สะพานนรรัตน์สถาน

สะพานนรรัตน์สถาน เป็นสะพานข้ามคลองบางลำพู เป็นเส้นแบ่งเขตการปกครองระหว่างแขวงชนะสงครามกับแขวงตลาดยอด เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร สะพานกว้าง 15.8 เมตร ยาว 30.16 เมตร ทางเท้ากว้างด้านละ 1.6 เมตร

สะพานนรรัตน์สถาน
เส้นทาง	ถนนจักรพงษ์ และถนนสามเสน
ข้าม	คลองบางลำภู
ที่ตั้ง	เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
ตั้งชื่อตาม	เจ้าพระยานรรัตนราชมานิต (โต มานิตยกุล)
ผู้ดูแล	กรุงเทพมหานคร
สถานะ	เปิดใช้งาน
ข้อมูลจำเพาะ
วัสดุ	คอนกรีตเสริมเหล็ก
ความยาว	30.16 เมตร
ความกว้าง	15.8 เมตร
ทางเดิน	1.6 เมตร
ที่ตั้ง

ประวัติ

สะพานไม่มีชื่อ

จากเอกสาร ของกระทรวงนครบาล ที่พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ ทรงจัดทำขึ้นภายหลังจากที่ได้ทรงทำการสำรวจสภาพสะพานต่าง ๆ ภายในกรุงเทพฯ เพื่อถวายสมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช เมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. 2430 มีใจความตอนหนึ่งกล่าวว่า

"...ตะพานทำด้วยไม้หลักแพอย่างเก่าข้ามคลองคูพระนครริมบ้านพระยานรรัตนราชมานิตย มีเสาฝั่งละ 12 ต้น กว้าง 516 ศอก ลำคลองกว้าง 12.11 วา มีกระดานปู 2 แผ่น เสาตะพานเพรียงกัดกร่อนจวนจะขาดทั้ง 24 ต้น พื้นเชิงตะพานชำรุดทั้ง 2 ฟาก ตะพานนี้ไม่ได้ความว่าผู้ใดทำ แต่เห็นจะเป็นของหลวง…"

จากเอกสารดังกล่าวจึงทราบได้ว่าแต่เดิมสะพานข้ามคลองบางลำพู ที่ตั้งอยู่ใกล้บ้านพระยานรรัตนราชมานิตย เป็นสะพานไม่มีชื่อ สร้างขึ้นตามแบบสะพานดั้งเดิมที่ใช้ไม้ซุงมาตอกติดกันเป็นแพเพื่อรองรับพื้นไม้ กระดาน มีเสาฝั่งละ 12 ต้น สะพานกว้าง 516 ศอก หรือประมาณ 285 เมตร ลำคลองกว้าง 12.11 วา หรือประมาณ 24.22 เมตร มีกระดานปู 2 แผ่น เสาชำรุดโดนเพรียงกัดกร่อน พื้นสะพานชำรุด ไม่ปรากฏชื่อผู้สร้าง

สะพานเหล็กโค้ง

จากนั้น พ.ศ. 2439 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้รื้อสะพานไม้ และสร้างสะพานขึ้นใหม่ โดยสร้างเป็นสะพานเหล็กโค้ง แล้วเสร็จใน พ.ศ. 2442 ได้รับพระราชทานนามว่า "สะพานนรรัตน์สถาน” เพื่อเป็นเกียรติแก่เจ้าพระยานรรัตนราชมานิต (โต มานิตยกุล) ซึ่งมีนิวาสสถานอยู่ใน บริเวณนั้น สะพานเหล็กนี้ก่อสร้างตามแบบเทคโนโลยีวิศวกรรมตะวันตกผสมผสานงานช่างแบบไทย แต่พื้นสะพานยังคงทำจากแผ่นไม้ มีล้อด้านล่างสำหรับชักเปิดปิด ให้เรือสัญจรผ่านได้ ซึ่งมีลักษณะเดียวกับ สะพานสุประดิษฐ์

สะพานในปัจจุบัน

พ.ศ. 2486 สะพานเหล็กโค้ง ถูกรื้อถอนแล้วสร้างใหม่เป็นสะพานคอนกรีตเสริมเหล็ก ราวสะพานเป็นคอนกรีต ปลายสุดของสะพานทั้งสองฝั่งเป็นเสาคอนกรีตทรงสอบสูง ด้านบนติดประดับโคมไฟบริเวณกึ่งกลางสะพานทั้งสองฝั่งมีข้อความว่า "สะพานนรรัตน์สถาน พ.ศ. 2486"

อ้างอิง

1. "การศึกษาวิเคราะห์สะพานบนเกาะรัตนโกสินทร์" (PDF). มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
2. สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ, เอกสารเย็บเล่มกระทรวงนครบาลรัชกาลที่ 5 ร.5. น.1/5 เรื่อง ความเห็นกรมหมื่นนเรศรวรฤทธิ์ว่าด้วยเรื่องคลองและสะพานข้ามคลอง (ร.ศ. 1.6-4 ธันวาคม 110)
3. โรม บุนนาค. "๙ สะพานข้ามคลองโอ่งอ่าง บางแห่งสร้างมาแต่สมัย ร.๕! ปัจจุบันก็ยังใช้อยู่แต่ไม่สวยเท่า!!". ผู้จัดการออนไลน์.
4. เจนจิรา สีหราช. "เรื่อง สะพานนรรัตน์สถาน : จุดเชื่อมต่อสำคัญระหว่างสองฟากฝั่งคลองบางลำพู" (PDF). พิพิธบางลำพู.