สะพานฉะเชิงเทรา

สะพานฉะเชิงเทรา หรือ สะพานฉะเชิงเทรา เฉลิมพระเกียรติ 72 พรรษา 5 ธันวาคม 2542 หรือ สะพานเฉลิมพระเกียรติ เป็นสะพานข้ามแม่น้ำบางปะกง ตั้งอยู่ในพื้นที่ ตำบลบางตีนเป็ด และตำบลหน้าเมือง อำเภอเมือง จังหวัดฉะเชิงเทรา เป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 304 ขนาด 4 ช่องจราจร ปัจจุบันอยู่ในความดูแลของกรมทางหลวง

สะพานฉะเชิงเทรา
สะพานฉะเชิงเทรามองจากหอนาฬิกาฝั่งตะวันตกของแม่น้ำ
พิกัด	13°41′16″N 101°04′38″E / 13.6879°N 101.0771°E / 13.6879; 101.0771
เส้นทาง	ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 304 กม. 71+600
ข้าม	แม่น้ำบางปะกง
ที่ตั้ง	ตำบลบางตีนเป็ด และ ตำบลหน้าเมือง อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา จังหวัดฉะเชิงเทรา
ชื่อทางการ	สะพานฉะเชิงเทรา
ชื่ออื่น	• สะพานฉะเชิงเทรา เฉลิมพระเกียรติ 72 พรรษา 5 ธันวาคม 2542  • สะพานเฉลิมพระเกียรติ
ผู้ดูแล	แขวงทางหลวงฉะเชิงเทรา, กรมทางหลวง
เหนือน้ำ	สะพานทางรถไฟสายชายฝั่งทะเลตะวันออก
ท้ายน้ำ	สะพานทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 365
ข้อมูลจำเพาะ
ประเภท	สะพานแบบคอนกรีตอัดแรงรูปกล่อง (Box Girder)
วัสดุ	คอนกรีตเสริมเหล็ก
ความยาว	340 เมตร (1,120 ฟุต) (สะพานเดิม) 647 เมตร (2,123 ฟุต) (สะพานใหม่)
ประวัติ
วันเริ่มสร้าง	3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2497
วันสร้างเสร็จ	23 ธันวาคม พ.ศ. 2498
วันเปิด	2 กรกฎาคม พ.ศ. 2542 (สะพานใหม่)
สร้างใหม่	พ.ศ. 2539
ที่ตั้ง

ประวัติ

สะพานฉะเชิงเทรา

สะพานฉะเชิงเทรา เป็นสะพานที่ถูกสร้างขึ้นเพื่อข้ามแม่น้ำบางปะกงหลังจากการสร้างสะพานเทพหัสดิน สร้างขึ้นเมื่อวันที่ 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2497 และสร้างเสร็จในวันที่ 23 ธันวาคม พ.ศ. 2498 ซึ่งก่อนหน้านี้การข้ามแม่น้ำของประชาชนในต่างอำเภอจะต้องเดินทางด้วยรถโดยสารไปยังท่าเรือท่าข้าม เพื่อนั่งเรือข้ามฝากไปยังท่าเรือฝั่งตัวเมือง หากจะรับส่งสินค้าหรือของขนาดใหญ่จะต้องใช้เรือที่ผูกโยงกันติดเครื่องยนต์ หรือที่เรียกกันว่าเรือโยง

ในปี พ.ศ. 2498 นายจวน กุลละวณิชย์ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดฉะเชิงเทราในขณะนั้นจึงได้เสนอของบประมาณในการก่อสร้างสะพานข้ามแม่น้ำบางปะกง ขนาด 2 ช่องจราจร เพื่อเชื่อมต่อถนนศุขประยูรในฝั่งตะวันออกของแม่น้ำกับถนนมหาจักรพรรดิ์ในฝั่งตะวันตก โดยจากเอกสารของทางราชการซึ่งประกาศไว้ในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2499 สะพานฉะเชิงเทราได้รับการตั้งชื่อจาก จอมพล แปลก พิบูลสงคราม ซึ่งระบุความยาวของสะพานขณะนั้นว่ามีความยาว 340.00 เมตร และปรากฎอีกครั้งในประกาศผู้อำนวยการทางหลวงแผ่นดิน เมื่อวันที่ 24 เมษายน พ.ศ. 2524 ซึ่งเป็นตำแหน่งของอธิบดีกรมทางหลวงในขณะนั้น ในการจำกัดน้ำหนักรถที่วิ่งบนสะพานฉะเชิงเทราไม่เกิน 12 ตันเนื่องจากสะพานชำรุด และเพิ่มเติมห้ามรถตั้งแต่หกล้อขึ้นไปวิ่งขึ้นบนสะพานในวันที่ 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2525

ต่อมาในปี พ.ศ. 2537 ได้มีการออกพระราชกฤษฎีกาเวนคืนพื้นที่บริเวณสะพานฉะเชิงเทราเพิ่มเติม เพื่อขยายความกว้างของเส้นทาง โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษาเมื่อวันที่ 24 สิงหาคม พ.ศ. 2537 และมีประกาศเร่งรัดการเวนคืนให้มีความจำเป็นเร่งด่วนอีกครั้งเมื่อวันที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2538

สะพานฉะเชิงเทรา เฉลิมพระเกียรติ 72 พรรษา 5 ธันวาคม 2542

หลังจากสะพานเดิมใช้งานมาเป็นระยะเวลายาวนาน และขนาดความกว้างของช่องจราจรที่มีเพียง 2 ช่อง รวมถึงตัวสะพานนั้นผ่านการซ่อมแซมมาหลายครั้งจนไม่สามารถที่จะใช้งานได้อย่างปลอดภัย ประกอบกับปริมาณการจราจรที่เพิ่มขึ้นจากความต้องการในการใช้เส้นทาง ในปี พ.ศ. 2538 กรมทางหลวงจึงได้ดำเนินการรื้อถอนสะพานเดิม และสร้างสะพานขึ้นใหม่ในปี พ.ศ. 2539 โดยผ่านความเห็นชอบจาก นายฐิระวัตร กุลละวณิชย์ ผู้ว่าราชการจังหวัดฉะเชิงเทราในขณะนั้น เพื่อรองรับปริมาณการจราจรที่จะเพิ่มสูงขึ้นอีกในอนาคตและความปลอดภัยของผู้ใช้เส้นทางในการใช้งานสะพานข้ามแม่น้ำบางปะกง และสร้างแล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2542

ตัวสะพานฉะเชิงเทรามีโครงสร้างเป็นสะพานคอนกรีตอัดแรง ขนาด 4 ช่องจราจร มีความยาว 647.00 เมตร ซึ่งในปีที่สะพานสร้างแล้วเสร็จนั้นตรงกับพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 6 รอบ 5 ธันวาคม 2542 จึงได้ใช้ชื่อสะพานที่สร้างใหม่ว่า "สะพานฉะเชิงเทรา เฉลิมพระเกียรติ 72 พรรษา 5 ธันวาคม 2542" และทำพิธีเปิดเมื่อวันที่ 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2542 โดยนายชวน หลีกภัย นายกรัฐมนตรีในเวลานั้น

การจราจร

สะพานฉะเชิงเทรา เป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 304 มีขนาด 4 ช่องจราจร เชื่อมต่อกับทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 304 ที่ถูกเรียกในชื่อท้องถิ่นในฝั่งตะวันออกของสะพานว่า(ถนนศุขประยูร) ขนาด 6 ช่องจราจร และฝั่งตะวันตกของสะพานคือทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 304 ที่ถูกเรียกชื่อท้องถิ่นว่า(ถนนมหาจักรพรรดิ์) ขนาด 6 ช่องจราจร

การจัดการจราจร

สะพานฉะเชิงเทราช่วงทางลาดลงไปสู่แยกมหาจักรพรรดิ์ ขนานไปกับสะพานอีกส่วนซึ่งข้ามไปบรรจบถนนมหาจักรพรรดิ์

สะพานฉะเชิงเทรา มีการจัดช่องจราจรเป็น 2 ช่วง ประกอบไปด้วย

• ช่วงข้ามแม่น้ำบางปะกง เริ่มต้นจากถนนศุขประยูรซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 304 ในทิศตะวันตกของแม่น้ำ จำนวน 4 ช่องจราจร ทิศทางละ 2 ช่องจราจร ข้ามแม่น้ำบางปะกงไปยังฝั่งตะวันตกของแม่น้ำบางปะกงและพาดข้ามถนนมรุพงษ์ช่วงเลียบแม่น้ำบางปะกง ซึ่งอนุญาตให้รถความสูงไม่เกิน 3.20 เมตรผ่านเท่านั้น เนื่องจากเป็นช่วงต่อเนื่องกับทางลาดซึ่งมีความสูงเพียง 3.50 เมตร
• ช่วงแยกมหาจักรพรรดิ์ หลังจากข้ามแม่น้ำบางปะกงและถนนมรุพงษ์ช่วงเลียบแม่น้ำมาแล้ว สะพานจะแบ่งช่องจราจรด้านริมนอกทั้ง 2 ทิศทาง เป็นทางลาดลงมาสู่แยกมหาจักรพรรดิ์ เพื่อเชื่อมต่อกับถนนมรุพงษ์ซึ่งมุ่งหน้าไปทางทิศใต้ และถนนชุมพลซึ่งมุ่งหน้าไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ ส่วนอีก 2 ช่องจราจรจะทอดข้ามแยกมหาจักรพรรดิ์ และลาดลงบนถนนมหาจักรพรรดิ์ในฝั่งตะวันตกของแม่น้ำซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 304 เช่นกัน

จำกัดยานพาหนะ

สะพานฉะเชิงเทรานั้น ได้มีการประกาศจากกรมทางหลวงเมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2525 จำกัดไม่ให้รถมากกว่า 6 ล้อขึ้นไป ยกเว้นรถโดยสารประจำทาง ขึ้นใช้งานสะพานฉะเชิงเทรา เพื่อรักษาสภาพโครงสร้างของสะพานและพื้นผิวจราจรให้มีความปลอดภัยต่อการใช้งาน นอกจากนี้ยังมีการประกาศจากสถานีตำรวจภูธรเมืองฉะเชิงเทราและเทศบาลเมืองฉะเชิงเทราห้ามรถตั้งแต่ 6 ล้อขึ้นไปเดินรถเข้าไปในเขตเทศบาลในชั่วโมงเร่งด่วน ในช่วงเวลา 07.00 - 09.00 น. และเวลา 15.00 - 17.00 น. ซึ่งสะพานฉะเชิงเทราก็อยู่ในเขตของเทศบาลเมืองฉะเชิงเทราเช่นกัน แต่ยังคงมีการฝ่าฝืนข้อห้ามดังกล่าวโดยเฉพาะในช่วงเวลากลางคืน ซึ่งไม่มีเจ้าหน้าที่ตำรวจคอยกวดขัน ทำให้สร้างความเสียหายให้กับตัวสะพาน พื้นผิวถนนเนื่องจากน้ำหนักที่มากเกินว่าที่กำหนดตามกฎหมายจนเกิดการสั่นสะเทือน รวมถึงก่อให้เกิดอุบัติเหตุให้กับผู้ใช้เส้นทางสัญจรในการข้ามสะพาน

โทรมาตร

สะพานฉะเชิงเทรามีการติดตั้งระบบโทรมาตร โดยกรมทรัพยากรน้ำ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เพื่อติดตามสถานการณ์น้ำของลุ่มน้ำบางปะกง ซึ่งร่วมมือกับเทศบาลเมืองฉะเชิงเทราในการติดตั้งอุปกรณ์ตรวจวัด

สถานที่สำคัญใกล้เคียง

• โรงเรียนเบญจมราชรังสฤษฎิ์
• โรงเรียนดัดดรุณี
• วิทยาลัยอาชีวศึกษาฉะเชิงเทรา
• วัดปิตุลาธิราชรังสฤษฎิ์
• คลินิกศูนย์แพทย์พัฒนา ฉะเชิงเทรา
• สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ จังหวัดฉะเชิงเทรา

ระเบียงภาพ

• เชิงสะพานฉะเชิงเทราฝั่งตะวันตกที่เหลือเพียง 2 ช่องจราจรหลังจากทอดข้ามแยกมหาจักรพรรดิ์มา
• ป้ายชื่อสะพานฉะเชิงเทรา บริเวณหัวสะพานฝั่งตะวันออก
• ถนนขนาด 4 ช่องจราจร ทิศทางละ 2 ช่องจราจรบนสะพานฉะเชิงเทรา
• โครงสร้างคอนกรีตอัดแรงของสะพานฉะเชิงเทรา
• ป้ายแสดงระบบโทรมาตรบริเวณสะพานฉะเชิงเทรา

สะพานฉะเชิงเทรามักถูกประดับประดาด้วยไฟเพื่อความสวยงามในเทศกาลต่าง ๆ อาทิ วันขึ้นปีใหม่

หมายเหตุ

1. ข้อมูลจากป้ายหินอ่อนแสดงประวัติสะพานฉะเชิงเทราบริเวณหัวสะพานฝั่งตะวันออก

อ้างอิง

1. . www.tbmccs.go.th. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2023-02-23. สืบค้นเมื่อ 2023-03-12.
2. อิงตะวัน แพลูกอินทร์. (2560). ฉะเชิงเทรา: เมืองสำคัญทางเศรษฐกิจแห่งลุ่มน้ำบางปะกง (พ.ศ. 2398-2554) 2023-02-23 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฎิต). ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา.
3. ราชกิจจานุเบกษา. ประกาศสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง ตั้งชื่อสะพานข้ามแม่น้ำบางปะกง (สะพานฉะเชิงเทรา). เล่ม 73 ตอนที่ 34 ง, วันที่ 24 เมษายน 2499, หน้า 1302
4. ราชกิจจานุเบกษา. ประกาศผู้อำนวยการทางหลวงแผ่นดิน เรื่อง ห้ามใช้ยานพาหนะโดยที่ยานพาหนะนั้นมีน้ำหนัก รวมทั้งน้ำหนักบรรทุกเกินกว่าที่ได้กำหนดบนสะพานฉะเชิงเทรา ข้ามแม่น้ำบางปะกง ในทางหลวงแผ่นดินหมายเลข ๓๐๔ สายปากเกร็ด - หลักสี่ - มีนบุรี - ฉะเชิงเทรา - พนมสารคาม - กบินทร์บุรี - นครราชสีมา ตอนฉะเชิงเทรา - พนมสารคาม ในท้องที่จังหวัดฉะเชิงเทรา. เล่ม 98 ตอนที่ 64 ง, วันที่ 29 เมษายน 2524, หน้า 7-8
5. ราชกิจจานุเบกษา. ประกาศผู้อำนวยการทางหลวงแผ่นดิน เรื่อง ห้ามใช้ยานพาหนะรถบรรทุกตั้งแต่หกล้อขึ้นไปบนสะพานข้ามแม่น้ำบางปะกง (ในเขตเทศบาลฉะเชิงเทรา) ที่ กม. 79 + 182.00 ในทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 304 สายปากเกร็ด - หลักสี่ - มีนบุรี - ฉะเชิงเทรา - พนมสารคาม - กบินทร์บุรี - นครราชสีมา  ตอนมีนบุรี - ฉะเชิงเทรา ในท้องที่จังหวัดฉะเชิงเทรา. เล่ม 99 ตอนที่ 101 ง, วันที่ 22 กรกฎาคม 2525, หน้า 18-19
6. ราชกิจจานุเบกษา. พระราชกฤษฎีกากำหนดเขตที่ดินในบริเวณที่ที่จะเวนคืน เพื่อขยายทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 304 สายปากเกร็ด - นครราชสีมา ที่สะพานข้ามแม่น้ำบางปะกง พ.ศ. 2537. เล่ม 111 ตอนที่ 36 ก, วันที่ 24 สิงหาคม 2537, หน้า 12-14
7. ราชกิจจานุเบกษา. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง กำหนดให้การเวนคืนอสังหาริมทรัพย์ เพื่อขยายทางหลวงแผ่นดิน หมายเลข 304 สายปากเกร็ด - นครราชสีมา ที่สะพานข้ามแม่น้ำบางปะกง เป็นกรณีที่มีความจำเป็นโดยเร่งด่วน. เล่ม 112 ตอนพิเศษ 9 ง, วันที่ 22 มีนาคม 2538, หน้า 21-22
8. "ทัวร์นำเที่ยวชนติดใต้สะพานข้ามแม่น้ำบางปะกง โชคดีไร้เจ็บ". mgronline.com. 2016-06-20.
9. "ชาวบ้าน สุดทน รถพ่วง รถสิบล้อ ลักลอบข้ามสะพานแม่น้ำบางปะกง โดยไม่เกรงกลัวกฎหมาย - TOPNEWS" (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2022-12-14.
10. "ระบบส่งสัญญาณด้วยภาพ CCTV กองวิเคราะห์และประเมินสถานการณ์น้ำ". mekhala.dwr.go.th.

สะพานข้ามแม่น้ำบางปะกงในปัจจุบัน
เหนือน้ำ (สะพานทางรถไฟสายชายฝั่งทะเลตะวันออก)	สะพานฉะเชิงเทรา	ท้ายน้ำ สะพานทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 365