ลิลิตพายัพ

ลิลิตพายัพ เป็นวรรณกรรมประเภทนิราศ พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวครั้งดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหามงกุฎราชกุมาร โดยใช้นามแฝงว่า หนานแก้วเมืองบูรพ์ อย่างไรก็ดีมีผู้แต่งร่วมอีก 2 คน คือ และ ซึ่งระบุไว้อยู่ในโคลงในฐานะผู้ตามเสด็จด้วย

เนื้อหาของเรื่องมีลักษณะเป็นบันทึกรายวัน มีการระบุวันเวลาชัดเจน เริ่มเมื่อวันที่ 31 ตุลาคม พ.ศ. 2448 โดยพระองค์ไปทรงเปิดทางรถไฟสายกรุงเทพฯ-ปากน้ำโพ เริ่มเรื่องจากสถานีรถไฟสามเสนเพื่อไปเปิดทางรถไฟที่สถานีบ้านภาชี จากนั้นจึงตามเสด็จประพาสลพบุรีและนครสวรรค์ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้แยกเดินทางต่อไปยังมณฑลพายัพโดยเรือจักรกล ผ่านเมืองพิจิตร พิษณุโลก และอุตรดิตถ์ จากนั้นจึงขึ้นบกเดินทางถึงแพร่ ลำปาง ขากลับพระนครโดยเรือจักรกลทางแม่น้ำปิง ผ่านตาก กำแพงเพชร ชัยนาท สิงห์บุรี อ่างทอง พระนครศรีอยุธยา และจึงได้ขึ้นรถไฟเสด็จกลับยังกรุงเทพมหานครถึงเมื่อสิ้นเดือนมกราคมในปีถัดมา

ลิลิตพายัพได้รับการตีพิมพ์ครั้งแรกในหนังสืองานศพพระตำรวจเอก เจ้าพระยาราชศุภมิตร พ.ศ. 2472

อ้างอิง

1. พัชลินจ์ จีนนุ่น. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2022-09-11. สืบค้นเมื่อ 2022-09-12.
2. "ลิลิตพายัพ : ภาพสะท้อนระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ทางวัฒนธรรม".
3. วศวรรษ สบายวัน (กรกฎาคม – ธันวาคม 2561). "การใช้เวลาในการเล่าเรื่องในลิลิตพายัพพระราชนิพนธ์ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว". HUSO Journal of Humanities and Social Sciences. 2 (2). {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= ((help))
4. มงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. ลิลิตพายัพ. พิมพ์ครั้งที่ 2. พระนคร : มูลนิธิมหามกุฏราชวิทยาลัย, 2510.