หลักสูตรออกแบบตกแต่งภายใน

สาขาวิชาการออกแบบตกแต่งภายในและสถาปัตยกรรมภายใน ในประเทศไทย

หลักสูตรปริญญาโท

โครงสร้างหลักสูตรระดับปริญญาโทในสาขาการและสถาปัตยกรรมภายในนั้น ส่วนใหญ่เป็นหลักสูตรที่ใช้ระยะเวลาในการเรียนอย่างน้อย 2 ปี แต่ละสถาบันการศึกษามีแผนการศึกษาที่ผู้เข้าเรียนสามารถเลือกเรียนได้ที่แตกต่างกันออกไป ยกตัวอย่างเช่น หลักสูตรศิลปมหาบัณฑิต สาขาวิชาการออกแบบภายใน คณะมัณฑนศิลป์ ://www.arch.kmitl.ac.th/index_prosstd.php?m=program 2009-02-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน หลักสูตรสถาปัตยกรรมศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาสถาปัตยกรรมภายใน คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง]</ref> คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง ได้กำหนดแผนการศึกษาไว้คือ แผน ก. ซึ่งผู้ที่เข้าศึกษาต้องทำวิทยานิพนธ์ ในขณะที่หลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการจัดการออกแบบภายในมหาวิทยาลัยกรุงเทพและ หลักสูตรศิลปมหาบัณฑิต สาขาวิชาการออกแบบตกแต่งภายใน มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต ได้กำหนดทางเลือกเพิ่มจากการทำวิทยานิพนธ์ โดยผู้เข้าศึกษาสามารถเลือกการเรียนแบบแผน ข. ซึ่งผู้ศึกษาในแผนนี้ไม่ต้องทำวิทยานิพนธ์ แต่ผู้ศึกษาจะต้องทำการศึกษาค้นคว้าด้วยตนเองภายใต้การควบคุมของอาจารย์ที่ปรึกษา พร้อมทั้งสอบผ่านการสอบประมวลความรอบรู้ทั้งการสอบข้อเขียนและการสอบปากเปล่า

สาขาวิชาและแขนงวิชาเป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ทำให้หลักสูตรระดับปริญญาโทในสาขานี้มีความแตกต่างกัน หลักสูตรที่มหาวิทยาลัยศิลปากรกำหนดได้เน้นการศึกษาวิจัยทางด้านการออกแบบตกแต่งภายใน โดยกำหนดรายวิชาบังคับที่เกี่ยวเนื่องไว้ เช่น การออกแบบตกแต่งภายในขั้นสูง จิตวิทยาสภาพแวดล้อมภายใน ระบบสภาพแวดล้อมภายใน และระบบทางสถาปัตยกรรม ส่วนหลักสูตรที่สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบังได้แตกหลักสูตรเป็นเป็นสองแขนงวิชา คือ แขนงวิชาออกแบบสถาปัตยกรรมภายใน เป็นแขนงที่ทำการศึกษาวิจัยทางด้านการออกแบบสถาปัตยกรรมภายในขั้นสูงและแนวความคิดในการออกแบบ แขนงวิชาที่สองคือแขนงวิชาออกแบบสภาพแวดล้อมภายในซึ่งเน้นไปที่การทำวิจัยในหัวข้อที่เกี่ยวข้องกับการออกแบบสภาพแวดล้อมภายใน การอนุรักษ์พลังงาน และสถาปัตยกรรมในไทยศึกษา ส่วนหลักสูตรศิลปมหาบัณฑิตที่มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิตนั้นเน้นการศึกษาวิจัยไปในเรื่องการออกแบบและจัดการความยั่งยืนของสภาพแวดล้อม และศึกษาพฤติกรรมการใช้สอย เป็นหลักดังนั้นรายวิชาบังคับจึงถูกออกแบบไว้ให้สอดคล้องกับจุดประสงค์ดังกล่าว ยกตัวอย่างเช่น ปฏิบัติการออกแบบสภาพแวดลอม, สภาพแวดลอมและพฤติกรรม, การโปรแกรมการออกแบบสภาพแวดลอม, การจัดการระบบสภาพแวดลอมภายใน, และ เทคนิคการวิจัยเพื่อการออกแบบสภาพแวดลอม

ในขณะที่หลักสูตรทั้งสามเน้นการศึกษาวิจัยทางด้านการออกแบบ หลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการจัดการออกแบบภายใน ของมหาวิทยาลัยกรุงเทพ ได้บูรณาการองค์ความรู้ทางด้านการจัดการและบริหารมาผสมผสานการศึกษาวิจัยทางด้านการออกแบบ ความรู้ดังกล่าวรวมถึง การบริหารจัดการออกแบบภายใน กลยุทธ์การจัดการในธุรกิจการออกแบบภายใน ความเป็นไปได้ของโครงการออกแบบภายใน และผลกระทบและการเปลี่ยนแปลงของนวัตกรรมต่อธุรกิจออกแบบภายใน

อย่างไรก็ตามเมื่อสำเร็จการศึกษา วุฒิการศึกษาที่ผู้สำเร็จการศึกษาจะได้รับนั้นขื้นอยู่กับหลักสูตรที่แต่ละสถาบันกำหนดไว้ หากเป็นหลักสูตรสถาปัตยกรรมศาสตรมหาบัณฑิต ผู้ที่สำเร็จการศึกษาก็จะได้รับปริญญาในสาขาสถาปัตยกรรมศาสตรมหาบัณฑิต (Master of Architecture) หากเป็นหลักสูตรศิลปมหาบัณฑิต ผู้ที่สำเร็จการศึกษาจะได้รับปริญญาศิลปมหาบัณฑิต (Master of Fine Arts) หรือหากเป็นหลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต ผู้ที่สำเร็จการศึกษาจะได้รับปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (Master of Arts)

กลุ่มหัวข้อการศึกษาในวิชาวิทยานิพนธ์ ของนักศึกษา

ตารางด้านล่างแสดงตัวอย่างกลุ่มหัวข้อวิทยานิพนธ์โดยเปรียบเทียบกับจำนวนของวิทยานิพนธ์ในหลักสูตรสถาปัตยกรรมศาสตรมหาบัณฑิต สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2548 ถึงปัจจุบัน ข้อมูลในตารางได้จากการสืบค้นข้อมูลใน KMITL Library Public Access Catalog ณ วันที่ 11 กุมภาพันธ์ 2552

กลุ่มหัวข้อวิทยานิพนธ์	ปี 2548	ปี 2549	ปี 2550	ปี 2551	ปี 2552
การออกแบบสถาปัตยกรรมภายใน	3		2	5
การออกแบบสภาพแวดล้อมภายและเอกลักษณ์องค์กร	4	4	4	2
การวางผังพื้นที่ว่าง	1	1		1
การศึกษาพฤติกรรมผู้ใช้อาคาร		1	2	2
การศึกษาเกณฑ์และแนวทางการออกแบบ	4	1	3	1
ศึกษาและออกแบบปรับปรุงอาคาร		1		1
การออกแบบต้นแบบ			2
การศึกษาระบบอาคาร		1
การออกแบบด้านอื่นๆ			1	1

ตารางด้านล่างแสดงตัวอย่างกลุ่มหัวข้อวิทยานิพนธ์โดยเปรียบเทียบกับจำนวนของวิทยานิพนธ์ในหลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการจัดการออกแบบภายใน มหาวิทยาลัยกรุงเทพ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2551ถึงปัจจุบัน

กลุ่มหัวข้อวิทยานิพนธ์	ปี 2551	ปี 2552
การออกแบบและศึกษาแนวทางการจัดการพื้นที่	1	2
การออกแบบสถาปัตยกรรมภายใน	1	1
การศึกษาเกณฑ์และแนวทางการออกแบบ	4	4
การศึกษาเปรียบเทียบการออกแบบ	1
การศึกษาและประเมินผลการใช้งานอาคาร	1	1
การศึกษาการจัดการอาคารและสภาพแวดล้อม		2
การศึกษาวิเคราะห์โครงการและพัฒนาธุรกิจ		2
การออกแบบและบริหารจัดการเอกลักษณ์องค์กร		4
การศึกษาพฤติกรรมผู้ใช้อาคาร/นักออกแบบ	1	1

หลักสูตรปริญญาตรี

ในปัจจุบันมี 17 สถาบันอุดมศึกษาที่เปิดหลักสูตรปริญญาตรีที่เกี่ยวเนื่องกับสาขาวิชาการออกแบบภายใน โดยมีชื่อหลักสูตรและระยะเวลาการเรียนที่แตกต่างกัน อย่างไรก็ตามเนื่องจากการออกแบบตกแต่งภายในเป็นวิชาชีพควบคุม ดังนั้นการออกแบบหลักสูตรที่ไม่ว่าจะใช้ระยะเวลาหรือมีหน่วยกิตการเรียนที่ต่างกันนั้น จึงต้องออกแบบให้สอดคล้องกับข้อบังคับการรับรองปริญญา อนุปริญญา และประกาศนียบัตรในการประกอบวิชาชีพสถาปัตยกรรมควบคุม พ.ศ. 2545 ที่สภาสถาปนิกกำหนดไว้

หลักสูตรสถาปัตยกรรมภายใน

หลักสูตรแรกมีชื่อหลักสูตรว่า "หลักสูตรสถาปัตยกรรมภายใน" โดยทั่วไปหลักสูตรนี้ใช้ระยะเวลาการเรียนการสอน 5 ปี ผู้ที่สำเร็จการศึกษาจากหลักสูตรในกลุ่มนี้จะได้รับปริญญาสถาปัตยกรรมศาสตรบัณฑิต (สถ.บ. หรือ Bachelor ofArchitecture ) สถาบันอุดมศึกษาที่เปิดหลักสูตรสาขาสถาปัตยกรรมภายในดังกล่าวรวมถึง

• คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง
• คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
• คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการออกแบบ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี
• คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ
• คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี
• คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ผังเมือง นฤมิตศิลป์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
• คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์

แผนภูมิแท่งและตารางด้านบนแสดงสัดส่วนของจำนวนวิชาในแต่ละกลุ่มวิชา ระหว่างแผนการศึกษาหลักสูตรสถาปัตยกรรมภายในของสถาบันต่างๆ โดยการจัดกลุ่มและวิเคราะห์จัดแยกจำนวนรายวิชานั้น ใช้แนวทางจากระเบียบคณะกรรมการสภาสถาปนิก ว่าด้วยการกำหนดวัตถุประสงค์และขอบเขตหมวดวิชาของมาตรฐานวิชาการในสาขาสถาปัตยกรรมควบคุม พ.ศ. 2548

หลักสูตรศิลปบัณฑิต

หลักสูตรที่สองใช้ชื่อหลักสูตรศิลปบัณฑิต ซึ่งรวมสาขา และสาขาออกแบบภายในไว้ด้วยกัน ระยะเวลาการเรียนการสอนของหลักสูตรในกลุ่มนี้จะใช้เวลา 4 ปี ผู้ที่สำเร็จการศึกษาจะได้รับปริญญาศิลปบัณฑิต (ศป.บ. หรือ Bachelor of Fine Arts ) สถาบันอุดมศึกษาที่เปิดหลักสูตรในกลุ่มนี้ได้แก่

• คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร
• คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ
• คณะศิลปกรรมและการออกแบบ มหาวิทยาลัยรังสิต
• *คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการผังเมือง มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
• คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต
• คณะศิลปกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี
• คณะสถาปัตยกรรมและการออกแบบ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ
• คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีปทุม
• คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
• คณะศิลปกรรม วิทยาลัยเพาะช่าง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์
• คณะศิลปวิจิตร สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์
• คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

หมายเหตุ*: คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการผังเมือง มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ใช้ชื่อหลักสูตรสถาปัตยกรรมภายใน เหมือนกับกลุ่มแรก แต่เมื่อสำเร็จการศึกษาจะได้รับปริญญาสถาปัตยกรรมภายในบัณฑิต (สน.บ.) ดังนั้นจึงใช้ระยะเวลาการศึกษา 4 ปี เท่ากับหลักสูตรในกลุ่มที่สอง

]]

ยิ่งไปกว่านั้นบางสถาบันอุดมศึกษายังเพิ่มความยืดหยุ่นในการเปิดรับการเข้าเรียน เช่น คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต เปิดหลักสูตรเทียบโอน ภาคปกติโดยรับเทียบโอนหน่วยกิตจากสถาบันอุดมศึกษาอื่นๆหรือเทียบโอนจากประสบการณ์ทำงาน และคณะศิลปกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์ ได้เปิดหลักสูตรการศึกษาปริญญาตรีภาคสมทบ

นอกจากหลักสูตรปริญญาตรีภาคปกติแล้ว บางสถาบันอุดมศึกษา เช่น คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ ยังได้เปิดโอกาสให้ผู้ที่สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรีในสาขาอื่นแล้วแต่มีความสนใจที่จะเรียนรู้เพิ่มเติมในเนื้อหาและทฤษฏีทางด้านการออกแบบภายใน โดยมีชื่อว่า "โครงการปริญญาที่สองการออกแบบภายใน"ระยะเวลาการเรียนการสอนนั้นขึ้นอยู่กับรายวิชาที่ผู้สมัครได้เคยเรียนในระดับปริญญาตรีมาแล้ว ยกตัวอย่างเช่น หากผู้เข้าศึกษาสำเร็จการศึกษาจากสาขาการออกแบบอื่นๆ ก็จะใช้ระยะเวลาการศึกษา 3 ปี หรือมากกว่านั้นในกรณีที่สำเร็จการศึกษาจากสาขาที่ไม่เกี่ยวข้องกับการออกแบบ

นอกจากหลักสูตรปริญญาตรีที่ได้กล่าวมายังมีหลักสูตรออกแบบภายในที่เป็นหลักสูตรนานาชาติอีกด้วย ยกตัวอย่างเช่น หลักสูตรสาขาออกแบบตกแต่งภายในและผลิตภัณฑ์ สถาบันออกแบบนานาชาติชนาพัฒน์ เป็นต้น

ดูเพิ่ม

• สถาปัตยกรรมภายใน
• มัณฑนศิลป์
• ภูมิสถาปัตยกรรม
• สถาปัตยกรรมผังเมือง
• สภาสถาปนิก

อ้างอิง

1. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-03-03. สืบค้นเมื่อ 2009-02-11.
2. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-04-10. สืบค้นเมื่อ 2008-03-28.
3. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-02-07. สืบค้นเมื่อ 2009-02-12.
4. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-12-02. สืบค้นเมื่อ 2009-02-11.
5. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2006-07-01. สืบค้นเมื่อ 2009-02-11.
6. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2010-03-26. สืบค้นเมื่อ 2009-02-12.
7. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-02-05. สืบค้นเมื่อ 2009-02-11.
8. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2006-12-10. สืบค้นเมื่อ 2009-02-11.
9. คณะกรรมการสภาสถาปนิก. (2545). "ข้อบังคับสภาสถาปนิกว่าด้วยการรับรองปริญญา อนุปริญญา และประกาศนียบัตรในการประกอบวิชาชีพสถาปัตยกรรมควบคุม พ.ศ. 2545" (PDF): หน้า2. {{}}: Cite journal ต้องการ |journal= ((help))^[]
10. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-03-25. สืบค้นเมื่อ 2008-03-28.
11. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-04-18. สืบค้นเมื่อ 2008-05-16.
12. คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยอัสสัมชัญ
13. คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี
14. คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ ผังเมือง นฤมิตศิลป์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม^[]
15. [1]
16. คณะกรรมการสภาสถาปนิก. (2548). "การกำหนดวัตถุประสงค์และขอบเขตหมวดวิชาของมาตรฐานวิชาการในสาขาสถาปัตยกรรมควบคุม พ.ศ. 2548" (PDF): หน้า3. {{}}: Cite journal ต้องการ |journal= ((help))^[]อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "act1" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน
17. คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ
18. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-12-07. สืบค้นเมื่อ 2009-02-12.
19. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-11-08. สืบค้นเมื่อ 2008-05-16.
20. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-02-07. สืบค้นเมื่อ 2009-02-12.
21. คณะศิลปกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี
22. คณะสถาปัตยกรรมและการออกแบบ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ
23. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-05-16. สืบค้นเมื่อ 2008-05-16.
24. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-05-24. สืบค้นเมื่อ 2009-02-12.
25. คณะศิลปกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์
26. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-03-03. สืบค้นเมื่อ 2012-01-28.
27. เอกสารจากมหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิตแสดงรายละเอียดหลักสูตรที่รับเทียบโอนหน่วยกิตจากสถาบันอุดมศึกษาอื่นๆ ^[]
28. โครงสร้างหลักสูตรหลักสูตรการศึกษาปริญญาตรี 4 ปี สมทบมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์
29. โครงการปริญญาที่สองการออกแบบภายใน มหาวิทยาลัยกรุงเทพ^[]
30. แผนการศึกษา PROGRAM I ของโครงการปริญญาที่สองการออกแบบภายใน มหาวิทยาลัยกรุงเทพ^[]
31. แผนการศึกษา PROGRAM II ของโครงการปริญญาที่สองการออกแบบภายใน มหาวิทยาลัยกรุงเทพ^[]

แหล่งข้อมูลอื่น

• สมาคมมัณฑนากรแห่งประเทศไทย
• สภาสถาปนิก