อเนกชนน กรสโมสรสมมต หร อ มหาชนน กรสโมสรสมมต เป นพระราชประเพณ การส บราชส นตต วงศ ในสม ยราชวงศ จ กร ระหว างป 2325 2429 รวม

อเนกชนนิกรสโมสรสมมติ หรือ มหาชนนิกรสโมสรสมมติ เป็นพระราชประเพณี "การสืบราชสันตติวงศ์" ในสมัยราชวงศ์จักรี ระหว่างปี 2325–2429 รวมทั้งสิ้น 104 ปี

โดยพระราชประเพณีนี้จะใช้ "เสียง" ของเชื้อพระวงศ์ชั้นผู้ใหญ่และขุนนางชั้นผู้ใหญ่ที่มาประชุมกันหลังจากการเสด็จสวรรคตของพระเจ้าอยู่หัวพระองค์ก่อน เพื่อลงความเห็นเลือกเจ้านายที่มีความเหมาะสมที่สุดขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์พระองค์ใหม่ โดยมีพระสงฆ์ชั้นผู้ใหญ่มาเป็นสักขีพยาน

โดยพระมหากษัตริย์พระองค์แรกที่ขึ้นครองราชย์ตามพระราชประเพณีนี้คือพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เมื่อวันที่ 6 เมษายน 2325 ก่อนจะมาเด่นชัดเมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เสด็จสวรรคตในวันที่ 21 กรกฎาคม 2367 โดยมิได้สถาปนาเจ้านายพระองค์ใดเป็นผู้สืบราชบัลลังก์ เหล่าเชื้อพระวงศ์ชั้นผู้ใหญ่และขุนนางชั้นผู้ใหญ่จึงประชุมปรึกษาหารือเลือก พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าทับ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ พระราชโอรสพระองค์ใหญ่พระชนมายุ 37 พรรษาที่พร้อมทั้งวัยวุฒิและคุณวุฒิรวมถึงประสบการณ์ขึ้นเป็นพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว

ต่อมาในปี 2394 เมื่อพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวสวรรคตพระองค์ก็มิได้สถาปนาเจ้านายพระองค์ใดเป็นผู้สืบราชบัลลังก์ ทำให้เหล่าเชื้อพระวงศ์และขุนนางชั้นผู้ใหญ่ได้ประชุมกันปรึกษาหารือกันเลือก สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ามงกุฎ พระอนุชาต่างพระราชมารดาขึ้นเป็นพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

จากนั้นในปี 2411 เมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวใกล้จะสวรรคต พระองค์มิได้สถาปนาเจ้านายพระองค์ใดเป็นผู้สืบราชบัลลังก์ พระองค์จึงได้โปรดเกล้าฯ ให้เหล่าเชื้อพระวงศ์และขุนนางชั้นผู้ใหญ่ประชุมกันเพื่อเลือกเจ้านายที่มีความเหมาะสมเป็นพระมหากษัตริย์องค์ใหม่ หลังจากพระองค์สวรรคตแล้ว ที่ประชุมจึงมีมติเลือก สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ กรมขุนพินิตประชานาถ พระชนมายุเพียง 15 พรรษาขึ้นเป็นพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

หลังจากกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ ที่กรมพระราชวังบวรสถานมงคลเสด็จทิวงคตในเดือนสิงหาคม 2428 พระองค์ก็มิได้สถาปนาเจ้านายพระองค์ใดเป็นวังหน้าอีก ก่อนจะมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ยกเลิกตำแหน่งกรมพระราชวังบวรสถานมงคล และสถาปนาตำแหน่งสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร ขึ้นแทนในปีถัดมาคือปี 2429 และสถาปนาสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ พระราชโอรสพระองค์ใหญ่เป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร นับเป็นการสิ้นสุดพระราชประเพณีอเนกนิกรชนสโมสรสมมติ โดยก่อนหน้านั้นได้มีเชื้อพระวงศ์และเหล่าขุนนางจำนวนหนึ่งได้กราบทูลให้ทรงยกเลิกพระราชประเพณีนี้

อ้างอิง

""อเนกชนนิกรสโมสรสมมติ" คติสืบสันตติวงศ์กรุงรัตนโกสินทร์ คืออะไร มีกษัตริย์องค์ใดบ้าง?". ศิลปวัฒนธรรม. {{}}: Cite journal ต้องการ |journal= ((help))

[1] ""อเนกชนนิกรสโมสรสมมติ" คติสืบสันตติวงศ์กรุงรัตนโกสินทร์ คืออะไร มีกษัตริย์องค์ใดบ้าง?". ศิลปวัฒนธรรม. {{}}: Cite journal ต้องการ |journal= ((help))