รัฐสวัสดิการ

รัฐสวัสดิการ (อังกฤษ: welfare state) คือแนวคิดการปกครองที่รัฐหรือเครือข่ายขององค์กรทางสังคมที่มั่นคงคุ้มครองและส่งเสริมความเป็นอยู่ที่ดีทั้งในทางเศรษฐกิจและสังคมของพลเมือง โดยอาศัยหลัก อย่างชอบธรรม และความรับผิดชอบต่อสาธารณะแก่ผู้ไม่สามารถจัดหาเงื่อนไขขั้นต่ำสำหรับชีวิตที่ดีได้เอง กลุ่มประเทศนอร์ดิก เช่น ไอซ์แลนด์ สวีเดน นอร์เวย์ เดนมาร์กและฟินแลนด์ รวมอยู่ในรัฐสวัสดิการสมัยใหม่

รายจ่ายทางสังคมร้อยละของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (OECD)

รัฐสวัสดิการเกี่ยวข้องกับการถ่ายโอนเงินทุนจากรัฐสู่บริการที่จัดให้ (เช่น สาธารณสุข การศึกษา) ตลอดจนสู่ปัจเจกบุคคลโดยตรง ("ผลประโยชน์") รัฐสวัสดิการจัดหาเงินทุนจากการเก็บภาษีแบบแบ่งความมั่งคั่ง (redistributionist taxation) และมักเรียกว่าเป็น "เศรษฐกิจแบบผสม" ประเภทหนึ่ง การเก็บภาษีดังกล่าวปกติรวมการเก็บภาษีเงินได้จากผู้มีรายได้สูงมากกว่าผู้มีรายได้ต่ำ เรียก ซึ่งช่วยลดช่องว่างรายได้ระหว่างคนรวยและคนจน^[]

รัฐสวัสดิการมีความแตกต่างหลากหลายทั้งในรูปแบบและทิศทางตามแต่ละประเทศและภูมิภาค รัฐสวัสดิการทั้งหมดต้องประกอบด้วยหุ้นส่วนมหาชน-เอกชนในระดับหนึ่ง โดยให้เอกชนบริหารจัดการและนำส่งโครงการสวัสดิการอย่างน้อยบางโครงการ รัฐบาลในระดับพื้นที่ต่าง ๆ ก็สามารถให้บริการรัฐสวัสดิการได้

ลักษณะเริ่มแรกของรัฐสวัสดิการ อาทิบำนาญสาธารณะและประกันสังคม พัฒนาขึ้นมาในประเทศอุตสาหกรรมโลกตะวันตกตั้งแต่คริสต์ทศวรรษ 1880 มีการระบุว่าสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ภาวะเศรษฐกิจตกต่ำครั้งใหญ่ และสงครามโลกครั้งที่สองเป็นเหตุการณ์สำคัญที่ริเริ่มให้รัฐสวัสดิการขยายตัว ส่วนรัฐสวัสดิการในรูปสมบูรณ์ที่สุดพัฒนาขึ้นมาภายหลังสงครามโลกครั้งที่สอง

ศัพทมูลวิทยา

เดิมตั้งแต่ ค.ศ. 1870 ภาษาเยอรมันใช้คำว่าโซทซีอาลชตาท (sozialstaat) แปลตรงตัวว่ารัฐสังคม เพื่อหมายถึงโครงการสนับสนุนโดยภาครัฐที่เสนอโดยฝ่าย (sozialpolitiker) ซึ่งได้นำไปใช้เป็นส่วนหนึ่งในแผนปฏิรูปของอ็อทโท ฟ็อน บิสมาร์ค

แต่ไม่มีประเทศพูดภาษาอังกฤษประเทศใดรับเอาคำแปลตรงตัวว่า "social state" ไปใช้อย่างแพร่หลาย คำว่า "welfare state" หรือรัฐสวัสดิการกลายเป็นที่นิยมภายหลังสงครามโลกครั้งที่สอง โดยอาร์ชบิชอปแองกลิคัน (William Temple (bishop)) ผู้เขียนหนังสือ Christianity and the Social Order (ค.ศ. 1942)

อ้างอิง

1. "welfare state". สารานุกรมบริแทนนิกา. 18 พฤศจิกายน 2023. จากแหล่งเดิมเมื่อ 18 สิงหาคม 2023. สืบค้นเมื่อ 20 ธันวาคม 2023.
2. Kettunen, Pauli (1999). "The Nordic Model and the Making of the Competitive 'Us'". ใน Edwards, Paul K.; Elger, Tony (บ.ก.). The Global Economy, National States and the Regulation of Labour. p. 111. ISBN .
3. Stanfield & McClintock 1999, p. 1245
4. Wilkinson, Richard; Pickett, Kate (2011). The Spirit Level: Why More Equal Societies Almost Always Do Better.
5. Pigou, Arthur Cecil (1932). "Economic Welfare and Changes in the Distribution of the National Dividend". The Economics of Welfare. The Library of Economics and Liberty (4 ed.). ลอนดอน: Macmillan and Co. จากแหล่งเดิมเมื่อ 20 ธันวาคม 2023.
6. Berg, Andrew G.; Ostry, Jonathan D. (8 เมษายน 2011). Inequality and Unsustainable Growth: Two Sides of the Same Coin? (PDF) (IMF Staff Discussion Note). กองทุนการเงินระหว่างประเทศ. SDN/11/08. (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 7 ธันวาคม 2023.
7. Béland, Daniel; Morgan, Kimberly J.; Obinger, Herbert; Pierson, Christopher (2021), Béland, Daniel; Leibfried, Stephan; Morgan, Kimberly J.; Obinger, Herbert (บ.ก.), "Introduction", The Oxford Handbook of the Welfare State (ภาษาอังกฤษ), Oxford University Press, pp. xxx–20, doi:10.1093/oxfordhb/9780198828389.013.1, ISBN 
8. Béland, Daniel; Morgan, Kimberly J. (2021), Béland, Daniel; Leibfried, Stephan; Morgan, Kimberly J.; Obinger, Herbert (บ.ก.), "Governance", The Oxford Handbook of the Welfare State (ภาษาอังกฤษ), Oxford University Press, pp. 172–187, doi:10.1093/oxfordhb/9780198828389.013.10, ISBN 
9. Skocpol, Theda (1992). Protecting Soldiers and Mothers. Harvard University Press (ภาษาอังกฤษ). Belknap Press. ISBN . สืบค้นเมื่อ 21 March 2020.
10. Koehler-Derrick, Gabriel; Lee, Melissa M. (2023). "War and Welfare in Colonial Algeria". International Organization (ภาษาอังกฤษ). 77 (2): 263–293. doi:10.1017/S0020818322000376. ISSN 0020-8183. S2CID 256724058.
11. Stanfield & McClintock 1999, pp. 1247–1248: "The welfare state emerged in the twentieth century as one institutional form of this socially protective response. In the 1930s, the responses of emerging welfare states to the Great Depression were to the immediate circumstances of massive unemployment, lost output, and collapse of the financial and trading systems. Planning was not a key element in the response to the crisis of capitalism. Instead the character of welfare state intervention can best be described as an 'interventionist drift', reflecting the spontaneous, uncoordinated reactions of the protective response ... By the late 1970s, the welfare state and the capitalist economic structure in which it was placed were in a general state of crisis. There had never been a well articulated vision or ideological foundation of the welfare state."
12. Fay, S. B. (มกราคม 1950). "Bismarck's Welfare State". Current History. XVIII (101): 1–7. doi:10.1525/curh.1950.18.101.1. S2CID 249690140.
13. Smith, Munroe (December 1901). "Four German Jurists. IV". Political Science Quarterly. 16 (4): 641–679. doi:10.2307/2140421. ISSN 0032-3195. JSTOR 2140421.
14. Gough, I. (1989), "The Welfare State", The New Palgrave Social Economics, New York: W.W. Norton, pp. 276–281, doi:10.1007/978-1-349-19806-1, ISBN 

บรรณานุกรม

• Stanfield, James Ronald; McClintock, Brent (1999). "welfare state". ใน O'Hara, Phillip Anthony (บ.ก.). Encyclopedia of Political Economy. Vol. 2: L-Z. Routledge. pp. 1245–1249. ISBN .

แหล่งข้อมูลอื่น

• บทสัมภาษณ์: คุยเรื่อง ‘รัฐสวัสดิการ 101’ กับ ‘จอน อึ๊งภากรณ์’
• อ่านความคิด ‘ษัษฐรัมย์ ธรรมบุษดี’ ความมั่นคงทางเศรษฐกิจผ่านความมั่นคงของมนุษย์สู่การสร้างรัฐสวัสดิการในประเทศไทย
• ไม่มีประเทศไหนล่มจม เพราะดูแลเด็กและคนแก่: ต้องคุยกันเรื่องรัฐสวัสดิการ อย่าปล่อยให้อภิสิทธิ์ชนคิดแทน