สาส์นสมเด็จ

สาส์นสมเด็จ เป็นชุดหนังสือที่รวมจดหมายซึ่งสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ กับสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เขียนถึงกันตั้งแต่ พ.ศ. 2475–2486 อันเป็นช่วงที่กรมพระยาดำรงราชานุภาพหนีไปอยู่ปีนังหลังกบฏบวรเดช โดยฉบับแรกลงวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2453 และฉบับสุดท้ายลงวันที่ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2486 มีเนื้อหาเกี่ยวกับพระวิจารณ์และถ้อยอรรถาธิบายในเรื่องศาสตร์และศิลป์หลายแขนงของไทย ต่อมาทายาทของสองพระองค์ได้ส่งมอบจดหมายดังกล่าวให้กับกรมศิลปากร

สาส์นสมเด็จ
ผู้ประพันธ์	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
ประเทศ	ไทย
ภาษา	ไทย
หัวเรื่อง	ศาสตร์และศิลป์หลายแขนงของไทย
สำนักพิมพ์	องค์การค้าของคุรุสภา
วันที่พิมพ์	พ.ศ. 2505
ชนิดสื่อ	สิ่งพิมพ์

ในช่วงแรกมีการตีพิมพ์ สาส์นสมเด็จ ในรูปแบบของหนังสืองานศพของบุคคลต่าง ๆ ซึ่งมีการกระจัดกระจายเนื้อหาออกไปมากมาย มากกว่า 50 ภาค จน พ.ศ. 2505 ในโอกาสครบรอบ 100 ปี วันประสูติของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ องค์การค้าของคุรุสภาได้ทำการรวบรวมจดหมายตอบโต้ของทั้งสองพระองค์นำมาตีพิมพ์เป็นหนังสือชุดจำนวน 27 เล่ม ใช้ชื่อว่า สาส์นสมเด็จ มีทั้งชุดแบบปกอ่อนและปกแข็ง นอกจากนี้ยังมีอีกฉบับในชื่อว่า สาส์นสมเด็จ ฉบับที่ยังไม่เคยตีพิมพ์ พ.ศ. 2475 จัดพิมพ์โดยมูลนิธิสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ และหม่อมเจ้าจงจิตรถนอม ดิศกุล พระธิดา เมื่อ พ.ศ. 2533 เนื้อหาในหนังสือชุดนี้จดหมายฉบับแรกลงวันที่ 21 มิถุนายน พ.ศ. 2475 และฉบับสุดท้ายลงวันที่ 31 มีนาคม พ.ศ. 2475 ซึ่งมีการค้นพบในภายหลังและยังไม่เคยตีพิมพ์เผยแพร่ที่ใดมาก่อน

สาส์นสมเด็จ ติดอยู่ในหนึ่งรายชื่อหนังสือดี 100 เล่มที่คนไทยควรอ่าน ประเภทสารคดี

อ้างอิง

1. "สาส์นสมเด็จ บันทึกบทสนทนาระหว่าง นายช่างแห่งสยาม และบิดาประวัติศาสตร์ไทย". สารคดี.
2. วฤทธิ์ ศุภสุธีกุล,สุรพล ราชภัณฑารักษ์ และเกรียงชัย ปึงประวัติ (กรกฎาคม–กันยายน 2566). "การเมืองใน "สาส์นสมเด็จ"". วารสารการวิจัยการบริหารการพัฒนา. 13 (3). ISSN 2730-2075.{{}}: CS1 maint: date format ()
3. "รายชื่อหนังสือดี 100 เล่ม ที่คนไทยควรอ่าน ประเภทสารคดี/บทความ (NON FICTION)". มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ สาส์นสมเด็จ