เจ าพระยาคทาธรธรณ นทร เย ย อภ ยวงศ นามเด มช อ เย ย เป นเจ าเม องพระตะบองคนท 7 เป นบ ตรของพระยาอภ ยภ เบศร นอง เจ าเม องพร

เจ้าพระยาคทาธรธรณินทร์ (เยีย อภัยวงศ์) นามเดิมชื่อ เยีย เป็นเจ้าเมืองพระตะบองคนที่ 7 เป็นบุตรของพระยาอภัยภูเบศร (นอง) (เจ้าเมืองพระตะบองคนที่ 6 ซึ่งเป็นบุตรของพระยาธิราชวงษาและเป็นบุตรเขยของเจ้าพระยาอภัยภูเบศร (แบน) เจ้าเมืองพระตะบองคนที่ 1)

เจ้าพระยาคทาธรธรณินทร์ (เยีย อภัยวงศ์) ป.จ., ป.ม.


ผู้สำเร็จราชการเมืองพระตะบอง
ดำรงตำแหน่ง พ.ศ. 2403–2435
กษัตริย์	พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ก่อนหน้า	พระยาอภัยภูเบศร (นอง)
ถัดไป	เจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม อภัยวงศ์)

ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	ไม่ทราบปีเกิด
เสียชีวิต	พ.ศ. 2435
บุตร	4 คน
บุพการี	พระยาอภัยภูเบศร (นอง) (บิดา)

เจ้าพระยาคทาธรธรณินทร์ (เยีย อภัยวงศ์) เข้ารับราชการในครั้งแรกได้เป็นหลวงอภัยพิทักษ์ ต่อมา ในสมัยรัชกาลที่ 4 ได้เลื่อนเป็นพระยาคทาธรธรณินทร์ และได้รักษาราชการในพระตะบองเมื่อบิดาถึงแก่กรรมเมื่อ พ.ศ. 2403 และวันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2434 ได้เป็นเจ้าพระยาคทาธรธรณินทร์ รามนรินทร์อินทราธิบดี ศรีสยามกัมโพชเกษตราภิบาล ปรีชาญาณยุติธรรมาธยาไศรย อภัยพิริยบรากรมพาหุ ผู้สำเร็จราชการเมืองพระตะบอง คนที่ 7

เจ้าพระยาคทาธรฯได้เขียนพงศาวดารเมืองพระตะบอง เล่าถึงประวัติของสายสกุลของท่านที่ได้ปกครองเมืองพระตะบอง

ในสมัยที่เจ้าพระยาคทาธรฯเป็นเจ้าเมืองพระตะบองนั้น เป็นช่วงที่ฝรั่งเศสขยายอำนาจเข้ามาในกัมพูชา ทำให้สยามระแวงว่าพระตะบองจะแข็งเมืองหรือไปเข้ากับเวียดนาม แต่เจ้าพระยาคทาธรฯ ได้แสดงความจงรักภักดีต่อสยามอย่างเสมอต้นเสมอปลาย จนถึงแก่กรรมใน พ.ศ. 2435 บุตรชายของท่านคือเจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม อภัยวงศ์) ขึ้นเป็นเจ้าเมืองแทน

บุตรธิดา

มีบุตรธิดา รวม 4 คน ดังนี้

เจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม อภัยวงศ์)
คุณหญิงขลิบ ภรรยาพระยาณรงค์เรืองฤทธิ์
นางเทศ ภรรยาพระโยธาธิราช (ทองคำ)
นางสมบุญ ภรรยาหม่อมเทวาธิราช (หม่อมราชวงศ์แดง อิศรเสนา)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

พ.ศ. 2434 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
พ.ศ. 2429 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)

อ้างอิง

วีระศักดิ์ จันทร์ส่งแสง. เจ้าพระยาอภัยภูเบศร (ชุ่ม) เจ้าเมืองพระตะบองคนสุดท้ายใต้ปกครองสยาม. กรุงเทพฯ: ยิปซี กรุ๊ป. 2557 หน้า 53 - 65

ระยับศรี กาญจนะวงศ์. "บทบาทของเจ้าเมืองพระตะบองในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์พ.ศ. 2337-2449" (PDF). มหาวิทยาลัยศิลปากร. p. 130–131.
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรและเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๘ ตอนที่ ๕๐ หน้า ๔๕๐, ๑๓ มีนาคม ๑๑๐
ไกรฤกษ์ นานา. "สยามรัฐท่ามกลางจักวรรดินิยม". p. 59.
"ประชุมพงศาวดาร, เล่มที่ 12". p. 149.
ราชกิจจานุเบกษา, บัญชีพระราชทานตราเครื่องราชอิสริยยศ 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓ ตอนที่ ๔๖ หน้า ๓๘๖, ๑๕ มีนาคม ๑๒๔๘

[1] ระยับศรี กาญจนะวงศ์. "บทบาทของเจ้าเมืองพระตะบองในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์พ.ศ. 2337-2449" (PDF). มหาวิทยาลัยศิลปากร. p. 130–131.

[เจ้าพระยา-2] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรและเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๘ ตอนที่ ๕๐ หน้า ๔๕๐, ๑๓ มีนาคม ๑๑๐

[3] ไกรฤกษ์ นานา. "สยามรัฐท่ามกลางจักวรรดินิยม". p. 59.

[4] "ประชุมพงศาวดาร, เล่มที่ 12". p. 149.

[5] ราชกิจจานุเบกษา, บัญชีพระราชทานตราเครื่องราชอิสริยยศ 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๓ ตอนที่ ๔๖ หน้า ๓๘๖, ๑๕ มีนาคม ๑๒๔๘