หวอด อ งกฤษ Bubble nest ค อ ร งของปลาบางประเภท ท ม ล กษณะเป นฟองอากาศลอยอย เหน อผ วน ำปลากระด แคระสร างหวอด โดยปลาเพศผ เ

หวอด (อังกฤษ: Bubble nest) คือ รังของปลาบางประเภท ที่มีลักษณะเป็นฟองอากาศลอยอยู่เหนือผิวน้ำ

ปลากระดี่แคระสร้างหวอด โดยปลาเพศผู้เกาะติดกับไม้น้ำสกุล

หวอด เกิดจากการที่มีปลาเพศผู้ใช้น้ำลายของตัวผสมรวมกับอากาศพ่นออกมาเป็นฟองอากาศมีลักษณะเป็นเม็ดกลม ๆ ใส จับตัวรวมกันเป็นกลุ่มหรือก้อนลอยอยู่เหนือผิวน้ำ โดยมักสร้างให้เกาะติดกับวัสดุต่าง ๆ ในน้ำ เช่น พืชน้ำชนิดต่าง ๆ เพื่อมิให้หวอดแตก หวอดถูกสร้างขึ้นมาเพื่อการขยายพันธุ์ ใช้เป็นรังของการวางไข่และเพาะฟักลูกปลา

หวอด เมื่อถูกนำขึ้นมาจากน้ำสัมผัสกับอากาศจะไม่แตก ต่างกับฟองน้ำธรรมดา โดยปลาในวงศ์ปลากัด ปลากระดี่ (Osphronemidae) ขึ้นชื่ออย่างมากในการก่อหวอด เช่น ปลากัด (Betta spp.), ปลากระดี่ (Trichopodus spp.), ปลากริม (Trichopsis spp.) หรือปลากระดี่แคระ (Trichogaster spp.) ซึ่งขนาดของหวอดและขนาดของกลุ่มก้อนหวอดจะใหญ่-เล็กต่างกันไปตามชนิดของปลา เช่น หวอดของปลากระดี่เม็ดจะเล็กกว่าของปลากัด แต่จะมีขนาดกลุ่มก้อนใหญ่กว่า หวอด เป็นสถานที่ ๆ ปลาเพศผู้จะอมไข่ที่ปลาเพศเมียปล่อยออกมา และได้ฉีดน้ำเชื้อปฏิสนธิแล้ว นำไปพ่นติดไว้ เพื่อให้ไข่ได้รับออกซิเจนและไม่จมน้ำซึ่งทำให้ไข่เสียได้ เมื่อลูกปลาฟักเป็นตัว ในระยะเริ่มแรกลูกปลาตัวจะเล็กมากและช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ แม้กระทั่งว่ายน้ำ หวอดก็จะเป็นที่ ๆ ให้ลูกปลาเกาะติดเพื่อไม่ให้จมน้ำตายได้

นอกจากปลาในวงศ์ปลากัด ปลากระดี่แล้ว ปลาจำพวกอื่นที่ใกล้เคียงกันก็มีพฤติกรรมในการสร้างหวอดเช่นเดียวกัน เช่น ปลาหมอตาล หรือปลาจูบ ที่จัดอยู่ในวงศ์ Helostomatidae เป็นต้น

นอกจากนี้แล้วก็ยังมีปลาจำพวกอื่นที่ไม่ได้ใกล้เคียงกับปลาในวงศ์ปลากัด ปลากระดี่ หรือปลาหมอตาล ก็มีพฤติกรรมในการสร้างหวอดเช่นเดียวกัน แต่จะมีลักษณะแตกต่างกันออกไป ได้แก่ ปลาในวงศ์ปลาช่อน (Channidae), ปลาไหลไฟฟ้า ในวงศ์ , ปลาแพะ ในวงศ์ Callichthyidae, ปลาซันฟิช ในวงศ์ปลากะพงปากกว้าง (Centrarchidae), ปลาหมอสี ในวงศ์ Cichlidae เป็นต้น

อ้างอิง

"หวอด". พจนานุกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลื้อง ณ นคร. 24 February 2014. สืบค้นเมื่อ 24 February 2014.
ชาติ ไชยณรงค์. ปลากัด. นนทบุรี : ฐานเกษตรกรรม, 2542. 86 หน้า.
หน้า 16 เกษตร, เสริมความสวยงามให้กระดี่มุก. "สัตว์สวย ป่างาม" โดย ทวีศักดิ์ ชัยเรืองยศ. เดลินิวส์ฉบับที่ 21,478: วันเสาร์ที่ 2 สิงหาคม พ.ศ. 2551 ขึ้น 1 ค่ำ เดือน 9 ปีชวด
Hostache, Gérard (1998). "Reproductive biology of the neotropical amoured catfish Hoplosternum littorale (Siluriformes - Callichthyidae): a synthesis stressing the role of the floating bubble nest". Aquat. Living Resour. 11 (3): 173–185. doi:10.1016/S0990-7440(98)80114-9. {{}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |coauthors= ถูกละเว้น แนะนำ (|author=) ((help))

[หนวอด-1] "หวอด". พจนานุกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลื้อง ณ นคร. 24 February 2014. สืบค้นเมื่อ 24 February 2014.

[2] ชาติ ไชยณรงค์. ปลากัด. นนทบุรี : ฐานเกษตรกรรม, 2542. 86 หน้า.

[หน้า-3] หน้า 16 เกษตร, เสริมความสวยงามให้กระดี่มุก. "สัตว์สวย ป่างาม" โดย ทวีศักดิ์ ชัยเรืองยศ. เดลินิวส์ฉบับที่ 21,478: วันเสาร์ที่ 2 สิงหาคม พ.ศ. 2551 ขึ้น 1 ค่ำ เดือน 9 ปีชวด

[ReW-4] Hostache, Gérard (1998). "Reproductive biology of the neotropical amoured catfish Hoplosternum littorale (Siluriformes - Callichthyidae): a synthesis stressing the role of the floating bubble nest". Aquat. Living Resour. 11 (3): 173–185. doi:10.1016/S0990-7440(98)80114-9. {{}}: ไม่รู้จักพารามิเตอร์ |coauthors= ถูกละเว้น แนะนำ (|author=) ((help))