Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ตัวหนังสือวาดาอัด (อังกฤษ: Wadaad's writing) หรือ อักษรอาหรับวาดาอัด (wadaad's Arabic; โซมาลี: Far Wadaad, แปลตรงตัว 'ลายมือของหมอสอนศาสนา') เป็นภาษาอาหรับที่ดัดแปลงไว้เขียนภาษาโซมาลี หรือการใช้อักษรอาหรับมาถอดความภาษาโซมาลีในอดีต แต่เดิมนั้น หมายถึงภาษาอาหรับที่ไม่ถูกไวยากรณ์โดยมีคำจากภาษาโซมาลีปนอยู่ โดยสัดส่วนของคำศัพท์ภาษาโซมาเลียแตกต่างกันไปตามบริบท นอกจากภาษาอาหรับมาตรฐานแล้ว ตัวหนังสือวาดาอัดใช้โดยบรรดาผู้รู้ศาสนาชาวโซมาลี (วาดาอาโด) เพื่อบันทึกคำร้อง (กฎหมายจารีตประเพณี) และเขียน บรรดาวาณิชใช้ตัวหนังสือนี้ในการค้าและเขียนจดหมาย ต่อมามีนักวิชาการชาวโซมาลีหลานคนพัฒนาและปรับอักษรอาหรับสำหรับใช้กับภาษาโซมาลี โดยราวคริสต์ทศวรรษ 1930 ผลงานของ Mahammad 'Abdi Makaahiil ทำให้และรูปอักขรเป็นมาตรฐาน และในคริสต์ทศวรรษ 1950 ให้ข้อเสนอที่มีข้อโต้แย้งด้วยการดัดแปลงรูปอักษรและสร้างอักษรสำหรับเสียงสระ
เมื่อมีการใช้อักษรละตินเป็นอักษรราชการใน ค.ศ. 1972 กระบวนการทำให้อักขรวิธีอาหรับโซมาลีเป็นมาตรฐานจึงหยุดลง รูปแบบอักขรวิธีของ Makaahiil ยังคงเป็นรูปแบบสุดท้ายที่โดดเด่นที่สุดในปัจจุบัน
ประวัติ
อักษรอาหรับนำเข้าสู่ประเทศโซมาเลียในคริสต์ศตวรรษที่ 13 โดยชัยค์ ชายที่ได้รับการกล่าวถึงเป็น "ที่โดดเด่นที่สุดในประเทศโซมาเลีย" ที่มีเชื้อสายโซมาลี เขาจัดตั้งการสอนอัลกุรอาน และพัฒนาการระบบการตั้งชื่อภาษาโซมาลีสำหรับสระอาหรับที่ทำให้ลูกศิษย์สามารถอ่านและเขียนในภาษาอาหรับได้
แม้ว่าตัวหนังสือวาดาอัดโซและนักวิชาการชาวโซมาเลียหลายคนเคยใช้อักษรอาหรับไว้เขียนภาษาโซมาลีมานานหลายศตวรรษ แต่ก็ยังไม่มีการพัฒนาจนกกระทั่งคริสต์ศตวรรษที่ 19 ที่ ชัยค์ นักบุญสายแห่งตระกูล Digil และ Mirifle พัฒนาอักษรอาหรับสำหรับภาษาโซมาลี โดยใช้(สำเนียงมาอาย) (Maay) จากโซมาเลียใต้ ซึ่งในเวลานั้นใกล้เคียงกับสำเนียงมาตรฐานของภาษาโซมาลี อัลบะรอวีดัดแปลงอักษรของเขาตามการถอดเสียงภาษาอาหรับที่ Amrani แห่ง (Brava) นำมาใช้ เพื่อเขียน ภาษาย่อยของภาษาสวาฮิลี
นักเรียนชาวโซมาเลียที่เรียนภาษาอาหรับมาตรฐานในโรงเรียนรัฐบาลมักไม่เข้าใจตัวหนังสือวาดาอัด ในคริสต์ทศวรรษ 1930 ในตะวันตกเฉียงเหนือ มาฮัมหมัด อับดี มากาฮีอิล (Mahammad 'Abdi Makaahiil) พยายามปรับมาตรฐานอักขรวิธีในหนังสือ The Institution of Modern Correspondence in the Somali language
มายัล/มากาฮีอิล
อักขรวิธีที่มากาฮีอิลเสนอใช้อักษรเดียวกันกับอักษรอาหรับ โดยเพิ่มอักษรใหม่สองตัว คือ ڎ สำหรับเสียง /ɖ/ และ گ สำหรับเสียง /g/ นอกจากนี้ ยังมีพยัญชนะ 8 ตัวในอักษรอาหรับที่ไม่มีในภาษาโซมาลี (ยกเว้นในคำยืมภาษาอาหรับ) ได้แก่ thāʼ (ث), dhal (ذ), zāy (ز), ṣād (ص), ḍād (ض), ṭāʾ (ط), ẓāʾ (ظ) และ ghayn (غ)
รูปเขียนนี้ใช้
พยัญชนะ
| ชื่อ | รูปเขียน | แทนเสียง | เทียบ | หมายเหตุ | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| เดี่ยว | ท้าย | กลาง | ต้น | ||||
| ʾalif الف | ا | ـا | - / /a/ | - | อักษร ʾalif มีวิธีใช้งาน 2 แบบ แบบแรกแทนเสียงสระที่ต้นคำ แบบที่สองแทนสระเสียงยาว "aa" | ||
| bāʾ باء | ب | ـب | ـبـ | بـ | /b/ | b | |
| tāʾ تاء | ت | ـت | ـتـ | تـ | /t/ | t | |
| thāʼ ثاء | ث | ـث | ـثـ | ثـ | /s/ | s | ไม่พบในภาษาโซมาลี ส่วนใหญ่ใช้ในคำยืมภาษาอาหรับ |
| jīm جيم | ج | ـج | ـجـ | جـ | /d͡ʒ/ | j | |
| ḥāʾ حاء | ح | ـح | ـحـ | حـ | /ħ/ | x | |
| khāʾ خاء | خ | ـخ | ـخـ | خـ | /χ/ | kh | |
| dāl دال | د | ـد | /d/ | d | |||
| dhāl ذال | ذ | ـذ | /d/ | d | ไม่พบในภาษาโซมาลี ส่วนใหญ่ใช้ในคำยืมภาษาอาหรับ | ||
| dhā ڎا | ڎ | ـڎ | /ɖ/ | dh | อักษรเพิ่มเติมที่ไม่พบในอักษรอาหรับ เคยแทนด้วยอักษร ط | ||
| rāʾ راء | ر | ـر | /r/ | r | |||
| zāʾ زاي | ز | ـز | /z/ | z | |||
| sīn سين | س | ـس | ـسـ | سـ | /s/ | s | |
| shīn شين | ش | ـش | ـشـ | شـ | /ʃ/ | sh | |
| ṣād صاد | ص | ـص | ـصـ | صـ | /s/ | s | ไม่พบในภาษาโซมาลี ส่วนใหญ่ใช้ในคำยืมภาษาอาหรับ |
| ḍād ضاد | ض | ـض | ـضـ | ضـ | /d/ | d | ไม่พบในภาษาโซมาลี ส่วนใหญ่ใช้ในคำยืมภาษาอาหรับ |
| ṭāʾ طاء | ط | ـط | ـطـ | طـ | /t/, /ɖ/ | t, dh | ไม่พบในภาษาโซมาลี ส่วนใหญ่ใช้ในคำยืมภาษาอาหรับ ก่อนใช้แทนอักษร ڎ อักษรนี้เคยใช้แทนอักษร "dh" |
| ẓāʾ ظاء | ظ | ـظ | ـظـ | ظـ | /d/~/z/ | d, z | ไม่พบในภาษาโซมาลี ส่วนใหญ่ใช้ในคำยืมภาษาอาหรับ คำยืมบางคำเขียนด้วยอักษรละติน "z" บางคำเขียนด้วยอักษร "d" |
| ʿayn عين | ع | ـع | ـعـ | عـ | /ʕ/ | c | |
| ghayn غين | غ | ـغ | ـغـ | غـ | /ɣ/~/g/ | g | ไม่พบในภาษาโซมาลี ส่วนใหญ่ใช้ในคำยืมภาษาอาหรับ |
| fāʾ فاء | ف | ـف | ـفـ | فـ | /f/ | f | |
| qāf قاف | ق | ـق | ـقـ | قـ | /q/ | q | |
| kāf كاف | ك | ـك | ـكـ | كـ | /k/ | k | |
| gāʾ گاء | گ | ـگ | ـگـ | گـ | /ɡ/ | g | อักษรเพิ่มเติมที่ไม่พบในอักษรอาหรับ |
| lām لام | ل | ـل | ـلـ | لـ | /l/ | l | |
| mīm ميم | م | ـم | ـمـ | مـ | /m/ | m | |
| nun نون | ن | ـن | ـنـ | نـ | /n/ | n | |
| wāw واو | و | ـو | /w/ /ɞ:/, /ɔ:/, /ʉ:/, /u:/ | w กับ oo, uu | อักษร wāw มีวิธีใช้งาน 2 แบบ แบบแรกคือสระ แทนเสียง [w] แบบที่สองใช้เขียนสระเสียงยาว "oo" และ "uu" | ||
| hāʾ هاء | ه | ـه | ـهـ | هـ | /h/ | h | |
| yāʾ ياء | ي | ـي | ـيـ | يـ | /j/ /e:/, /ɛ:/, /i:/, /ɪ:/ | y, ee, ii | อักษร yāʾ มีวิธีใช้งาน 2 แบบ แบบแรกคือสระ แทนเสียง [j] แบบที่สองใช้เขียนสระเสียงยาว "ee" และ "ii" |
| hamzah همزة | ء | /ʔ/ | ’ | ||||
สระ
| -aa | -ee | -ii | -oo | -uu |
|---|---|---|---|---|
| ـا | ◌َِيـ / ◌َِي | يـ / ي | ◌ٗو | و / ـو |
| สระสั้น | สระยาว | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| A | E | I | O | U | Aa | Ee | Ii | Oo | Uu |
| اَ | اَِ | اِ | اٗ | اُ | آ | اَِيـ / اَِي | اي | اٗو | او |
ตัวอย่าง
ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ข้อที่ 1
| แปลไทย | อักษรละติน | ตัวหนังสือวาดาอัด (มายัล/มากาฮีอิล) |
|---|---|---|
| มนุษย์ทั้งปวงเกิดมามีอิสระและเสมอภาคกันในศักดิ์ศรี และสิทธิ ต่างในตนมีเหตุผลและมโนธรรม และควรปฏิบัติต่อกันด้วยจิตวิญญาณแห่งภราดรภาพ | Aadanaha dhammaantiis wuxuu dhashaa isagoo xor ah kana siman xagga sharafta iyo xuquuqada Waxaa Alle (Ilaah) siiyay aqoon iyo wacyi, waana in qof la arkaa qofka kale ula dhaqmaa si walaaltinimo ah. | آدَنَهَ ڎَمّانْتيسْ وُحو ڎَشا اِسگٗو حٗر اَه كَنَ سِمَن حَگَّ شَرَفتَ اِيٗ حُقوقَدَ وَحا الله سييَي اَقٗون اِيٗ وَعْيِ، وانَ اِن قٗف لَ اَركا قٗفكَ كَلَِ اُلَ ڎَقْما سِ وَلالتِنِمٗ اَه. |
อ้างอิง
- Lewis 1958, pp. 135–137 [PDF pp. 2-4]: "[p.135] Anyone who devotes his life to religion is a wadaad, however slight his acquaintance with Arabic. ... [p.136] With respect to knowledge of Arabic the population may be divided into three classes, those who know a little, those who can read and write a little, and those who are expert in both reading and writing. The middle group have given rise in religion and trade to a type of writing which is known, not inappropriately, as 'wadaad's writing' (or 'wadaad's Arabic'). This is an ungrammatical Arabic containing some Somali words, the proportion of Somali naturally varying with the context. The calligraphy is usually also inexpert and often obscure. 'Wadaad's writing' is used by merchants in business, in letter-writing, in the writing of petitions, [p.137] and in the writing of qasidas by wadaads whence its name is derived.".
- Lewis 1999, p. 175.
- Lewis 1958, p. 139–140.
- Lewis 1958, p. 136.
- Singh 2002, p. 59.
- Sheikh, Ahmed. “Somali with Arabic Script – a Linguistic Historical Study (Somaliska Med Arabisk Skrift – En Språkhistorisk Studie).” Gothenburg University Publications Electronic Archive, Winter 2019. https://gupea.ub.gu.se/bitstream/handle/2077/63249/gupea_2077_63249_1.pdf ()
- Abdullahi 2001, p. 13.
- Lewis 1958, p. 135.
- Lewis 1999, p. 102.
- Laitin 1977, p. 85.
- Lewis 1958, p. 139.
- Martin 2003, p. 163.
- Lewis 1958, p. 137.
ข้อมูล
- (2001). Culture and customs of Somalia. Greenwood. ISBN .
- (1977). Politics, language, and thought: the Somali experience. University of Chicago Press. ISBN .
- (1958). "The Gadabuursi Somali Script". Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London. Cambridge University Press, on behalf of SOAS. 21 (1/3): 134–156. doi:10.1017/S0041977X00063278. JSTOR 610496. S2CID 161856327. สืบค้นเมื่อ 2009-09-04.
- (1999). A Pastoral Democracy: A Study of Pastoralism and Politics Among the Northern Somali of the Horn of Africa. LIT Verlag Münster. ISBN .
- Martin, B.G. (2003). Muslim Brotherhoods in Nineteenth-Century Africa. Cambridge University Press. ISBN .
- Singh, Nagendra Kr. (2002). International encyclopaedia of Islamic dynasties, Volume 43. Anmol Publications PVT. LTD. ISBN .[]
แหล่งข้อมูลอื่น
- Far Wadaad script converter
- 'Wadaad's writing' in Somali, at
- Tosco, Mauro (University of Turin) (2010). "Somali Writings". Afrikanistik Online (ภาษาอังกฤษ). 2010 (7). สืบค้นเมื่อ 2023-04-07. [Covers , , , and .]
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
twhnngsuxwadaxd xngkvs Wadaad s writing hrux xksrxahrbwadaxd wadaad s Arabic osmali Far Wadaad aepltrngtw laymuxkhxnghmxsxnsasna epnphasaxahrbthiddaeplngiwekhiynphasaosmali hruxkarichxksrxahrbmathxdkhwamphasaosmaliinxdit aetedimnn hmaythungphasaxahrbthiimthukiwyakrnodymikhacakphasaosmalipnxyu odysdswnkhxngkhasphthphasaosmaeliyaetktangkniptambribth nxkcakphasaxahrbmatrthanaelw twhnngsuxwadaxdichodybrrdaphurusasnachawosmali wadaxaod ephuxbnthukkharxng kdhmaycaritpraephni aelaekhiyn brrdawanichichtwhnngsuxniinkarkhaaelaekhiyncdhmay txmaminkwichakarchawosmalihlankhnphthnaaelaprbxksrxahrbsahrbichkbphasaosmali odyrawkhristthswrrs 1930 phlngankhxng Mahammad Abdi Makaahiil thaihaelarupxkkhrepnmatrthan aelainkhristthswrrs 1950 ihkhxesnxthimikhxotaeyngdwykarddaeplngrupxksraelasrangxksrsahrbesiyngsrathiekhiyndwytwhnngsuxwadaxdinkhriststwrrsthi 14 emuxmikarichxksrlatinepnxksrrachkarin kh s 1972 krabwnkarthaihxkkhrwithixahrbosmaliepnmatrthancunghyudlng rupaebbxkkhrwithikhxng Makaahiil yngkhngepnrupaebbsudthaythioddednthisudinpccubnprawtixksrxahrbnaekhasupraethsosmaeliyinkhriststwrrsthi 13 odychykh chaythiidrbkarklawthungepn thioddednthisudinpraethsosmaeliy thimiechuxsayosmali ekhacdtngkarsxnxlkurxan aelaphthnakarrabbkartngchuxphasaosmalisahrbsraxahrbthithaihluksisysamarthxanaelaekhiyninphasaxahrbid aemwatwhnngsuxwadaxdosaelankwichakarchawosmaeliyhlaykhnekhyichxksrxahrbiwekhiynphasaosmalimananhlaystwrrs aetkyngimmikarphthnacnkkrathngkhriststwrrsthi 19 thi chykh nkbuysayaehngtrakul Digil aela Mirifle phthnaxksrxahrbsahrbphasaosmali odyichsaeniyngmaxay Maay cakosmaeliyit sunginewlanniklekhiyngkbsaeniyngmatrthankhxngphasaosmali xlbarxwiddaeplngxksrkhxngekhatamkarthxdesiyngphasaxahrbthi Amrani aehng Brava namaich ephuxekhiyn phasayxykhxngphasaswahili nkeriynchawosmaeliythieriynphasaxahrbmatrthaninorngeriynrthbalmkimekhaictwhnngsuxwadaxd inkhristthswrrs 1930 intawntkechiyngehnux mahmhmd xbdi makahixil Mahammad Abdi Makaahiil phyayamprbmatrthanxkkhrwithiinhnngsux The Institution of Modern Correspondence in the Somali languagemayl makahixilxkkhrwithithimakahixilesnxichxksrediywknkbxksrxahrb odyephimxksrihmsxngtw khux ڎ sahrbesiyng ɖ aela گ sahrbesiyng g nxkcakni yngmiphyychna 8 twinxksrxahrbthiimmiinphasaosmali ykewninkhayumphasaxahrb idaek thaʼ ث dhal ذ zay ز ṣad ص ḍad ض ṭaʾ ط ẓaʾ ظ aela ghayn غ rupekhiynniich phyychna chudtwxksrxahrbosmali chux rupekhiyn aethnesiyng ethiyb hmayehtuediyw thay klang tnʾalif الف ا ـا a xksr ʾalif miwithiichngan 2 aebb aebbaerkaethnesiyngsrathitnkha aebbthisxngaethnsraesiyngyaw aa baʾ باء ب ـب ـبـ بـ b btaʾ تاء ت ـت ـتـ تـ t tthaʼ ثاء ث ـث ـثـ ثـ s s imphbinphasaosmali swnihyichinkhayumphasaxahrbjim جيم ج ـج ـجـ جـ d ʒ jḥaʾ حاء ح ـح ـحـ حـ ħ xkhaʾ خاء خ ـخ ـخـ خـ x khdal دال د ـد d ddhal ذال ذ ـذ d d imphbinphasaosmali swnihyichinkhayumphasaxahrbdha ڎا ڎ ـڎ ɖ dh xksrephimetimthiimphbinxksrxahrb ekhyaethndwyxksr ط raʾ راء ر ـر r rzaʾ زاي ز ـز z zsin سين س ـس ـسـ سـ s sshin شين ش ـش ـشـ شـ ʃ shṣad صاد ص ـص ـصـ صـ s s imphbinphasaosmali swnihyichinkhayumphasaxahrbḍad ضاد ض ـض ـضـ ضـ d d imphbinphasaosmali swnihyichinkhayumphasaxahrbṭaʾ طاء ط ـط ـطـ طـ t ɖ t dh imphbinphasaosmali swnihyichinkhayumphasaxahrb kxnichaethnxksr ڎ xksrniekhyichaethnxksr dh ẓaʾ ظاء ظ ـظ ـظـ ظـ d z d z imphbinphasaosmali swnihyichinkhayumphasaxahrb khayumbangkhaekhiyndwyxksrlatin z bangkhaekhiyndwyxksr d ʿayn عين ع ـع ـعـ عـ ʕ cghayn غين غ ـغ ـغـ غـ ɣ g g imphbinphasaosmali swnihyichinkhayumphasaxahrbfaʾ فاء ف ـف ـفـ فـ f fqaf قاف ق ـق ـقـ قـ q qkaf كاف ك ـك ـكـ كـ k kgaʾ گاء گ ـگ ـگـ گـ ɡ g xksrephimetimthiimphbinxksrxahrblam لام ل ـل ـلـ لـ l lmim ميم م ـم ـمـ مـ m mnun نون ن ـن ـنـ نـ n nwaw واو و ـو w ɞ ɔ ʉ u w kb oo uu xksr waw miwithiichngan 2 aebb aebbaerkkhuxsra aethnesiyng w aebbthisxngichekhiynsraesiyngyaw oo aela uu haʾ هاء ه ـه ـهـ هـ h hyaʾ ياء ي ـي ـيـ يـ j e ɛ i ɪ y ee ii xksr yaʾ miwithiichngan 2 aebb aebbaerkkhuxsra aethnesiyng j aebbthisxngichekhiynsraesiyngyaw ee aela ii hamzah همزة ء ʔ sra srayaw aa ee ii oo uuـا يـ ي يـ ي و و ـو srathitnkhasphthinchudtwxksrxahrbosmali srasn srayawA E I O U Aa Ee Ii Oo Uuا ا ا ا ا آ ا يـ ا ي اي ا و او twxyangptiyyasaklwadwysiththimnusychn khxthi 1 aeplithy xksrlatin twhnngsuxwadaxd mayl makahixil mnusythngpwngekidmamixisraaelaesmxphakhkninskdisri aelasiththi tangintnmiehtuphlaelamonthrrm aelakhwrptibtitxkndwycitwiyyanaehngphradrphaph Aadanaha dhammaantiis wuxuu dhashaa isagoo xor ah kana siman xagga sharafta iyo xuquuqada Waxaa Alle Ilaah siiyay aqoon iyo wacyi waana in qof la arkaa qofka kale ula dhaqmaa si walaaltinimo ah آد ن ه ڎ م ان تيس و حو ڎ شا ا سگ و ح ر ا ه ك ن س م ن ح گ ش ر فت ا ي ح قوق د و حا الله سيي ي ا ق ون ا ي و ع ي وان ا ن ق ف ل ا ركا ق فك ك ل ا ل ڎ ق ما س و لالت ن م ا ه xangxingLewis 1958 pp 135 137 PDF pp 2 4 p 135 Anyone who devotes his life to religion is a wadaad however slight his acquaintance with Arabic p 136 With respect to knowledge of Arabic the population may be divided into three classes those who know a little those who can read and write a little and those who are expert in both reading and writing The middle group have given rise in religion and trade to a type of writing which is known not inappropriately as wadaad s writing or wadaad s Arabic This is an ungrammatical Arabic containing some Somali words the proportion of Somali naturally varying with the context The calligraphy is usually also inexpert and often obscure Wadaad s writing is used by merchants in business in letter writing in the writing of petitions p 137 and in the writing of qasidas by wadaads whence its name is derived Lewis 1999 p 175 Lewis 1958 p 139 140 Lewis 1958 p 136 Singh 2002 p 59 Sheikh Ahmed Somali with Arabic Script a Linguistic Historical Study Somaliska Med Arabisk Skrift En Sprakhistorisk Studie Gothenburg University Publications Electronic Archive Winter 2019 https gupea ub gu se bitstream handle 2077 63249 gupea 2077 63249 1 pdf Abdullahi 2001 p 13 Lewis 1958 p 135 Lewis 1999 p 102 Laitin 1977 p 85 Lewis 1958 p 139 Martin 2003 p 163 Lewis 1958 p 137 khxmul 2001 Culture and customs of Somalia Greenwood ISBN 978 0 313 31333 2 1977 Politics language and thought the Somali experience University of Chicago Press ISBN 0 226 46791 0 1958 The Gadabuursi Somali Script Bulletin of the School of Oriental and African Studies University of London Cambridge University Press on behalf of SOAS 21 1 3 134 156 doi 10 1017 S0041977X00063278 JSTOR 610496 S2CID 161856327 subkhnemux 2009 09 04 1999 A Pastoral Democracy A Study of Pastoralism and Politics Among the Northern Somali of the Horn of Africa LIT Verlag Munster ISBN 3825830845 Martin B G 2003 Muslim Brotherhoods in Nineteenth Century Africa Cambridge University Press ISBN 0 521 53451 8 Singh Nagendra Kr 2002 International encyclopaedia of Islamic dynasties Volume 43 Anmol Publications PVT LTD ISBN 81 261 0403 1 lingkesiy aehlngkhxmulxunFar Wadaad script converter Wadaad s writing in Somali at Tosco Mauro University of Turin 2010 Somali Writings Afrikanistik Online phasaxngkvs 2010 7 subkhnemux 2023 04 07 Covers and