หลวงสวัสดิภักดี (ยิ้มซ้าย)

หลวงสวัสดิภักดี (ยิ้มซ้าย) หรือนายเสมใส บุตรชายของพระยาตานี(ขวัญซ้าย)ได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าเมืองยะหริ่งคนที่2 ในตำแหน่งรักษาราชการเมืองยะหริ่ง

หลวงสวัสดิภักดี (ยิ้มซ้าย)
สัญชาติ	สยาม
ตำแหน่ง	รักษาราชการเมือง
บิดามารดา	พระยาตานี (ขวัญซ้าย) (บิดา)

ในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เกิดเหตุการณ์ต่อต้านอำนาจจากกรุงเทพฯ เพราะหัวเมืองมลายูปัตตานีได้ถูกเกณฑ์ไปร่วมทำสงครามกับเมืองไทรบุรี ซึ่งถือว่าเป็นหัวเมืองมลายูที่เป็นเครือญาติกับหัวเมืองมลายูปัตตานีด้วยกันทั้งสิ้น เจ้าเมืองมลายูต่างๆ จึงไม่ยินยอมที่จะร่วมทำสงครามด้วยกับกองทัพสยาม พระยาเมืองจึงร่วมกันคิดก่อกบฎโดยมี พระยาตานี (ต่วนสุหลง) ผู้พี่ พระยาหนองจิก (ต่วนกะจิ) ผู้น้อง พระยายะลา (ต่วนบางกอก) และพระยาระแงะ (นิเดะ) โดยตีบ้านพระยายะหริ่ง (พ่าย) จากนั้นเข้าตีเมืองจะนะ ต่อด้วยเมืองเทพา เมื่อพระยาสงขลาทราบเรื่องจึงได้ส่งสารฉบับหนึ่งเพื่อกราบบังคมทูลไปยังพระเจ้าแผ่นดินที่กรุงเทพ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯ จึงส่งพระยาเพชรบุรีเป็นแม่ทัพไปสมทบช่วยเมืองสงขลาตีเมืองจะนะ เมืองเทพา ตลอดจนถึงเมืองระแงะได้สำเร็จ และจับพระยาตานี(ต่วนสุหลง)ผู้พี่ พระยาหนองจิก(ต่วนกะจิ)ผู้น้อง พระยายะลา(ต่วนบางกอก) ได้ที่ตำบลบ้านโต๊ะเดะ ในเขตแขวงเมืองระแงะ ส่วนพระยาระแงะ (นิกะจิ) หนีไปได้ ในระหว่างนั้นพระยาสงขลาได้แต่งตั้งหลวงสวัสดิ์ภักดี (ยิ้มซ้าย) ไปรักษาราชการเมืองยะลา ต่อมาได้ย้ายไปเป็นเจ้าเมืองยะหริ่งในตำแหน่งรักษาราชการเมืองยะหริ่งแทนพระยายะหริ่ง (พ่าย)ผู้เป็นอาที่ถึงแก่อนิจกรรม

อ้างอิง

1. ภูมิหลังสืบเชื้อสายพระยายะลา (PDF) P.1
2. ประวัติจังหวัดยะลา