วงศ ชะมดและอ เห น ช วงเวลาท ม ช ว ตอย 34 0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg Nสม ยอ โอซ น ป จจ บ นการจำแนกช นทางว ทยาศาสตร อาณ

วงศ์ชะมดและอีเห็น ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: 34–0Ma PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N สมัยอีโอซีน-ปัจจุบัน

การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Mammalia
อันดับ:	Carnivora
วงศ์:	Viverridae , 1821
สกุล
วงศ์ย่อย วงศ์ย่อย Hemigalinae Hemigalus Chrotogale Cynogale วงศ์ย่อย Paradoxurinae Paradoxurus Paguma Arctictis Arctogalidia † † † † วงศ์ย่อย Viverrinae Viverra Viverricula †

ชะมดและอีเห็น เป็นสัตว์จัดอยู่ในไฟลัม สัตว์มีแกนสันหลัง ชั้นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอันดับสัตว์กินเนื้อจำพวกหนึ่ง

การจำแนก

จัดในวงศ์ Viverridae แบ่งออกได้ทั้งหมด 35 ชนิด

Viverridae

Paradoxurinae

Paradoxurus

	Paradoxurus zeylonensis ()

	Paradoxurus montanus ()

	Paradoxurus stenocephalus ()

	Paradoxurus aureus ()

Paradoxurus jerdoni ()

Paradoxurus hermaphroditus (อีเห็นข้างลาย)

Macrogalidia

Macrogalidia musschenbroekii ()

Paguma

Paguma larvata (อีเห็นเครือ)

Arctictis

Arctictis binturong (หมีขอ)

Arctogalidia

Arctogalidia trivirgata (อีเห็นหน้าขาว)

Hemigalinae

Cynogale

Cynogale bennettii (อีเห็นน้ำมลายู)

Chrotogale

Chrotogale owstoni (อีเห็นลายเสือโคร่งอินโดจีน)

Diplogale	Diplogale hosei ()

Hemigalus	Hemigalus derbyanus (อีเห็นลายเสือโคร่ง)

Viverrinae

Viverra

	Viverra civettina ()

	Viverra megaspila (ชะมดแผงสันหางดำ)

Viverra zibetha (ชะมดแผงหางปล้อง)

Viverra tangalunga ()

Civettictis

Civettictis civetta ()

Viverricula

Viverricula indica (ชะมดเช็ด)

Genettinae

	Poiana leightoni ()

	Poiana richardsonii ()

	Genetta abyssinica ()

	Genetta thierryi ()

Genetta victoriae ()

Genetta johnstoni ()

	Genetta piscivora ()

	Genetta servalina ()

Genetta cristata ()

Genetta felina ()

Genetta genetta ()

Genetta tigrina ()

Genetta schoutedeni ()

Genetta maculata ()

	Genetta angolensis ()

	Genetta pardina ()

	Genetta bourloni ()

	Genetta poensis ()

ลักษณะ

โดยมากเป็นสัตว์ที่มีรูปร่างเพรียว หน้าแหลมยาวเหมือนสุนัข ขนสีเทาหรือน้ำตาล มีลายจุดสีดำตามยาวทั่วตัว หางและขนหางยาวมีลายเป็นปล้อง มีชุดฟันที่แหลมคม เขียนเป็นสูตรได้ว่า ${\tfrac {3.1.4.2}{3.1.4.2}}$ อุ้งตีนสามารถเก็บซ่อนเล็บได้เหมือนแมว ที่สำคัญเป็นสัตว์ที่มีต่อมผลิตกลิ่นแรงใกล้อวัยวะเพศเกือบทุกชนิด ซึ่งกลิ่นนี้เองใช้เป็นเครื่องประกาศอาณาเขต ใช้ป้องกันตนเองและสื่อสารระหว่างกัน

เป็นสัตว์ที่มักไม่ปรากฏ เนื่องจากเป็นสัตว์ที่มีลำตัวเบา และหลายชนิดก็หากินบนต้นไม้เป็นหลัก ยกเว้นพวกที่มีขนาดใหญ่และหากินใกล้แหล่งน้ำ จะปรากฏชัดเจน โดยรอยเท้าหน้าจะมีลักษณะกลมและกว้าง ขณะที่รอยเท้าหลังจะยาวและแคบ แต่เมื่อวัดโดยรอบแล้วรอยเท้าหลังจะมีขนาดใหญ่กว่ารอยเท้าหน้า

แหล่งอาศัยและอาหาร

เป็นสัตว์ที่หากินในเวลากลางคืน กินอาหารได้หลากหลายชนิดทั้งพืชและสัตว์ขนาดเล็ก อาศัยอยู่ได้ในป่าหลากหลายประเภท ทั้งป่าดิบ ป่าเสื่อมโทรมและแม้แต่พื้นที่เกษตรกรรมของมนุษย์ ปีนต้นไม้ได้เก่ง และในบางชนิดสามารถว่ายน้ำและดำน้ำเพื่อหาสัตว์น้ำกินเป็นอาหารได้อีกด้วย เป็นสัตว์ที่ไม่ค่อยอยู่กันเป็นฝูงหรือเป็นคู่ ปกติจะหากินเพียงตัวเดียว ยกเว้นในฤดูผสมพันธุ์หรือเลี้ยงลูกอ่อน อาจอยู่เป็นคู่

ถื่นอาศัย

เป็นสัตว์ที่กระจายอยู่ทั่วไปในทวีปเอเชีย, แอฟริกา และบางส่วนของยุโรปใต้ สำหรับในประเทศไทยพบ 11 ชนิด ได้แก่

ชะมดแผงหางปล้อง (Viverra zibetha)
ชะมดแผงสันหางดำ (V. megaspila)
ชะมดเช็ด (Viverricula indica)
ชะมดแปลงลายจุด (Prionodon pardicolor)
ชะมดแปลงลายแถบ (P. linsang)
อีเห็นหน้าขาว (Arctogalidia trivirgata)
อีเห็นเครือ (Paguma larvata)
อีเห็นข้างลาย (Paradoxurus hermaphroditus)
อีเห็นน้ำ (Cynogale bennettii)
อีเห็นลายเสือโคร่ง (Hemigalus derbyanus)
หมีขอ (Arctictis binturong)

โดยชนิดที่ใหญ่ที่สุดที่พบคือ หมีขอ และเล็กที่สุดคือ ชะมดเช็ด มีความสำคัญต่อมนุษย์คือ ใช้เนื้อกินเป็นอาหารสำหรับคนที่อยู่แถบชายป่า และใช้กลิ่นที่ชะมดผลิตออกมานี้ทำเป็นยาจำพวกสมุนไพรและ โดยเฉพาะชะมดเช็ด ถึงกับมีการเลี้ยงกันเพื่อเอากลิ่นที่จังหวัดเพชรบูรณ์

ในประเทศอินโดนีเซียนิยมให้ชะมดที่อยู่ในสกุล Paradoxurus กินเมล็ดกาแฟที่ชาวไร่ปลูก เพื่อรอเมล็ดที่ปะปนมากับมูลของมันไปแปรรูปเป็นกาแฟสำเร็จรูปที่มีรสชาติหอมหวานกว่าเดิม เนื่องจากในท้องของชะมดนั้นเมล็ดกาแฟจะผสมกับเอ็นไซม์และสารเคมีที่อยู่ในกระบวนการย่อยของมัน ทำให้กาแฟมีกลิ่นและลักษณะเฉพาะ เรียกว่า "กาแฟขี้ชะมด" และในประเทศเวียดนามก็นิยมทำเช่นนี้เช่นเดียวกัน

ชื่อสามัญในภาษาอีสานเรียกว่า "เห็นอ้ม" ในภาษาใต้เรียกว่า "มูสัง" และในภาษามลายูและชวาเรียกว่า "ลินเส็ง"

ดูเพิ่ม

กลิ่นชะมด

อ้างอิง

หน้า 204, สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ในประเทศไทยและภูมิภาคอินโดจีน. 256 หน้า โดย กองทุนสัตว์ป่าโลก สำนักงานประเทศไทย (กรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2543)
ชะมดและอีเห็น^[]
. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-12-24. สืบค้นเมื่อ 2009-01-20.
. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-07-10. สืบค้นเมื่อ 2009-01-20.
[https://web.archive.org/web/20130505044134/http://manager.co.th/IndoChina/ViewNews.aspx?NewsID=9520000003482 เก็บถาวร 2013-05-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน "กาแฟขี้เพียงพอน" สินค้าราคาแพงจากเวียดนาม จากผู้จัดการออนไลน์]
หน้า 124 และ 136-139, สัตว์สวยป่างาม โดย ชมรมนิเวศวิทยา มหาวิทยาลัยมหิดล (สิงหาคม, 2518)

แหล่งข้อมูลอื่น

[1] หน้า 204, สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ในประเทศไทยและภูมิภาคอินโดจีน. 256 หน้า โดย กองทุนสัตว์ป่าโลก สำนักงานประเทศไทย (กรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2543)

[2] ชะมดและอีเห็น^[]

[3] . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-12-24. สืบค้นเมื่อ 2009-01-20.

[4] . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-07-10. สืบค้นเมื่อ 2009-01-20.

[5] [https://web.archive.org/web/20130505044134/http://manager.co.th/IndoChina/ViewNews.aspx?NewsID=9520000003482 เก็บถาวร 2013-05-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน "กาแฟขี้เพียงพอน" สินค้าราคาแพงจากเวียดนาม จากผู้จัดการออนไลน์]

[6] หน้า 124 และ 136-139, สัตว์สวยป่างาม โดย ชมรมนิเวศวิทยา มหาวิทยาลัยมหิดล (สิงหาคม, 2518)