อนุสาวรีย์สามบูรพาจารย์

อนุสาวรีย์สามบูรพาจารย์ หรือ อนุสาวรีย์สามเสือแห่งเกษตร เป็นอนุสาวรีย์รูปเหมือนของสามบูรพาจารย์ผู้ริเริ่มสถาปนาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ คือพระช่วงเกษตรศิลปการ (ช่วง โลจายะ) หลวงสุวรรณวาจกกสิกิจ (ทองดี เรศานนท์) และหลวงอิงคศรีกสิการ (อินทรี จันทรสถิตย์) ประดิษฐาน ณ ลานอนุสาวรีย์สามบูรพาจารย์ หน้าสถาบันเกษตราธิการ สำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ภายในมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตบางเขน

อนุสาวรีย์สามบูรพาจารย์

อนุสาวรีย์สามบูรพาจารย์ ในปัจจุบัน
ที่ตั้ง	มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร
ประเภท	อนุสาวรีย์
การเปิด	2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2511 (หลวงสุวรรณวาจกกสิกิจ) 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2538 (สามบูรพาจารย์)
อุทิศแด่	หลวงสุวรรณวาจกกสิกิจ (ทองดี เรศานนท์) พระช่วงเกษตรศิลปการ (ช่วง โลจายะ) หลวงอิงคศรีกสิการ (อินทรี จันทรสถิตย์)

ประวัติ

“สามเสือเกษตร” เป็นฉายาที่เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี (สนั่น เทพหัสดิน ณ อยุธยา) ใช้เรียกแทนบุคคลสามคน ได้แก่ พระช่วงเกษตรศิลปการ (ช่วง โลจายะ) หลวงสุวรรณวาจกกสิกิจ (ทองดี เรศานนท์) และหลวงอิงคศรีกสิการ (อินทรี จันทรสถิตย์) ผู้มีคุณูปการในการพัฒนาวงการเกษตรไทยและเผยแพร่คุณประโยชน์ทางเกษตรกรรมไปสู่สาธารณชนซึ่งถือเป็นอาชีพหลักและอาชีพเดียวของราษฎรไทยในสมัยนั้นที่สร้างการเศรษฐกิจขึ้นอย่างเป็นระบบในประเทศไทย นอกจากนี้บุคคลทั้งสามยังเป็นผู้วางรากฐานการเกษตรและการศึกษาด้านเกษตรศาสตร์ของประเทศไทย อันนำไปสู่การสถาปนาสถาบันทางเกษตรศาสตร์เป็นการเฉพาะ และมีวิวัฒนาการมาเป็นมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ในปัจจุบัน

จำเดิมในทศวรรษที่สามของการครบรอบการสถาปนามหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ณ พื้นที่ลานด้านหน้าสถาบันเกษตราธิการ สำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้มีการสถาปนาอนุสาวรีย์หลวงสุวรรณวาจกกสิกิจ (ทองดี เรศานนท์) ขึ้น โดยมีหม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร ทรงประกอบพิธีเปิดอนุสาวรีย์ในวันที่ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2511 ซึ่งเป็นวันครบรอบปีที่ 25 แห่งการสถาปนามหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ต่อมาในวาระการครบรอบปีที่ 50 แห่งการสถาปนามหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้มีการสร้างอนุสาวรีย์พระช่วงเกษตรศิลปการ (ช่วง โลจายะ) และหลวงอิงคศรีกสิการ (อินทรี จันทรสถิตย์) เพิ่มเติมให้เป็นอนุสาวรีย์ "สามเสือแห่งเกษตร" และมีพิธีเปิดในวันที่ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2538

ลักษณะทางสถาปัตยกรรม

บริเวณโดยรอบอนุสาวรีย์สามบูรพาจารย์ (พ.ศ. 2552)

อนุเสาวรีย์สามบูรพาจารย์มีลักษณะเป็นอนุสาวรีย์ประเภทบุคคล ประกอบด้วยรูปเหมือนบุคคลในท่ายืนสามคนตั้งเรียงลำดับ ดังนี้

1. ตรงกลาง คือ หลวงสุวรรณวาจกกสิกิจ (ทองดี เรศานนท์) ในท่ายืน มือซ้ายถือหมวก มองตรงมาเบื้องหน้า
2. ด้านซ้าย คือ พระช่วงเกษตรศิลปการ (ช่วง โลจายะ) ในท่ายืน มือซ้ายถือหนังสือชื่อ "เกษตรกรรมแผนใหม่"
3. ด้านขวา คือ หลวงอิงคศรีกสิการ (อินทรี จันทรสถิตย์) ในท่ายืน มือซ้ายถือหมวก ใบหน้ามองเยื้องทางด้านซ้าย

ณ ฐานอนุสาวรีย์มีป้ายโลหะสำริด ปรากฏข้อความจารึกว่า

อนุสาวรีย์ "สามเสือแห่งเกษตร" สร้างไว้เป็นสิ่งน้อมนำใจอนุชนให้รำลึกถึงบูรพาจารย์

ผู้ได้อุทิศตนร่วมกันทำงานด้วยความพากเพียร อดทน และเสียสละอย่างสูง เพื่อวางรากฐานการเกษตรแผนใหม่

และการศึกษาด้านการเกษตรให้เจริญก้าวหน้ามาตราบจนปัจจุบัน

ประกอบพิธีเปิด เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 2 กุมภาพันธ์ พุทธศักราช 2538

อ้างอิง

• วิญญาณสามบูรพาจารย์เกษตร 2009-01-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน โดย ศ.ระพี สาคริก
• อนุสาวรีย์สามบูรพาจารย์