงอาบศพ เจ้าพนักงานแต่งศพลงโกศไม้สิบสองตั้งบนชั้น มีฉัตรเบญจา 4 คัน ตั้งเป็นเกียรติยศ

ครอบครัว

เจ้าพระยาศรีพิพัฒน์กับท่านผู้หญิงอ่วมมีบุตรธิดาด้วยกัน 9 คน กับภรรยาอื่นอีก 16 คน รวมมีบุตรธิดาทั้งสิ้น 25 คน ที่สำคัญ เช่น นายนาวาเอก เจ้าจอมปุก ในรัชกาลที่ 5 และ หม่อมแดง ปราโมช

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

พ.ศ. 2417 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)

อ้างอิง

เชิงอรรถ

เรื่องตั้งเจ้าพระยาในกรุงรัตนโกสินทร์, หน้า 109
พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชชกาลที่ ๔ : ๑๗. ทรงแต่งตั้งขุนนาง
พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชชกาลที่ ๔ : ๘๘. ราชทูตไทยไปประเทศฝรั่งเศส
พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชชกาลที่ ๔ : ๙๑. ราชทูตกราบถวายบังคมลา
. ชมรมสายสกุลบุนนาค. 2548. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-10-14. สืบค้นเมื่อ 17 มกราคม 2562. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
"ข่าวตาย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 3 (4): 33. 22 พฤษภาคม ร.ศ. 129. สืบค้นเมื่อ 12 มิถุนายน พ.ศ. 2563. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= ((help))

บรรณานุกรม

ทิพากรวงศ์ (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา (2477). "พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชชกาลที่ ๔". ห้องสมุดดิจิทัลวชิรญาณ. สืบค้นเมื่อ 12 มิถุนายน 2563. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help)) [ที่ระลึก ในงานพระราชทานเพลิงศพ คุณหญิงธรรมสารเนติ (อบ บุนนาค)]
สมมตอมรพันธุ์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ. เรื่องตั้งเจ้าพระยาในกรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2545. 404 หน้า. หน้า 155. ISBN

[1] เรื่องตั้งเจ้าพระยาในกรุงรัตนโกสินทร์, หน้า 109

[2] พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชชกาลที่ ๔ : ๑๗. ทรงแต่งตั้งขุนนาง

[3] พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชชกาลที่ ๔ : ๘๘. ราชทูตไทยไปประเทศฝรั่งเศส

[4] พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชชกาลที่ ๔ : ๙๑. ราชทูตกราบถวายบังคมลา

[ชมรม-5] . ชมรมสายสกุลบุนนาค. 2548. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-10-14. สืบค้นเมื่อ 17 มกราคม 2562. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[6] "ข่าวตาย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 3 (4): 33. 22 พฤษภาคม ร.ศ. 129. สืบค้นเมื่อ 12 มิถุนายน พ.ศ. 2563. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= ((help))