เจ้าชายแห่งเวลส์

เจ้าชายแห่งเวลส์ (อังกฤษ: Prince of Wales; เวลส์: Tywysog Cymru) เป็นพระอิสริยยศขององค์รัชทายาทแห่งพระมหากษัตริย์แห่งอังกฤษหรือสหราชอาณาจักรในขณะนั้น ราชประเพณีที่มกุฏราชกุมารของราชบัลลังก์อังกฤษจะได้รับพระอิสริยยศเป็นเจ้าชายแห่งเวลส์มีมาตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 14 อย่างไรก็ดีการไม่ได้รับแต่งตั้งให้ดำรงอิสริยยศนี้ไม่มีผลใดๆต่อสิทธิของผู้ที่จะสืบทอดราชบัลลังก์ บุคคลแรกที่ดำรงพระอิสริยยศเป็นเจ้าชายแห่งเวลส์คือ (Llywelyn the Great)

เจ้าชายแห่งเวลส์
ตราประจำพระอิสริยยศ
เจ้าชายวิลเลียม เจ้าชายแห่งเวลส์พระองค์ล่าสุด
สถาปนา	7 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1301
องค์แรก	เอ็ดเวิร์ดแห่งแคร์นาร์ฟอน
องค์ปัจจุบัน	เจ้าชายวิลเลียม
คู่สมรส	แคเธอริน มิดเดิลตัน

บทบาทและพระราชกิจ

โดยแท้ที่จริงแล้วเจ้าชายแห่งเวลส์ก็เหมือนพระราชวงศ์องค์อื่น ๆ คือไม่มีพระราชอำนาจอะไร อย่างไรก็ตามครั้นที่สมเด็จพระเจ้าชาลส์ที่ 3 ดำรงพระอิสริยยศเป็นเจ้าชายแห่งเวลส์ ทรงตั้งพระราชปณิธาน 3 ข้อ:

• ปฏิบัติภารกิจและหน้าที่ที่สนับสนุนพระมหากษัตริย์
• ปฏิบัติภารกิจในฐานะองค์การกุศล
• เผยแพร่และป้องกันชาติ, คุณธรรม และความเป็นเลิศ

เจ้าชายแห่งเวลส์ในฐานะรัชทายาท

ในฐานะพระรัชทายาทโดยนิตินัยของพระราชบิดา/พระราชมารดาผู้เป็นพระมหากษัตริย์ในขณะนั้น เจ้าชายผู้นั้นดำรงยศเป็น เจ้าชายแห่งเวลส์ มีตราประจำพระองค์ที่ใช้ในเวลส์ และมีพระราชพิธีสถาปนาโดยกษัตริย์ทรงสวมมงกุฎยุพราชพระราชทานให้

นอกจากในเวลส์แล้ว ในฐานะดยุกแห่งโรธเซย์เจ้าชายแห่งเวลส์ก็ยังคงทรงมีตราประจำพระองค์เพื่อใช้ต่างหากในสก็อตแลนด์ และในอังกฤษก็มีตราประจำดยุกแห่งคอร์นวอลล์ด้วย (ไม่ได้ใช้บ่อยนัก เพราะมักได้รับพระราชทานยศเป็นเจ้าชายแห่งเวลส์แล้ว)

พระอิสริยยศ

นอกจากตำแหน่ง เจ้าชายแห่งเวลส์ และเอิร์ลแห่งเชสเตอร์แล้ว ในฐานะพระราชโอรสพระองค์โต ยังคงทรงดำรงพระยศ ดยุกแห่งคอร์นวอลล์ ด้วย ผู้ที่ดำรงพระอิสริยยศเป็นเจ้าชายแห่งเวลส์ จะดำรงพระยศต่อไปนี้ทั้งหมด

• เจ้าชายแห่งเวลส์ (Prince of Wales)
• ดยุกแห่งคอร์นวอลล์ (Duke of Cornwall)
• ดยุกแห่งโรธเซย์ (Duke of Rothesay)
• (Earl of Carrick)
• (Earl of Chester)
• (Baron of Renfrew)
• (Lord of the Isles)
• เจ้าชายและจอมทัพแห่งสกอตแลนด์ (Prince and Great Steward of Scotland)

รัชทายาทโดยนิตินัยกับโดยพฤตินัย

ข้อควรทราบคือตำแหน่งเจ้าชายแห่งเวลส์นั้นจะพระราชทานให้กับ “รัชทายาท” เท่านั้น รัชทายาทโดยนิตินัยนั้นคือรัชทายาทผู้ที่จะไม่ถูกผู้อื่นแทรกขึ้นไปได้ในลำดับแห่งการสืบสันตติวงศ์ (คือมีพระราชสิทธิ์สูงที่สุด) ซึ่งตามปกติก็จะเป็นพระราชโอรสพระองค์โตที่สุดที่ยังมีชนมชีพอยู่ในพระมหากษัตริย์ หรือไม่เช่นนั้นก็เป็นพระราชนัดดา (หลานที่เป็นผู้ชาย) ที่เป็นพระโอรสองค์ใหญ่ในพระราชโอรสองค์ที่มีสิทธิ และพระโอรสองค์ใหญ่ของผู้มีสิทธิต่อๆ ไปตามกฎมณเทียรบาล พระราชธิดารวมทั้งบรรดาพี่น้อง (พระราชอนุชา พระเชษฐภคินีและพระกนิษฐา) ของกษัตริย์นั้นอาจจะถูกแทนที่โดยชายที่มีสิทธิ์ในราชบัลลังก์มากกว่า ดังนั้นพระองค์ท่านเหล่านั้นจึงเป็นแต่เพียง “ทายาทโดยสันนิษฐาน” (the Heir Presumptive) เท่านั้น เช่นในกรณีของสมเด็จพระราชินีนาถอลิซาเบธที่ 2 ในปัจจุบันผู้ไม่เคยได้การแต่งตั้งให้เป็นรัชทายาทโดยนิตินัย และไม่ทรงได้รับแต่งตั้งให้เป็นเจ้าหญิงแห่งเวลส์ เพราะตำแหน่งนั้นเป็นบรรดาศักดิ์สำหรับพระชายาของเจ้าชายแห่งเวลส์ และเป็นตำแหน่งสำหรับผู้เป็นเจ้าชายเท่านั้น

รายพระนามผู้ที่เคยดำรงตำแหน่งเจ้าชายแห่งเวลส์

พระฉายาลักษณ์	พระนาม	รัชทายาทใน	ประสูติ	เริ่มเป็นรัชทายาทผู้มีสิทธิต่อราชบัลลังก์	เริ่มเป็นเจ้าชายแห่งเวลส์	สิ้นสุดการเป็นเจ้าชายแห่งเวลส์	สิ้นพระชนม์
	เจ้าชายเอ็ดเวิร์ด	เอ็ดเวิร์ดที่ 1	25 เมษายน 1284	19 สิงหาคม 1284	7 กุมภาพันธ์ 1301	7 กรกฎาคม 1307 เสวยราชสมบัติเป็น เอ็ดเวิร์ดที่ 2	21 กันยายน 1327
	เจ้าชายเอ็ดเวิร์ด เจ้าชายดำ	เอ็ดเวิร์ดที่ 3	15 มิถุนายน 1330		12 พฤษภาคม 1343	8 มิถุนายน 1376 สิ้นพระชนม์
	เจ้าชายริชาร์ดแห่งมอร์ดัว		6 มกราคม 1367	8 มิถุนายน 1376	20 พฤศจิกายน 1376	22 มิถุนายน 1377 เสวยราชสมบัติเป็น ริชาร์ดที่ 2	14 กุมภาพันธ์ 1400
	เจ้าชายเฮนรีแห่งมอนมัธ	เฮนรีที่ 4	16 กันยายน 1387	30 กันยายน 1399	15 ตุลาคม 1399	21 พฤษภาคม 1413 เสวยราชสมบัติเป็น เฮนรีที่ 5	31 สิงหาคม 1422
	เจ้าชายเอ็ดเวิร์ดแห่งเวสต์มินสเตอร์	เฮนรีที่ 6	13 ตุลาคม 1453		15 พฤษภาคม 1454	11 เมษายน 1471 พระราชบิดาถูกปลดจากราชบัลลังก์	4 พฤษภาคม 1471
	เจ้าชายเอ็ดเวิร์ดแห่งยอร์ก	เอ็ดเวิร์ดที่ 4	4 พฤศจิกายน 1470	11 เมษายน 1471	26 มิถุนายน 1471	9 เมษายน 1483 เสวยราชสมบัติเป็น เอ็ดเวิร์ดที่ 5	1483
	เจ้าชายเอ็ดเวิร์ดแห่งมิดเดิลแฮม	ริชาร์ดที่ 3	1473	1483	24 สิงหาคม 1483	31 พฤษภาคมหรือ 9 เมษายน 1484 สิ้นพระชนม์
	เจ้าชายอาเธอร์ ทิวดอร์	เฮนรีที่ 7	20 กันยายน 1486		29 พฤศจิกายน 1489	2 เมษายน 1502 สิ้นพระชนม์
	เจ้าชายเฮนรี่ ทิวดอร์		28 มิถุนายน 1491	2 เมษายน 1502	18 กุมภาพันธ์ 1504	21 เมษายน 1509 เสวยราชสมบัติเป็น เฮนรีที่ 8	28 มกราคม 1547
	เจ้าชายเอ็ดเวิร์ด ทิวดอร์	เฮนรีที่ 8	12 ตุลาคม 1537		18 ตุลาคม 1537	28 มกราคม 1547 เสวยราชสมบัติเป็น เอ็ดเวิร์ดที่ 6	6 กรกฎาคม 1553
	เจ้าชายเฮ็นรี เฟรเดอริก สจวต	เจมส์ที่ 1	19 กุมภาพันธ์ 1594	24 พฤษภาคม 1603	4 มิถุนายน 1610	6 พฤศจิกายน 1612 สิ้นพระชนม์
	เจ้าชายชาลส์ สจวต		19 พฤศจิกายน 1600	6 พฤศจิกายน 1612	4 พฤศจิกายน 1616	27 พฤษภาคม 1625 เสวยราชสมบัติเป็น ชาลส์ที่ 1	30 มกราคม 1649
	เจ้าชายชาลส์ สจวต	ชาลส์ที่ 1	29 พฤษภาคม 1630		ประกาศ c. 1638–1641	30 มกราคม 1649 พระอิสริยยศยกเลิก; ต่อมา (1660) เสวยราชสมบัติเป็น 'ชาลส์ที่ 2'	6 กุมภาพันธ์ 1685
	เจ้าชายเจมส์ ฟรานซิส เอ็ดเวิร์ด สจวต	เจมส์ที่ 2	10 มิถุนายน 1688		c. 4 มิถุนายน 1688	11 ธันวาคม 1688 พระราชบิดาถูกถอดถอนจากราชบัลลังก์	1 มกราคม 1766
	เจ้าชายจอร์จ ออกัสตัส	จอร์จที่ 1	10 พฤศจิกายน 1683	1 สิงหาคม 1714	27 กันยายน 1714	11 มิถุนายน 1727 เสวยราชสมบัติเป็น จอร์จที่ 2	25 ตุลาคม 1760
	เจ้าชายเฟรเดอริก หลุยส์	จอร์จที่ 2	1 กุมภาพันธ์ 1707	11 มิถุนายน 1727	8 มกราคม 1729	31 พฤษภาคม 1751 สิ้นพระชนม์
	เจ้าชายจอร์จ วิลเลียม เฟรเดอริก		4 มิถุนายน 1738	31 พฤษภาคม 1751	20 เมษายน 1751	25 ตุลาคม 1760 เสวยราชสมบัติเป็น จอร์จที่ 3	29 มกราคม 1820
	เจ้าชายจอร์จ ออกัสตัส เฟรเดอริก	จอร์จที่ 3	12 สิงหาคม 1762		19 สิงหาคม 1762	29 มกราคม 1820 เสวยราชสมบัติเป็น จอร์จที่ 4	26 มิถุนายน 1830
	เจ้าชายอัลเบิร์ต เอ็ดเวิร์ด	วิกตอเรีย	9 พฤศจิกายน 1841		8 ธันวาคม 1841	22 มกราคม 1901 เสวยราชสมบัติเป็น เอ็ดเวิร์ดที่ 7	6 พฤษภาคม 1910
	เจ้าชายจอร์จ เฟรเดอริก เออร์เนสต์ อัลเบิร์ต	เอ็ดเวิร์ดที่ 7	3 มิถุนายน 1865	22 มกราคม 1901	9 พฤศจิกายน 1901	6 พฤษภาคม 1910 เสวยราชสมบัติเป็น จอร์จที่ 5	20 มกราคม 1936
	เจ้าชายเอ็ดเวิร์ด อัลเบิร์ต คริสเตียน จอร์จ แอนดรูว์ แพทริค เดวิด	จอร์จที่ 5	23 มิถุนายน 1894	6 พฤษภาคม 1910	23 มิถุนายน 1910 สถาปนา 13 กรกฎาคม 1911	20 มกราคม 1936 เสวยราชสมบัติเป็น เอ็ดเวิร์ดที่ 8; ต่อมา(1937) ดยุกแห่งวินด์เซอร์	28 พฤษภาคม 1972
	เจ้าชายชาร์ลส์ ฟิลิป อาเธอร์ จอร์จ	เอลิซาเบธที่ 2	14 พฤศจิกายน 1948	6 กุมภาพันธ์ 1952	26 กรกฎาคม 1958 สถาปนา 1 กรกฎาคม 1969	8 กันยายน 2022 เสวยราชสมบัติเป็น ชาร์ลส์ที่ 3	-
	เจ้าชายวิลเลียม อาร์เธอร์ ฟิลิป หลุยส์	ชาร์ลส์ที่ 3	21 มิถุนายน 1982	8 กันยายน 2022	9 กันยายน 2022	ยังครองพระยศ

อ้างอิง

1. "The Website of the Prince of Wales(Roles)". จากแหล่งเดิมเมื่อ 2006-02-10. สืบค้นเมื่อ 2006-02-10.
2. แต่ถ้าหากไม่ใช่พระราชโอรสพระองค์โต แม้จะได้รับการสถาปนาเป็นเจ้าชายแห่งเวลส์ ก็ไม่ได้เป็นดยุกแห่งคอร์นวอลล์ และดยุกแห่งโรธเซย์ด้วย เช่นสมเด็จพระเจ้าจอร์จที่ 3 ซึ่งเป็นพระโอรสในเจ้าชายเฟรเดอริก เจ้าชายแห่งเวลส์ ดังนั้นเมื่อเจ้าชายแห่งเวลส์พระองค์ก่อน (พระบิดาของจอร์จที่ 3) สิ้นพระชนม์ลง เจ้าชายจอร์จจึงกลายเป็นรัชทายาทโดยนิตินัย เพราะจะไม่มีทางถูกผู้ใดแซงขึ้นได้ในลำดับแห่งการสืบสันตติวงศ์ ต่อจากพระอัยกา (สมเด็จพระเจ้าจอร์จที่ 2) ผู้ทรงสถาปนาให้พระองค์ขึ้นเป็นเจ้าชายแห่งเวลส์ ส่วนตำแหน่งดยุกแห่งคอร์นวอลล์และดยุกแห่งโรธเซย์นั้นก็ว่างลงไปจนตลอดรัชกาล แต่ในกรณีของพระเจ้าเฮนรีที่ 8 เมื่อพระเชษฐา (เจ้าชายอาเธอร์ เจ้าชายแห่งเวลส์) สิ้นพระชนม์ เจ้าชายอาเธอร์ไม่มีพระโอรสหรือพระธิดา เจ้าชายเฮนรีจึงกลายเป็นรัชทายาทสืบต่อจากพระเชษฐา เพราะเหตุนั้นพระราชบิดาจึงพระราชทานพระอิสริยศให้พระองค์เป็นเจ้าชายแห่งเวลส์ และในฐานะพระราชโอรสพระองค์โตนับแต่นาทีที่เจ้าชายอาเธอร์สิ้นพระชนม์ จึงทรงดำรงพระอิสริยยศเป็นดยุกแห่งคอร์นวอลล์และดยุกแห่งโรธเซย์โดยทันที
3. l Previous Princes. Prince of Wales official website. Retrieved on 15 July 2013.

ดูเพิ่ม

• เจ้าหญิงแห่งเวลส์