สัตว์ขาปล้อง (ชื่อวิทยาศาสตร์: Arthropoda) หรือที่รู้จักกันดีและนิยมเรียกว่า "อาร์โธพอด" เป็นไฟลัมหลักของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ที่มีขนาดของลำตัวแบ่งเป็น 3 ส่วน ได้แก่ ส่วนหัว ส่วนอก และส่วนท้อง ซึ่งสัตว์ขาปล้องบางจำพวกอาจจะมีส่วนหัวและส่วนอกที่เชื่อต่อกันเป็นส่วนเดียวกันด้วยก็ได้ จะมีเปลือกแข็งหุ้มบริเวณลำตัวสำหรับทำหน้าที่ป้องกันและช่วยพยุงร่างกายที่อ่อนนิ่มที่ซ่อนอยู่ภายใต้เปลือกแข็ง ชั้นคิวติเคิลเปลี่ยนไปตามรายละเอียดของรูปร่าง ประกอบด้วยสามชั้นคือ ชั้นผิวนอก (epicuticle) เป็นชั้นนอกที่บาง มีขี้ผึ้งเคลือบเพื่อป้องกันความชื้น ชั้นนอก (exocuticle) ประกอบด้วยไคติน และโปรตีนที่ทำให้แข็ง และชั้นใน (endocuticle) ที่ประกอบด้วยไคตินและโปรตีนที่ไม่ทำให้แข็ง ชั้นนอกและชั้นในเรียกรวมกันว่า procuticle และที่สำคัญคือช่วยพยุงให้ร่างกายของพวกสัตว์ขาปล้องมีรูปร่างที่แน่นอน
สัตว์ขาปล้อง ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: 540–0Ma Earliest Cambrian ()–Recent | |
---|---|
สัตว์ขาปล้องที่สูญพันธุ์และสมัยใหม่. ภาพจากบนไปซ้าย: †ไทรโลไบต์, †, แมงป่อง, ปู, ตะขาบ, และ ผีเสื้อ | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
โดเมน: | ยูแคริโอต |
อาณาจักร: | สัตว์ |
ไม่ได้จัดลำดับ: | |
ไฟลัม: | สัตว์ขาปล้อง Gravenhorst, 1843 |
ไฟลัมย่อย และ ชั้น | |
|
ลักษณะทั่วไป
สัตว์ขาปล้องจะมีลักษณะของลำตัวเป็นปล้อง ๆ บางจำพวกนั้นสามารถแยกส่วนต่าง ๆ ของร่างกายออกเป็น 3 ส่วน คือส่วนหัว ส่วนอกและส่วนท้อง แต่ก็มีสัตว์ขาปล้องบางจำพวกที่มีส่วนต่าง ๆ ของร่างกายเพียงแค่ 2 ส่วน คือมีเพียงแค่ส่วนหัวกับส่วนอกติดกันและส่วนท้องเท่านั้นเอง
สัตว์ขาปล้องจะมีช่องเปิดที่สำคัญ มีลักษณะเป็นรูจำนวน 2 รู และมีอวัยวะรับความรู้สึกที่ดี เคลื่อนที่ไปมาได้อย่างรวดเร็ว และหาอาหารได้อย่างง่ายดาย อาศัยอยู่เกือบทุกแห่งของโลก หรืออาจเรียกได้ว่าสัตว์ขาปล้องนั้นมีถิ่นอาศัยอยู่ทุกแห่งในโลก เรียกได้ว่าประมาณ 3 ใน 4 ของสัตว์ทั้งหลายภายในโลก คือสัตว์จำพวกสัตว์ขาปล้อง
การจัดจำแนก
ความสัมพันธ์ทางพันธุกรรมของอาร์โทรพอดใช้ข้อมูลทางพันธุกรรมจากดีเอ็นเอจากไมโทคอนเดรีย ซึ่งแบ่งย่อยได้เป็น 5 ไฟลัมย่อย คือ
- ไฟลัมย่อย สูญพันธุ์ไปหมดแล้ว พบแต่ในซากชีวิตโบราณ ถือว่าเป็นสัตว์ขาปล้องกลุ่มแรก
- ไฟลัมย่อยเชลิเซอราตา ลำตัวแบ่งเป็นสองส่วนคือส่วนหัวและอกรวมเป็นชิ้นเดียวเรียกเซฟาโลทอแรกซ์ กับส่วนท้อง มีรยางค์สำคัญ 1 คู่ข้างหน้า ใช้หาอาหาร แบ่งย่อยเป็น
- ไฟลัมย่อย เซฟาโลทอแรกซ์มีระยางค์ 5 คู่ แต่ละคู่มี 2 ก้าน ส่วนท้ายมีระยางค์อีก 8 คู่ อวัยวะรับความรู้สึกมีตาประกอบเป็นก้าน ขนแข็งทั่วตัวใช้รับสัมผัสและอวัยวะเกี่ยวกับการทรงตัว ระบบสืบพันธุ์แยกเพศกัน ปฏิสนธิภายใน ตัวอ่อนลอกคราบหลายครั้งกว่าจะเป็นตัวเต็มวัย ชั้นที่สำคัญได้แก่
- เช่น ไรน้ำ ไรแดง
- เช่น
- เช่น
- เช่น กุ้งก้ามกราม กั้ง จักจั่นทะเล ปูม้า
- ไฟลัมย่อย มีระยางค์ซึ่งไม่มีแขนง มีแอนเทนนาคู่เดียว กรามไม่แบ่งเป็นปล้อง แบ่งเป็น
- ชั้นไคโลโพดา เช่นตะขาบ
- เช่น
- ชั้นดิโพลโพดา เช่น กิ้งกือ กระสุนพระอินทร์
- ลักษณะโดยทั่วไปคล้ายชั้นซิมไฟลา
- ชั้นอินเซคตา ได้แก่ แมลง เช่น ตั๊กแตน มด ปลวก เหา แมลงสาบ
อ้างอิง
- เพทาย บุณยรัตพันธุ์ และ รัตน์สุณี สุขพณิชนันท์. ชีววิทยา 1 (แอคทีฟพริ้นท์, กรุงเทพฯ; 2557; หน้า 150)
- https://doi.org/10.18476%2F2023.472723
- Wainwright, S. A., Biggs, W. D., and Gosline, J. M. (1982), Mechanical Design in Organisms, Princeton University Press, pp. 162–163, ISBN
{{}}
: CS1 maint: multiple names: authors list () - Alexandre Hassanin (2006). (PDF). . 38 (1): 100–116. doi:10.1016/j.ympev.2005.09.012. PMID 16290034. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-10-09. สืบค้นเมื่อ 2012-02-23.
แหล่งข้อมูลอื่น
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
stwkhaplxng chuxwithyasastr Arthropoda hruxthiruckkndiaelaniymeriykwa xarothphxd epniflmhlkkhxngstwimmikraduksnhlng thimikhnadkhxnglatwaebngepn 3 swn idaek swnhw swnxk aelaswnthxng sungstwkhaplxngbangcaphwkxaccamiswnhwaelaswnxkthiechuxtxknepnswnediywkndwykid camiepluxkaekhnghumbriewnlatwsahrbthahnathipxngknaelachwyphyungrangkaythixxnnimthisxnxyuphayitepluxkaekhng chnkhiwtiekhilepliyniptamraylaexiydkhxngruprang prakxbdwysamchnkhux chnphiwnxk epicuticle epnchnnxkthibang mikhiphungekhluxbephuxpxngknkhwamchun chnnxk exocuticle prakxbdwyikhtin aelaoprtinthithaihaekhng aelachnin endocuticle thiprakxbdwyikhtinaelaoprtinthiimthaihaekhng chnnxkaelachnineriykrwmknwa procuticle aelathisakhykhuxchwyphyungihrangkaykhxngphwkstwkhaplxngmiruprangthiaennxnstwkhaplxng chwngewlathimichiwitxyu 540 0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg NEarliest Cambrian Recentstwkhaplxngthisuyphnthuaelasmyihm phaphcakbnipsay ithrolibt aemngpxng pu takhab aela phiesuxkarcaaenkchnthangwithyasastrodemn yuaekhrioxtxanackr stwimidcdladb iflm stwkhaplxng Gravenhorst 1843iflmyxy aela chniflmyxy Trilobita suyphnthuaelw iflmyxy Chelicerata Arachnida Merostomata Pycnogonida Eurypterid suyphnthuaelw iflmyxy Chilopoda Diplopoda Symphyla iflmyxy Insecta iflmyxy Crustacealksnathwipstwkhaplxngcamilksnakhxnglatwepnplxng bangcaphwknnsamarthaeykswntang khxngrangkayxxkepn 3 swn khuxswnhw swnxkaelaswnthxng aetkmistwkhaplxngbangcaphwkthimiswntang khxngrangkayephiyngaekh 2 swn khuxmiephiyngaekhswnhwkbswnxktidknaelaswnthxngethannexng stwkhaplxngcamichxngepidthisakhy milksnaepnrucanwn 2 ru aelamixwywarbkhwamrusukthidi ekhluxnthiipmaidxyangrwderw aelahaxaharidxyangngayday xasyxyuekuxbthukaehngkhxngolk hruxxaceriykidwastwkhaplxngnnmithinxasyxyuthukaehnginolk eriykidwapraman 3 in 4 khxngstwthnghlayphayinolk khuxstwcaphwkstwkhaplxngkarcdcaaenkkhwamsmphnththangphnthukrrmkhxngxarothrphxdichkhxmulthangphnthukrrmcakdiexnexcakimothkhxnedriy sungaebngyxyidepn 5 iflmyxy khux iflmyxy suyphnthuiphmdaelw phbaetinsakchiwitobran thuxwaepnstwkhaplxngklumaerk iflmyxyechliesxrata latwaebngepnsxngswnkhuxswnhwaelaxkrwmepnchinediyweriykesfaolthxaerks kbswnthxng miryangkhsakhy 1 khukhanghna ichhaxahar aebngyxyepn mikhaedin 5 khu ichehnguxkhayic book gill echn aemngdathael mikhaedin 4 khu ichpxd book lung hayic echn aemngmum aemngpxng aekhnginsunkh iflmyxy esfaolthxaerksmirayangkh 5 khu aetlakhumi 2 kan swnthaymirayangkhxik 8 khu xwywarbkhwamrusukmitaprakxbepnkan khnaekhngthwtwichrbsmphsaelaxwywaekiywkbkarthrngtw rabbsubphnthuaeykephskn ptisnthiphayin twxxnlxkkhrabhlaykhrngkwacaepntwetmwy chnthisakhyidaek echn irna iraedng echn echn echn kungkamkram kng ckcnthael puma iflmyxy mirayangkhsungimmiaekhnng miaexnethnnakhuediyw kramimaebngepnplxng aebngepn chnikholophda echntakhab echn chndiophlophda echn kingkux krasunphraxinthr lksnaodythwipkhlaychnsimifla chnxineskhta idaek aemlng echn tkaetn md plwk eha aemlngsabxangxingephthay bunyrtphnthu aela rtnsuni sukhphnichnnth chiwwithya 1 aexkhthifphrinth krungethph 2557 hna 150 https doi org 10 18476 2F2023 472723 Wainwright S A Biggs W D and Gosline J M 1982 Mechanical Design in Organisms Princeton University Press pp 162 163 ISBN 0691083088 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Citation title aemaebb Citation citation a CS1 maint multiple names authors list lingk Alexandre Hassanin 2006 PDF 38 1 100 116 doi 10 1016 j ympev 2005 09 012 PMID 16290034 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2012 10 09 subkhnemux 2012 02 23 aehlngkhxmulxunstwkhaplxng thiokhrngkarphinxngkhxngwikiphiediy hakhwamhmaycakwikiphcnanukrmphaphaelasuxcakkhxmmxnskhakhmcakwikikhakhmkhxmultnchbbcakwikisxrshnngsuxcakwikitaraaehlngeriynrucakwikiwithyalyladbkhncakwikispichiskhxmulcakwikisneths