อาเรบีตซา (บอสเนีย: arebica, آرەبـٖٮڄآ, ออกเสียง: [arebit͡sa] ) หรือ อาราบีตซา (arabica) เป็นอักษรอาหรับรูปแบบหนึ่งที่ใช้เขียนภาษาบอสเนีย (بۉسانسقٖى يەزٖٮق) เคยใช้เมื่อราวคริสต์ศตวรรษที่ 15-19 (พุทธศตวรรษที่ 20-24) เป็นความพยายามของมุสลิมที่จะพัฒนาอักษรอาหรับมาใช้เขียนภาษาบอสเนียนอกเหนือจากอักษรและ หนังสือที่พิมพ์ด้วยอักษรนี้ตีพิมพ์ครั้งสุดท้ายเมื่อ ค.ศ. 1941 (พ.ศ. 2484) อักษรนี้ใช้ในทางศาสนาและการบริหาร แต่ใช้น้อยกว่าอักษรอื่น ๆ
อาเรบีตซา | |
---|---|
ชนิด | อักษรอาหรับ-เปอร์เซีย |
ช่วงยุค | คริสต์ศตวรรษที่ 15–20 |
ภาษาพูด | ภาษาบอสเนีย |
ต้นกำเนิด
อักษรอาเรบีตซามีพื้นฐานมาจากตัวเขียนเปอร์เซีย-อาหรับที่เคยใช้ในจักรวรรดิออตโตมัน โดยเพิ่มอักษรสำหรับเสียง t͡s, ʎ และ ɲ ซึ่งไม่มีในภาษาอาหรับ ภาษาเปอร์เซีย หรือภาษาตุรกีออตโตมัน ในที่สุดก็มีการประดิษฐ์ตัวอักษรแทนเสียงสระได้ทุกเสียง อาเรบีตซาจึงจัดเป็นระบบสระ-พยัญชนะโดยแท้จริง ไม่ใช่อักษรไร้สระ
รูปแบบล่าสุดของอักษรอาเรบีตซาออกแบบโดย เมื่อราวปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 (ต้นพุทธศตวรรษที่ 25) เรียกว่าแบบมาทูฟอวีตซา (Matufovica), มาทูฟอวาตชา (Matufovača) หรือเมกเทบีตซา (Mektebica)
พยัญชนะ
รูปแบบสุดท้ายของอักษรอาเรบีตซาประดิษฐ์ขึ้นในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 โดย Mehmed Džemaludin Čaušević.
อักษรละติน | อักษรซีริลลิก | อาเรบีตซา | |||
---|---|---|---|---|---|
รูปเชื่อม | รูปเดี่ยว | ||||
ท้าย | กลาง | หน้า | |||
A a | А а | ـآ | آ | ||
B b | Б б | ـب | ـبـ | بـ | ب |
C c | Ц ц | ـڄ | ـڄـ | ڄـ | ڄ |
Č č | Ч ч | ـچ | ـچـ | چـ | چ [b] |
Ć ć | Ћ ћ | ||||
D d | Д д | ـد | د | ||
Dž dž | Џ џ | ـج | ـجـ | جـ | ج [c] |
Đ đ | Ђ ђ | ||||
E e | Е е | ـە | ە | ||
F f | Ф ф | ـف | ـفـ | فـ | ف |
G g | Г г | ـغ | ـغـ | غـ | غ |
H h | Х х | ـح | ـحـ | حـ | ح |
I i | И и | ـاٖى ـٖى | ـاٖٮـ ـٖٮـ | اٖٮـ | اٖى [a] |
J j | Ј ј | ـي | ـيـ | يـ | ي |
K k | К к | ـق | ـقـ | قـ | ق |
L l | Л л | ـل | ـلـ | لـ | ل |
Lj lj | Љ љ | ـڵ | ـڵـ | ڵـ | ڵ |
M m | М м | ـم | ـمـ | مـ | م |
N n | Н н | ـن | ـنـ | نـ | ن |
Nj nj | Њ њ | ـںٛ | ـٮٛـ | ٮٛـ | ںٛ [b] |
O o | О о | ـۉ | ۉ | ||
P p | П п | ـپ | ـپـ | پـ | پ |
R r | Р р | ـر | ر | ||
S s | С с | ـس | ـسـ | سـ | س |
Š š | Ш ш | ـش | ـشـ | شـ | ش |
T t | Т т | ـت | ـتـ | تـ | ت |
U u | У у | ـۆ | ۆ | ||
V v | В в | ـو | و | ||
Z z | З з | ـز | ز | ||
Ž ž | Ж ж | ـژ | ژ |
หมายเหตุ
ตัวแฝด
เหมือนกับภาษาอาหรับมาตรฐาน เมื่อ ا เชื่อมด้วย ل หรือ ڵ จะใช้ตัวแฝดแทน
อักษรละติน | อักษรซีริลลิก | อาเรบีตซา | |||
---|---|---|---|---|---|
รูปเชื่อม | รูปเดี่ยว | ||||
ท้าย | กลาง | หน้า | |||
la | ла | ـلا | لا | ||
lja | ља | ـڵا | ڵا |
ตัวอย่าง
ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ข้อที่ 1
บอสเนีย (อาเรบีตซา): | سوا ڵۆدسقا بیچا راجايۆ سە سلۉبۉدنا ای يەدناقا ۆ دۉستۉيانستوۆ ای پراویما. ۉنا سۆ ۉبدارەنا رازۆمۉم ای سویيەشڃۆ ای ترەبا دا يەدنۉ پرەما درۆغۉمە پۉستۆپايۆ ۆ دۆحۆ براتستوا. |
บอสเนีย (อักษรละติน): | Sva ljudska bića rađaju se slobodna i jednaka u dostojanstvu i pravima. Ona su obdarena razumom i sviješću i treba da jedno prema drugome postupaju u duhu bratstva. |
บอสเนีย (อักษรซีริลลิก): | Сва људска бића рађају се слободна и једнака у достојанству и правима. Она су обдарена разумом и свијешћу и треба да једно према другоме поступају у духу братства. |
ไทย: | มนุษย์ทั้งปวงเกิดมามีอิสระและเสมอภาคกันในศักดิ์ศรี และสิทธิ ต่างในตนมีเหตุผลและมโนธรรม และควรปฏิบัติต่อกันด้วยจิตวิญญาณแห่งภราดรภาพ |
บอสเนีย (อาเรบีตซา): | تەهەران يە غلاونی ای نايوەڃی غراد ایرانا، سيەدیشتە تەهەرانسقە پۉقرايینە ای يەدان ۉد نايوەڃیح غرادۉوا سویيەتا. |
บอสเนีย (อักษรละติน): | Teheran je glavni i najveći grad Irana, sjedište Teheranske pokrajine i jedan od najvećih gradova svijeta. |
บอสเนีย (อักษรซีริลลิก): | Техеран је главни и највећи град Ирана, сједиште Техеранске покрајине и један од највећих градова свијета. |
ไทย: | เตหะรานเป็นเมืองหลวงและเมืองที่ใหญ่ที่สุดของประเทศอิหร่าน ซึ่งเป็นเมืองหลักของจังหวัดเตหะรานและเป็นหนึ่งในเมืองที่ใหญ่ที่สุดในโลก |
อ้างอิง
- Hindi (2005). (บ.ก.). (2 ed.). Elsevier. ISBN .
- Enciklopedija leksikografskog zavoda, entry: Arabica. Jugoslavenski leksikografski zavod, Zagreb, 1966
แหล่งข้อมูลอื่น
- Ottoman Turkish / Arabic keyboard (including Bosnian characters)
- UDHR in Arebica (Bosnian)
- Adnan Tufekčić, Arebica in Bosnia – Short Notes and One Review: From the Treasury of Bosnian Authentic Syncretism, Spirit of Bosnia No 15 (04), 2020
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
xaerbitsa bxseniy arebica آرەبـ ٮڄآ xxkesiyng arebit sa hrux xarabitsa arabica epnxksrxahrbrupaebbhnungthiichekhiynphasabxseniy بۉسانسق ى يەز ٮق ekhyichemuxrawkhriststwrrsthi 15 19 phuththstwrrsthi 20 24 epnkhwamphyayamkhxngmuslimthicaphthnaxksrxahrbmaichekhiynphasabxseniynxkehnuxcakxksraela hnngsuxthiphimphdwyxksrnitiphimphkhrngsudthayemux kh s 1941 ph s 2484 xksrniichinthangsasnaaelakarbrihar aetichnxykwaxksrxun xaerbitsachnidxksrxahrb epxresiychwngyukhkhriststwrrsthi 15 20phasaphudphasabxseniyhnngsuxekhiyn Bosnian Book of the Science of Conduct thitiphimphin kh s 1831 ody phuekhiynaelakwichawbxseniy ekhiyndwyxksrxaerbitsatnkaenidxksrxaerbitsamiphunthanmacaktwekhiynepxresiy xahrbthiekhyichinckrwrrdixxtotmn odyephimxksrsahrbesiyng t s ʎ aela ɲ sungimmiinphasaxahrb phasaepxresiy hruxphasaturkixxtotmn inthisudkmikarpradisthtwxksraethnesiyngsraidthukesiyng xaerbitsacungcdepnrabbsra phyychnaodyaethcring imichxksrirsra rupaebblasudkhxngxksrxaerbitsaxxkaebbody emuxrawplaykhriststwrrsthi 19 tnphuththstwrrsthi 25 eriykwaaebbmathufxwitsa Matufovica mathufxwatcha Matufovaca hruxemkethbitsa Mektebica phyychnarupaebbsudthaykhxngxksrxaerbitsapradisthkhuninchwngplaykhriststwrrsthi 19 ody Mehmed Dzemaludin Causevic xksrlatin xksrsirillik xaerbitsarupechuxm rupediywthay klang hnaA a A a ـآ آB b B b ـب ـبـ بـ بC c C c ـڄ ـڄـ ڄـ ڄC c Ch ch ـچ ـچـ چـ چ b C c Ћ ћD d D d ـد دDz dz Џ џ ـج ـجـ جـ ج c Đ đ Ђ ђE e E e ـە ەF f F f ـف ـفـ فـ فG g G g ـغ ـغـ غـ غH h H h ـح ـحـ حـ حI i I i ـا ى ـ ى ـا ٮـ ـ ٮـ ا ٮـ ا ى a J j Ј ј ـي ـيـ يـ يK k K k ـق ـقـ قـ قL l L l ـل ـلـ لـ لLj lj Љ љ ـڵ ـڵـ ڵـ ڵM m M m ـم ـمـ مـ مN n N n ـن ـنـ نـ نNj nj Њ њ ـں ـٮ ـ ٮ ـ ں b O o O o ـۉ ۉP p P p ـپ ـپـ پـ پR r R r ـر رS s S s ـس ـسـ سـ سS s Sh sh ـش ـشـ شـ شT t T t ـت ـتـ تـ تU u U u ـۆ ۆV v V v ـو وZ z Z z ـز زZ z Zh zh ـژ ژ hmayehtu a ekhruxnghmayesrimsthxksrit ا praktbntwxksrkxnhna ى b Mustafic ich ڃ kb ݩ aethn kb sahrbxksr C c Ћ ћ aela Nj nj Њ њ c Mustafic ich ݗ swn Al Zubi kb Cicak Al Zubi ich ڠ sahrbxksr Đ đ Ђ ђ twaefd ehmuxnkbphasaxahrbmatrthan emux ا echuxmdwy ل hrux ڵ caichtwaefdaethn xksrlatin xksrsirillik xaerbitsarupechuxm rupediywthay klang hnala la ـلا لاlja љa ـڵا ڵاtwxyang ptiyyasaklwadwysiththimnusychn khxthi 1 bxseniy xaerbitsa سوا ڵۆدسقا بیچا راجايۆ سە سلۉبۉدنا ای يەدناقا ۆ دۉستۉيانستوۆ ای پراویما ۉنا سۆ ۉبدارەنا رازۆمۉم ای سویيەشڃۆ ای ترەبا دا يەدنۉ پرەما درۆغۉمە پۉستۆپايۆ ۆ دۆحۆ براتستوا bxseniy xksrlatin Sva ljudska bica rađaju se slobodna i jednaka u dostojanstvu i pravima Ona su obdarena razumom i svijescu i treba da jedno prema drugome postupaju u duhu bratstva bxseniy xksrsirillik Sva љudska biћa raђaјu se slobodna i јednaka u dostoјanstvu i pravima Ona su obdarena razumom i sviјeshћu i treba da јedno prema drugome postupaјu u duhu bratstva ithy mnusythngpwngekidmamixisraaelaesmxphakhkninskdisri aelasiththi tangintnmiehtuphlaelamonthrrm aelakhwrptibtitxkndwycitwiyyanaehngphradrphaphetharan bxseniy xaerbitsa تەهەران يە غلاونی ای نايوەڃی غراد ایرانا سيەدیشتە تەهەرانسقە پۉقرايینە ای يەدان ۉد نايوەڃیح غرادۉوا سویيەتا bxseniy xksrlatin Teheran je glavni i najveci grad Irana sjediste Teheranske pokrajine i jedan od najvecih gradova svijeta bxseniy xksrsirillik Teheran јe glavni i naјveћi grad Irana sјedishte Teheranske pokraјine i јedan od naјveћih gradova sviјeta ithy etharanepnemuxnghlwngaelaemuxngthiihythisudkhxngpraethsxihran sungepnemuxnghlkkhxngcnghwdetharanaelaepnhnunginemuxngthiihythisudinolkxangxingHindi 2005 b k 2 ed Elsevier ISBN 0 08 044299 4 Enciklopedija leksikografskog zavoda entry Arabica Jugoslavenski leksikografski zavod Zagreb 1966aehlngkhxmulxunOttoman Turkish Arabic keyboard including Bosnian characters UDHR in Arebica Bosnian Adnan Tufekcic Arebica in Bosnia Short Notes and One Review From the Treasury of Bosnian Authentic Syncretism Spirit of Bosnia No 15 04 2020