อำเภอคุระบุรี

คุระบุรี เป็น 1 ใน 8 อำเภอของจังหวัดพังงา มีพื้นที่ใน 4 อุทยานแห่งชาติ ได้แก่ อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน อุทยานแห่งชาติศรีพังงา อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์ อุทยานแห่งชาติแหลมสน

อำเภอคุระบุรี
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Khura Buri
จากซ้ายไปขวา: เกาะแปดในอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์ น้ำตกตำหนังในอุทยานแห่งชาติศรีพังงา
คำขวัญ:  ตาชัย สิมิลัน สวรรค์เกาะสุรินทร์ วิถีถิ่นมอแกน ดินแดนเกาะพระทอง ชื่อก้องพลับพลึงธาร แตงโมหวานคุระบุรี คนดีศรีพังงา
แผนที่จังหวัดพังงา เน้นอำเภอคุระบุรี
พิกัด: 9°11′38″N 98°24′54″E / 9.19389°N 98.41500°E / 9.19389; 98.41500
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	พังงา
พื้นที่
• ทั้งหมด	797.1 ตร.กม. (307.8 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	28,007 คน
• ความหนาแน่น	35.14 คน/ตร.กม. (91.0 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	82150
รหัสภูมิศาสตร์	8206
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอคุระบุรี เลขที่ 90 หมู่ที่ 1 ตำบลคุระ อำเภอคุระบุรี จังหวัดพังงา 82150
ส่วนหนึ่งของ

ป่าในอุทยานแห่งชาติศรีพังงา

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอคุระบุรีมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอสุขสำราญ (จังหวัดระนอง)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบ้านตาขุน (จังหวัดสุราษฎร์ธานี)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอพนม (จังหวัดสุราษฎร์ธานี) และอำเภอตะกั่วป่า
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับทะเลอันดามัน

ท่าเทียบเรือคุระบุรี

ประวัติ

คุระบุรีเป็นดินแดนที่อยู่ในความปกครองของตะกั่วป่า เกิดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 กล่าวคือ ในปี พ.ศ. 2441 ได้ทรงประกาศพระราชบัญญัติลักษณะการปกครองท้องที่ โดยจัดระเบียบการปกครองท้องที่ออกเป็นจังหวัด อำเภอ และตำบล ฯลฯ จึงได้มีการจัดตั้งที่ว่าการอำเภอขึ้นที่บ้านโคกยาง (ปัจจุบันอยู่ในหมู่ 4 ตำบลบางวัน) เรียกชื่อว่า อำเภอโคกยาง ขึ้นกับเมืองตะกั่วป่า จังหวัดตะกั่วป่า ในปี พ.ศ. 2444 เมืองตะกั่วป่าทรุดโทรมลงอย่างมาก จึงได้ย้ายที่ตั้งเมืองตะกั่วป่าจากตำบลตลาดเหนือ (ปัจจุบันคือตลาดเก่า ถนนอุดมธารา เขตเทศบาลเมืองตะกั่วป่า) ไปตั้งใหม่ที่เกาะคอเขา (ปัจจุบันคือบ้านเมืองใหม่ หมู่ 1 ตำบลเกาะคอเขา อำเภอตะกั่วป่า) เรียกว่า เมืองใหม่ ได้ก่อสร้างที่ทำการและบ้านพักข้าราชการขึ้น พร้อมทั้งให้ย้ายที่ว่าการอำเภอโคกยางที่บ้านโคกยางมารวมกับเมืองใหม่ที่เกาะคอเขา แต่เมืองตะกั่วป่าที่เกาะคอเขาไม่ได้เจริญรุ่งเรืองขึ้นตามที่คาดคิด ดังนั้นในปี พ.ศ. 2456 จึงต้องย้ายเมืองตะกั่วป่า เมืองใหม่ที่เกาะคอเขา ไปตั้งใหม่ที่บ้านย่านยาว (ที่ว่าการอำเภอตะกั่วป่าในปัจจุบัน) ส่วนเมืองตะกั่วป่า หรือเมืองใหม่ที่เกาะคอเขานั้นให้ลดฐานะลงเป็นอำเภอเกาะคอเขา ขึ้นกับจังหวัดตะกั่วป่าที่ย่านยาว จนกระทั่ง พ.ศ. 2481 อำเภอเกาะคอเขาที่เมืองใหม่ ถูกลดฐานะลงเป็นกิ่งอำเภอเกาะคอเขา ให้ขึ้นอยู่กับอำเภอตะกั่วป่า

ต่อมาได้มีการตัดถนนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม) ทำให้การคมนาคมทางบกสะดวกมากยิ่งขึ้น จึงให้ย้ายที่ทำการกิ่งอำเภอเกาะคอเขาขึ้นมาตั้งที่ริมถนนเพชรเกษม ตรงบริเวณบ้านนางย่อน หมู่ที่ 2 ตำบลคุระ (ปัจจุบันเป็นหมู่ที่ 1 ตำบลคุระ อำเภอคุระบุรี) ในปี พ.ศ. 2507 ยังคงเรียกกิ่งอำเภอเกาะคอเขา จนกระทั่ง พ.ศ. 2511 ได้มีพระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนชื่อกิ่งอำเภอเกาะคอเขา เป็นกิ่งอำเภอคุระบุรี ยังคงขึ้นอยู่กับอำเภอตะกั่วป่า ต่อมาปี พ.ศ. 2518 มีพระราชกฤษฎีกายกฐานะเป็นอำเภอคุระบุรี จนปัจจุบัน

• วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2456 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอเกาะคอเขา เป็น อำเภอปากน้ำ
• วันที่ 28 กันยายน 2456 ย้ายศาลากลางเมืองตะกั่วป่า จากตำบลเกาะคอเขา อำเภอเมืองเก่า ไปตั้งที่ตำบลย่านยาว อำเภอตลาดใหญ่ ยกอำเภอตลาดใหญ่ ขึ้นเป็น อำเภอเมือง และเปลี่ยนนามอำเภอเมืองเก่า เป็น อำเภอเกาะคอเขา จังหวัดตะกั่วป่า
• วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอปากน้ำ เป็น อำเภอเกาะคอเขา
• วันที่ 25 ธันวาคม 2464 มีฐานะเป็น "อำเภอเกาะคอเขา" จังหวัดพังงา มีเขตการปกครองรวม 5 ตำบล ได้แก่ ตำบลเกาะคอเขา ตำบลบางครั่ง ตำบลคุระ ตำบลไร่ช่อง และตำบลบางวัน
• วันที่ 3 ธันวาคม 2465 ตั้งตำบลเกาะพระทอง และตั้งตำบลคุรอด
• วันที่ 21 กุมภาพันธ์ 2474 ยุบจังหวัดตะกั่วป่า รวมเข้ากับจังหวัดพังงา ทำให้ท้องที่อำเภอเกาะคอเขา โอนมาขึ้นกับจังหวัดพังงา
• วันที่ 29 สิงหาคม 2481 ยุบอำเภอเกาะคอเขา ลงเป็น กิ่งอำเภอเกาะคอเขา ให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอตะกั่วป่า และโอนพื้นที่หมู่ 1,2 (ในขณะนั้น) ของตำบลบางวัน อำเภอเกาะคอเขา ไปขึ้นกับตำบลโคกเคียน อำเภอตะกั่วป่า กับโอนพื้นที่หมู่ 1,2 (ในขณะนั้น) ของตำบลบางครั่ง อำเภอเกาะคอเขา ไปขึ้นกับตำบลบางวัน และยุบตำบลบางครั่ง
• วันที่ 26 ธันวาคม 2481 ยุบตำบลไร่ช่อง เข้ากับตำบลคุระ และขนานนามว่า ตำบลคุระ
• วันที่ 8 ธันวาคม 2507 ย้ายที่ว่าการกิ่งอำเภอเกาะคอเขา จากตำบลเกาะคอเขา มาตั้งที่บ้านนางย่อน ตำบลคุระ
• วันที่ 29 ตุลาคม 2511 เปลี่ยนแปลงชื่อกิ่งอำเภอเกาะคอเขา อำเภอตะกั่วป่า เป็น กิ่งอำเภอคุระบุรี อำเภอตะกั่วป่า
• วันที่ 29 พฤษภาคม 2516 จัดตั้งสุขาภิบาลคุระบุรี ในท้องที่บางส่วนของตำบลคุระ
• วันที่ 21 สิงหาคม 2518 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอคุระบุรี อำเภอตะกั่วป่า เป็น อำเภอคุระบุรี
• วันที่ 11 ธันวาคม 2529 ตั้งตำบลแม่นางขาว แยกออกจากตำบลคุระ
• วันที่ 30 ธันวาคม 2531 โอนพื้นที่ตำบลเกาะคอเขา อำเภอคุระบุรี ไปขึ้นกับอำเภอตะกั่วป่า
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลคุระบุรี เป็นเทศบาลตำบลคุระบุรี ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 24 มกราคม 2545 กำหนดเขตตำบลคุระ ให้มีการปกครองทั้งหมด 10 หมู่บ้าน และกำหนดให้มีอาณาเขตที่ถูกต้องแม่นยำ

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอคุระบุรีแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 4 ตำบล 33 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)
1.	คุระ	Khura	12	13,463
2.	บางวัน	Bang Wan	9	7,777
3.	เกาะพระทอง	Ko Phra Thong	4	995
4.	แม่นางขาว	Mae Nang Khao	8	5,822

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอคุระบุรีประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 5 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลคุระบุรี ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลคุระและตำบลแม่นางขาว
• องค์การบริหารส่วนตำบลคุระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคุระ (นอกเขตเทศบาลตำบลคุระบุรี)
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางวัน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางวันทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะพระทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกาะพระทองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแม่นางขาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่นางขาว (นอกเขตเทศบาลตำบลคุระบุรี)

สถานที่สำคัญ

• อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสิมิลัน
• อุทยานแห่งชาติศรีพังงา
• อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะสุรินทร์

แหล่งข้อมูลอื่น

• http://www.phangnga.go.th/district/kuraburi.htm 2006-10-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

อ้างอิง

1. "พระราชกฤษฎีกากำหนดบริเวณที่ดินหมู่เกาะสิมิลัน ในท้องที่ตำบลเกาะพระทอง อำเภอคุระบุรี จังหวัดพังงา ให้เป็นอุทยานแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๒๕" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 99 (123 ก): (ฉบับพิเศษ) 19-21. วันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2525
2. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 105 (60 ก): (ฉบับพิเศษ) 10-12. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2014-05-27. สืบค้นเมื่อ 2022-06-14. วันที่ 16 เมษายน พ.ศ. 2531
3. "พระราชกฤษฎีกากำหนดบริเวณที่ดินหมู่เกาะสุรินทร์ ในท้องที่ตำบลเกาะพระทอง อำเภอคุระบุรี จังหวัดพังงา ให้เป็นอุทยานแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๒๔" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 98 (112 ก): (ฉบับพิเศษ) 7-9. วันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2524
4. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 100 (135 ก): (ฉบับพิเศษ) 24-27. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2014-05-27. สืบค้นเมื่อ 2022-06-14. วันที่ 19 สิงหาคม พ.ศ. 2526
5. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 30 (0 ง): 2574. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-10. สืบค้นเมื่อ 2020-11-15. วันที่ 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2456
6. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 30 (0 ง): 1380–1381. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-16. สืบค้นเมื่อ 2020-11-15. วันที่ 28 กันยายน พ.ศ. 2456
7. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 1840–1842. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-08. สืบค้นเมื่อ 2020-11-15. วันที่ 29 สิงหาคม พ.ศ. 2481
8. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 81 (116 ง): 2935. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-04-27. สืบค้นเมื่อ 2020-11-15. วันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2507
9. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 85 (98 ก): 774–777. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-16. สืบค้นเมื่อ 2020-11-15. วันที่ 29 ตุลาคม พ.ศ. 2511
10. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 92 (166 ก): (ฉบับพิเศษ) 1-4. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2007-09-30. สืบค้นเมื่อ 2020-11-15. วันที่ 21 สิงหาคม พ.ศ. 2518
11. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ 2011-11-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เล่ม 34 หน้า 65 วันที่ 29 เมษายน 2460
12. "ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง ใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ. ๒๔๖๔ [ในท้องที่มณฑลภูเก็ต]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 38 (0 ก): 519–530. December 25, 1921.
13. "ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พุทธศักราช ๒๔๖๔ ในท้องที่มณฑลภูเก็ต" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 39 (0 ก): 521. December 3, 1922.
14. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 48 (0 ก): 576–578. February 21, 1931. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2020-11-15.
15. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลและอำเภอในจังหวัดพังงา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 1870–1871. August 29, 1938.
16. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในจังหวัดพังงา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 3242–3243. December 26, 1938.
17. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลคุระบุรี กิ่งอำเภอคุระบุรี อำเภอตะกั่วป่า จังหวัดพังงา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 90 (59 ง): 1635–1637. May 29, 1973.
18. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอคุระบุรี จังหวัดพังงา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 103 (218 ง): 6075–6078. December 11, 1986.
19. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 105 (239 ก): (ฉบับพิเศษ) 13-15. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-04-27. สืบค้นเมื่อ 2020-11-15. วันที่ 30 ธันวาคม พ.ศ. 2531
20. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. February 24, 1999. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2020-11-15.
21. (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 119 (8 ง): 5–8. January 24, 2002. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-11-16. สืบค้นเมื่อ 2020-11-15.
22. "ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหาร". stat.bora.dopa.go.th.