Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
บทความนี้ไม่มีจาก |
อักษรม้ง หรือ พ่าเฮ่าม้อง (: Phaj hauj Hmoob [pʰâ hâu m̥ɔ̃́], พ่าเฮ่า: [pʰâ hâu m̥ɔ̃́]) ประดิษฐ์เมื่อ พ.ศ. 2502 โดย ชอง ลือ ยัง นักวรรณคดีม้งที่อยู่ทางภาคเหนือของลาวใกล้กับเวียดนาม ชางเชื่อว่าอักษรถูกส่งผ่านมายังเขาจากพระเจ้า เขาพยายามฟื้นฟูวัฒนธรรมม้ง แต่ถูกฝ่ายรัฐบาลลอบฆ่าเพราะหวั่นเกรงอิทธิพลของเขาที่เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เขาออกแบบอักษรสำหรับภาษาขมุด้วยแต่สาบสูญไป อักษรนี้เขียนสระก่อนพยัญชนะแต่ออกเสียงพยัญชนะก่อน มีเสียงวรรณยุกต์ 8 เสียง ชาวม้งที่ใช้อักษรนี้มีน้อย โดยมากเป็นกลุ่มชาตินิยมเพราะอักษรนี้ประดิษฐ์โดยชาวม้งเอง
| อักษรม้ง | |
|---|---|
 "Phaj Hauj Hmoob" ในพ่าเฮ่า | |
| ชนิด | |
| ผู้ประดิษฐ์ | |
ช่วงยุค | ค.ศ. 1959–ปัจจุบัน |
| ทิศทาง | Left-to-right  |
| ภาษาพูด | ภาษาม้งเด๊อว,ภาษาม้งจั๊ว |
| อักษรที่เกี่ยวข้อง | |
ระบบแม่ | artificial
|
| ISO 15924 | |
| Hmng (450), Pahawh Hmong | |
| ยูนิโคด | |
ยูนิโคดแฝง | Pahawh Hmong |
ช่วงยูนิโคด | U+16B00-U+16B8F Final Accepted Script Proposal |
อักษรอื่นที่ใช้เขียนภาษาม้งได้แก่อักษรพอลลาร์ด แม้วในจีน ในประเทศไทยใช้อักษรไทย ในช่วง พ.ศ. 2523 – 2533 มีการประดิษฐ์อักษรอื่นๆอีก เช่น เตาว์ ปาย ตวบ ที่มีลักษณะผสมระหว่างอักษรไทยกับอักษรจีน และ ปัจจุบันชาวม้งส่วนใหญ่เขียนภาษาของตนด้วยอักษรละตินดัดแปลงที่ประดิษฐ์โดย มิชชันนารี วิลเลียม สมอลเลย์ เมื่อ พ.ศ. 2493 ซึ่งการเขียนแบบนี้กำหนดเสียงวรรณยุกต์ด้วยพยัญชนะท้าย
อักขรวิธี
วิธีเขียนภาษาม้งด้วยอักษรม้ง เขียนจากซ้ายไปขวา แต่อักขรวิธีต่างจากภาษาอื่น ๆ คือ เขียนสระขึ้นก่อน เขียนวรรณยุกต์ แล้วจึงเขียนพยัญชนะต้นตามหลัง ถ้าไม่ใส่พยัญชนะต้น จะถือว่าสะกดด้วย k (ก) และตามปกติจะเว้นวรรคทุกคำหรือพยางค์ นอกจากนี้ อักษรม้งมีตัวเลขและเครื่องหมายวรรคตอนเป็นของตัวเอง
สระหนึ่งเสียงมีได้สองรูป ซึ่งมีพื้นเสียงวรรณยุกต์ต่างกัน การเติมเครื่องหมายเสริมบนสระจะทำให้วรรณยุกต์เปลี่ยนไป ในขณะที่พยัญชนะหลายเสียงใช้รูปเดียวกัน การเติมเครื่องหมายเสริมบนพยัญชนะจะทำให้ออกเสียงต่างกัน แต่หากพิจารณาพยัญชนะและสระทั้งหมดที่เติมเครื่องหมายเสริม จะพบว่าไม่ได้เรียงลำดับตามฐานกรณ์แต่อย่างใด ผู้ที่ศึกษาหรือใช้ต้องอาศัยความจำเป็นหลัก
ยูนิโคด
อักษรม้งถูกเพิ่มเข้าไปในยูนิโคดเมื่อเดือนมิถุนายน ค.ศ. 2014 ในรุ่นที่ 7.0.
บล็อกยูนิโคดของพ่าเฮ่าม้องอยู่ที่ U+16B00-U+16B8F:
ฟอนต์
ปัจจุบัน ยูนิโคดพ่าเฮ่าม้งสนับสนุนเฉพาะใน:
- Noto Sans Pahawh Hmong (direct download link), a font made by Google
- Pahawh Unicode (direct download link), Google Drive
อ้างอิง
- . 1996. "The Pahawh Hmong Script," in , edited by and . : New York, NY, pp. 619–624.
- . 2005. Writing Systems: A Linguistic Approach. . pp. 260–262.
- Smalley, William Allen, Chia Koua Vang (Txiaj Kuam Vaj 𖬔𖬲𖬯𖬵 𖬐𖬰 𖬖𖬲𖬜
![image]()
), and Gnia Yee Yang (Nyiaj Yig Yaj 𖬔𖬲𖬮𖬵 𖬃𖬶𖬤 𖬖𖬲𖬤
![image]()
). 1990. Mother of Writing: The Origin and Development of a Hmong Messianic Script. : Chicago.
แหล่งข้อมูลอื่น
- Omniglot Pahawh Hmong Alphabet
- http://pahawh.org/ The Pahawh Hmong Platform
- https://wiki.liamscode.net/unicode/block.php?n=Pahawh%20Hmong 2021-11-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Pahawh Hmong Unicode Block
- https://symbl.cc/en/unicode/blocks/pahawh-hmong/ Pahawh Hmong
- http://pahawh.org/kbm/ 2021-11-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน Pahawh Hmong Semi-Keyboard
- https://drive.google.com/file/d/1rP6wfm7tHsoAkzFPUomTydFr9RXy5uzm/view Pahawh/Romanized PDF
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
bthkhwamniimmikarxangxingcakaehlngthimaidkrunachwyprbprungbthkhwamni odyephimkarxangxingaehlngthimathinaechuxthux enuxkhwamthiimmiaehlngthimaxacthukkhdkhanhruxlbxxk eriynruwacanasaraemaebbnixxkidxyangiraelaemuxir xksrmng hrux phaehamxng Phaj hauj Hmoob pʰa hau m ɔ phaeha pʰa hau m ɔ pradisthemux ph s 2502 ody chxng lux yng nkwrrnkhdimngthixyuthangphakhehnuxkhxnglawiklkbewiydnam changechuxwaxksrthuksngphanmayngekhacakphraeca ekhaphyayamfunfuwthnthrrmmng aetthukfayrthballxbkhaephraahwnekrngxiththiphlkhxngekhathiephimkhuneruxy ekhaxxkaebbxksrsahrbphasakhmudwyaetsabsuyip xksrniekhiynsrakxnphyychnaaetxxkesiyngphyychnakxn miesiyngwrrnyukt 8 esiyng chawmngthiichxksrniminxy odymakepnklumchatiniymephraaxksrnipradisthodychawmngexngxksrmng Phaj Hauj Hmoob inphaehachnid miesiyngsraepnsunyklangkhlayxksrsra phupradisthchwngyukhkh s 1959 pccubnthisthangLeft to right phasaphudphasamngedxw phasamngcwxksrthiekiywkhxngrabbaemartificialxksrmngISO 15924Hmng 450 Pahawh HmongyuniokhdyuniokhdaefngPahawh HmongchwngyuniokhdU 16B00 U 16B8F Final Accepted Script Proposal xksrxunthiichekhiynphasamngidaekxksrphxllard aemwincin inpraethsithyichxksrithy inchwng ph s 2523 2533 mikarpradisthxksrxunxik echn etaw pay twb thimilksnaphsmrahwangxksrithykbxksrcin aela pccubnchawmngswnihyekhiynphasakhxngtndwyxksrlatinddaeplngthipradisthody michchnnari wileliym smxlely emux ph s 2493 sungkarekhiynaebbnikahndesiyngwrrnyuktdwyphyychnathayxkkhrwithiwithiekhiynphasamngdwyxksrmng ekhiyncaksayipkhwa aetxkkhrwithitangcakphasaxun khux ekhiynsrakhunkxn ekhiynwrrnyukt aelwcungekhiynphyychnatntamhlng thaimisphyychnatn cathuxwasakddwy k k aelatampkticaewnwrrkhthukkhahruxphyangkh nxkcakni xksrmngmitwelkhaelaekhruxnghmaywrrkhtxnepnkhxngtwexng srahnungesiyngmiidsxngrup sungmiphunesiyngwrrnyukttangkn karetimekhruxnghmayesrimbnsracathaihwrrnyuktepliynip inkhnathiphyychnahlayesiyngichrupediywkn karetimekhruxnghmayesrimbnphyychnacathaihxxkesiyngtangkn aethakphicarnaphyychnaaelasrathnghmdthietimekhruxnghmayesrim caphbwaimideriyngladbtamthankrnaetxyangid phuthisuksahruxichtxngxasykhwamcaepnhlkyuniokhdxksrmngthukephimekhaipinyuniokhdemuxeduxnmithunayn kh s 2014 inrunthi 7 0 blxkyuniokhdkhxngphaehamxngxyuthi U 16B00 U 16B8F fxntpccubn yuniokhdphaehamngsnbsnunechphaain Noto Sans Pahawh Hmong direct download link a font made by Google Pahawh Unicode direct download link Google Drivexangxing 1996 The Pahawh Hmong Script in edited by and New York NY pp 619 624 2005 Writing Systems A Linguistic Approach pp 260 262 Smalley William Allen Chia Koua Vang Txiaj Kuam Vaj 𖬔 𖬯 𖬐 𖬖 𖬜 and Gnia Yee Yang Nyiaj Yig Yaj 𖬔 𖬮 𖬃 𖬤 𖬖 𖬤 1990 Mother of Writing The Origin and Development of a Hmong Messianic Script Chicago aehlngkhxmulxunOmniglot Pahawh Hmong Alphabet http pahawh org The Pahawh Hmong Platform https wiki liamscode net unicode block php n Pahawh 20Hmong 2021 11 11 thi ewyaebkaemchchin Pahawh Hmong Unicode Block https symbl cc en unicode blocks pahawh hmong Pahawh Hmong http pahawh org kbm 2021 11 11 thi ewyaebkaemchchin Pahawh Hmong Semi Keyboard https drive google com file d 1rP6wfm7tHsoAkzFPUomTydFr9RXy5uzm view Pahawh Romanized PDF