รัฐที่มีพรรคการเมืองเดียว

รัฐพรรคการเมืองเดียว หรือ รัฐพรรคการเมืองเดี่ยว เป็นระบอบการปกครองของประเทศที่อนุญาตให้มีพรรคการเมืองเพียงพรรคเดียว ส่วนใหญ่ประเทศที่มีพรรคการเมืองเดียวจะเป็นประเทศคอมมิวนิสต์ อาทิเช่น จีน,ลาว,คิวบา แต่ก็มีบางประเทศที่ไม่ใช่คอมมิวนิสต์แต่ก็อนุญาตหรือมีพรรคการเมืองเดียว อาทิ เอริเทรีย,เวสเทิร์นสะฮารา ทั้งนี้การขึ้นอยู่กับกฎหมาย สถานการณ์ภายใน และรัฐธรรมนูญของแต่ละประเทศ

รัฐของโลกแบ่งตามระบอบการปกครอง¹

สาธารณรัฐที่ใช้ระบบประธานาธิบดี^2      สาธารณรัฐที่ใช้ระบบกึ่งประธานาธิบดี^2      สาธารณรัฐที่มีประธานาธิบดีผู้ใช้อำนาจบริหารซึ่งมาจากการเลือกหรือเสนอชื่อจากสภานิติบัญญัติ      สาธารณรัฐระบบรัฐสภา^2      ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญที่ใช้ระบบรัฐสภา      ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญที่มีหัวหน้ารัฐบาลอีกคนหนึ่ง แต่กษัตริย์ยังมีพระราชอำนาจอยู่มาก      สมบูรณาญาสิทธิราชย์      รัฐพรรคการเมืองเดียว      ประเทศที่บทบัญญัติการปกครองตามรัฐธรรมนูญถูกระงับ (เช่น เผด็จการทหาร)      ประเทศที่อยู่นอกเหนือระบบข้างต้น (เช่น รัฐบาลชั่วคราว)

¹ แผนที่นี้ประมวลขึ้นตามบทความ รายชื่อประเทศตามระบอบการปกครอง ดูแหล่งอ้างอิงในหน้านั้น
² บางรัฐอาจมีคนนอกเรียกว่าเป็นรัฐอำนาจนิยม บทความนี้กล่าวถึงระบอบการปกครองโดยนิตินัยเท่านั้น

ประวัติของระบบรัฐพรรคการเมืองเดียว

ระบอบรัฐพรรคการเมืองเดียวเกิดขึ้นครั้งแรก ณ สหภาพโซเวียต ซึ่งเกิดขึ้นจากการปฏิวัติรัสเซีย ค.ศ. 1917 โดยได้โค่นล้มการปกครองของพระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 สหภาพโซเวียตเป็นประเทศคอมมิวนิสต์ประเทศแรกของโลก โดยเปลี่ยนแปลงการปกครองมาเป็นระบบสังคมนิยมคอมมิวนิสต์ ภายใต้การนำของกลุ่มบอลเชวิค (ต่อมาเป็นพรรคคอมมิวนิสต์แห่งสหภาพโซเวียต) เมื่อปี ค.ศ. 1917 องค์กรทางการเมืองที่ปกครองประเทศมีพรรคเดียว คือ พรรคคอมมิวนิสต์แห่งสหภาพโซเวียต ซึ่งเป็นผู้กำหนดนโยบายต่าง ๆ รวมทั้งนโยบายต่างประเทศ

รัฐพรรคการเมืองเดียวปัจจุบัน

ประเทศ	พรรค
จีน	พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศจีน
เกาหลีเหนือ	พรรคแรงงานแห่งเกาหลี
คิวบา	พรรคคอมมิวนิสต์คิวบา
ลาว	พรรคประชาชนปฏิวัติลาว
เวียดนาม	พรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม
สาธารณรัฐประชาธิปไตยอาหรับซาห์ราวี
เอริเทรีย

รัฐพรรคการเมืองเดียวอดีต

ประเทศ	พรรค
เยอรมนี	พรรคนาซี
อิตาลี	พรรคชาตินิยมฟาสซิสต์
ญี่ปุ่น
สหภาพโซเวียต	พรรคคอมมิวนิสต์แห่งสหภาพโซเวียต
เยอรมนีตะวันออก	พรรคเอกภาพสังคมนิยมเยอรมนี
สเปน
พระราชอาณาจักรกัมพูชา (สมัยสังคมราษฎรนิยม)	พรรคสังคมราษฎรนิยม
เชโกสโลวาเกีย	พรรคคอมมิวนิสต์เชโกสโลวาเกีย
ยูโกสลาเวีย	สันนิบาตคอมมิวนิสต์แห่งยูโกสลาเวีย
โปรตุเกส
อียิปต์
ออสเตรีย	แนวร่วมปิตุภูมิ
ฮังการี	พรรคแอร์โรว์ครอสส์
โรมาเนีย	ผู้พิทักษ์เหล็ก

ดูเพิ่ม

• กลุ่มแยกการเมือง