รางว ลอาเบล อ งกฤษ Abel Prize ˈ ɑː b əl ah bəl นอร เวย Abelprisen ˈɑ ːbl ˌpriːsn เป นรางว ลท มอบโดยสมเด จพระราชาธ บด แห

รางวัลอาเบล (อังกฤษ: Abel Prize, /ˈɑːbəl/ ah-bəl; นอร์เวย์: Abelprisen, [ˈɑ̀ːbl̩ˌpriːsn̩]) เป็นรางวัลที่มอบโดยสมเด็จพระราชาธิบดีแห่งนอร์เวย์ แก่นักคณิตศาสตร์ผู้มีผลงานดีเด่นในแต่ละปี ชื่อรางวัลมาจากนักคณิตศาสตร์ชาวนอร์เวย์ นีลส์ เฮนริก อาเบล (1802–1829) โดยจัดขึ้นในปี 2001 รางวัลอาเบลเป็นหนึ่งในรางวัลที่มักถูกขนานนามให้เป็น "รางวัลโนเบลสาขาคณิตศาสตร์" (อีกรางวัลคือ เหรียญฟิลด์ส)

รางวัลอาเบล

รางวัลสำหรับ	ผลงานการศึกษาค้นคว้าดีเด่นในสาขาคณิตศาสตร์
ประเทศ	ประเทศนอร์เวย์
จัดโดย
รางวัลแรก	2003
เว็บไซต์	www.abelprize.no

พิธีมอบรางวัลจะจัดขึ้นที่หอประชุมที่มหาวิทยาลัยกฎหมายออสโล ซึ่งเดิมเคยเป็นสถานที่จัดพิธีมอบรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ ระหว่างปี 1947–1989 มูลค่าเงินรางวัลในปัจจุบันคือ 6 ล้านโครเนอร์นอร์เวย์ (ประมาณ 1 ล้านดอลลาร์สหรัฐ)

ประวัติ

รางวัลนี้ริเริ่มมาตั้งแต่โอกาสครบรอบ 100 ปี ชาตกาลของอาเบล โดยนักคณิตศาสตร์ชาวนอร์เวย์ โซฟัส ลี (Sophus Lie) ได้มีแนวคิดให้มีการจัดตั้งรางวัลนี้ขึ้นหลังทราบว่ารางวัลโนเบลจะไม่มีสาขาคณิตศาสตร์ อย่างไรก็ตาม แนวคิดก็ถูกล้มเลิกไปหลังลีเสียชีวิตและการแยกตัวของสหภาพสวีเดน-นอร์เวย์

แนวคิดในการจัดตั้งรางวัลนี้ถูกเสนอขึ้นอีกครั้ง โดยในเดือนสิงหาคม ปี 2001 รัฐบาลนอร์เวย์ได้ประกาศว่ารางวัลอาเบลจะมีการมอบรางวัลเป็นครั้งแรกในปี 2002 เพื่อเป็นเกียรติแก่โอกาสครบรอบ 200 ปี ชาตกาลของอาเบล แต่มีพิธีมอบจริง ๆ ในปี 2003 โดยนักคณิตศาสตร์ชาวฝรั่งเศส Jean-Pierre Serre เป็นผู้ที่ได้รับรางวัลนี้เป็นคนแรก (เขายังเป็นคนที่อายุน้อยที่สุดที่ได้รับรางวัลเหรียญฟิลด์สอีกด้วย)

การคัดเลือก

จะมีประกาศชื่อผู้ที่ได้รับรางวัลในช่วงเดือนมีนาคม หลังจากการคัดเลือกจากคณะกรรมการที่ประกอบด้วยนักคณิตศาสตร์จากนานาชาติ 5 คน ที่ถูกเลือกมาจากสหภาพคณิตศาสตร์นานาชาติ (IMU) และสมาคมคณิตศาสตร์แห่งชาติยุโรป (EMS) รัฐบาลนอร์เวย์มอบเงินจัดตั้งกองทุน 200 ล้านโครเนอร์นอร์เวย์ (ประมาณ 23 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) กองทุนนี้ดูแลโดยคณะผู้บริหารที่เลือกมาจากสถาบันการศึกษาวิทยาศาสตร์และอักษรศาสตร์แห่งนอร์เวย์

คณะกรรมการสามารถเลือกบุคคลที่เหมาะสมคนใดก็ได้ แต่ไม่มีสิทธิ์เลือกตัวเอง ผู้ที่ถูกเสนอชื่อจะต้องเป็นบุคคลที่ยังมีชีวิตอยู่ แต่หากผู้ที่ได้รับรางวัลเสียชีวิตหลังการประกาศชื่อ จะมีการมอบรางวัลให้ในภายหลัง ผลการตัดสินจะมาจากสถาบันการศึกษาวิทยาศาสตร์และอักษรศาสตร์แห่งนอร์เวย์ ภายใต้การแนะนำจากคณะกรรมการรางวัลอาเบล ซึ่งมีทั้งชาวนอร์เวย์และชาติอื่น ๆ รวมอยู่ด้วย

อ้างอิง

. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 มิถุนายน 2015. สืบค้นเมื่อ 10 ตุลาคม 2014.
. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2 สิงหาคม 2018. สืบค้นเมื่อ 10 ตุลาคม 2014.

แหล่งข้อมูลอื่น

เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ
, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 3 เมษายน 2016
รางวัลอาเบล โดยสารานุกรมบริตานิกา

[1] . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 มิถุนายน 2015. สืบค้นเมื่อ 10 ตุลาคม 2014.

[2] . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2 สิงหาคม 2018. สืบค้นเมื่อ 10 ตุลาคม 2014.