รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิก

รถจักรไอน้ำของการรถไฟแห่งประเทศไทย ชั้น ญี่ปุ่นแปซิฟิก (SRT Class Japanese Pacific) หรือ รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิก (อังกฤษ: Japanese Pacific steam locomotive) มักถูกเรียกสั้น ๆ ว่า รถจักรไอน้ำแปซิฟิก สร้างโดยการรถไฟแห่งประเทศไทยสั่งซื้อ และนำเข้าใช้งานในประเทศไทย ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2485 - พ.ศ. 2496 มีใช้งานในประเทศไทย จำนวน 40 คัน และ ประเทศจอร์แดน จำนวน 5 คัน

รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิก
รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิก หมายเลข 850 ซึ่งจอดรอในโรงรถจักรธนบุรี
ประเภทและที่มา รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิก การรถไฟแห่งประเทศไทย ประเภทเครื่องยนต์ รถจักรไอน้ำ ผู้สร้าง (, , ฮิตาชิ) หมายเลขตัวรถ 283–292, 821–850 (ประเทศไทย) 81–85 (ประเทศจอร์แดน) จำนวนผลิต 45 คัน
คุณลักษณะ การกำหนดค่า: ​  •  (แปซิฟิก) ช่วงกว้างราง 1,000 mm (3 ft 3 ^3⁄8 in) (ประเทศไทย) 1,050 mm (3 ft 5 ^11⁄32 in) (ประเทศจอร์แดน) ความยาว 19,335 mm (761.2 in) ความกว้าง 3,850 mm (152 in) ความสูง 2,750 mm (108 in) น้ำหนักกดเพลา 10.5 ตัน 31.5 ตัน Loco weight 51.3 ตัน ความจุเชื้อเพลิง 10 m^3 (350 cu ft) ลูกสูบ 2 ลมดูด (เดิม), ลมอัด (ปัจจุบัน) ลมดูด ลมอัด (เฉพาะหมายเลข 824 และ 850 ของประเทศไทยตั้งแต่ พ.ศ. 2555 และ รถจักรของประเทศจอร์แดน)
ค่าประสิทธิภาพ ความเร็วสูงสุด 75 km/h (47 mph) กำลังขาออก 1,280 แรงม้า (950 กิโลวัตต์)
การบริการ ผู้ให้บริการ การรถไฟแห่งประเทศไทย ประเทศจอร์แดน ประจำการครั้งแรก พ.ศ. 2485-2486 (หมายเลข 283–292, ประเทศไทย) พ.ศ. 2493 (หมายเลข 821–850, ประเทศไทย) พ.ศ. 2501–2502 (หมายเลข 81–85, ประเทศจอร์แดน) ปลดประจำการ 38 คัน (ประเทศไทย) การจัดการ ประจำการในปัจจุบัน 2 คัน (ประเทศไทย)

โดยชื่อรุ่นมีที่มาจากการนำชื่อสมาคมประเทศผู้ผลิต คือ มารวมกับรูปแบบการจัดวางล้อรถไฟแบบ 4-6-2 หรือ แบบแปซิฟิก (อังกฤษ: Pacific)

ปัจจุบันการรถไฟแห่งประเทศไทยมีเก็บประจำการรถจักรรุ่นนี้ไว้ 2 คัน คือหมายเลข 824 และ 850 ใช้วิ่งในวันสำคัญต่างๆ

ประวัติ

สงครามโลกครั้งที่สอง

รถจักรไอน้ำ ที่คล้ายกับรถจักรไอน้ำแปซิฟิกของกรมรถไฟ (ต่อมาคือการรถไฟแห่งประเทศไทย)

กรมรถไฟดำเนินการจัดซื้อรถจักรไอน้ำรุ่นใหม่ชนิดแปซิฟิกโดยมีจุดประสงค์หลักเพื่อใช้ในการลากจูงขบวนรถโดยสารรวมถึงเพื่อทดแทนรถจักรไอน้ำรุ่นเก่าเนื่องจากเกิดปัญหาเรื่องขาดแคลนอะไหล่ เช่น , ฯลฯ รถจักรไอน้ำแปซิฟิกถูกสร้างขึ้นโดยระหว่าง พ.ศ. 2485 ถึง 2486 โดยมีบริษัทในสมาคมที่ดำเนินการสร้างรถจักรไอน้ำประกอบด้วย

• ฮิตาชิ ดำเนินการผลิตรถจักรจำนวน 5 คัน ประกอบด้วยหมายเลข 283-287
• ดำเนินการผลิตรถจักรจำนวน 5 คัน ประกอบด้วยหมายเลข 288-292

รถจักรไอน้ำแปซิฟิกมีความคล้ายกับรถจักรไอน้ำ ชนิดแปซิฟิกที่ใช้โดย

รถจักรไอน้ำแปซิฟิคกหมายเลข 287 จอดหน้าสถานีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ช่วงก่อน พ.ศ. 2500

เนื่องจากประเทศไทยอยู่ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ทำให้กรมรถไฟต้องใช้วิธีการนำเข้าตัวรถจักร รถลำเลียง หม้อน้ำ ล้อและอะไหล่อื่นมาประกอบที่เพื่อหลีกเลี่ยงความเสี่ยงในการนำเข้ารถจักรสำเร็จรูปในระหว่างสงครามอาจถูกกองเรือดำน้ำของฝ่ายสัมพันธมิตรยิงเรือตกทะเลระหว่างการขนส่งได้

หลังสงครามโลกครั้งที่สอง

แบบรถจักรไอน้ำแปซิฟิกที่ประเทศญี่ปุ่นเสนอให้ประเทศไทยเมื่อ พ.ศ. 2492

ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง กรมรถไฟได้ประสบความเสียหายในบริภัณฑ์รถไฟและสิ่งปลูกสร้างเป็นอย่างมาก ทำให้เมื่อสงครามยุติลง กรมรถไฟขาดแคลนรถจักรและล้อเลื่อนที่จะมาใช้การรับใช้ประชาชนตามสถานะเดิมต่อไป กรมรถไฟจึงได้ตั้งโครงการบูรณะกิจการรถไฟใน พ.ศ. 2492 และได้จัดซื้อรถจักรไอน้ำจากผู้สร้างต่าง ๆ รวมถึงทดแทนรถจักรไอน้ำรุ่นเก่าที่หยุดสายการผลิตไปตั้งแต่สิ้นสงครามโลกครั้งที่สอง เช่น , , ฯลฯ โดยกรมรถไฟได้พิจารณานำเข้ารถจักรสำเร็จรูปแบบมิกาโดและแปซิฟิกจากประเทศญี่ปุ่นเหมือนกับรถจักรไอน้ำรุ่นเดียวกันที่เคยซื้อเมื่อครั้งสงครามโลกครั้งที่สองแต่ได้มีการปรับปรุงบางสิ่งให้เหมาะสมขึ้น เช่น ใช้น้ำมันเตาเป็นเชื้อเพลิงแทนฟืน เป็นต้น รถจักรไอน้ำแปซิฟิกที่ถูกนำเข้าในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่สองถูกสร้างและนำเข้าใน พ.ศ. 2493 โดยบริษัทที่สร้างรถจักรประกอบด้วย

• นิปปอน ชาร์เรียว ดำเนินการผลิตรถจักรจำนวน 20 คัน ประกอบด้วยหมายเลข 821–834, 837–841, 850

• ดำเนินการผลิตรถจักรจำนวน 10 คัน ประกอบด้วยหมายเลข 835–836, 842–849

กรมรถไฟได้จัดประเภทรถจักรไอน้ำแปซิฟิกที่ถูกนำเข้ามาใหม่ทั้ง 30 คันว่าเป็น "ญี่ปุ่นแปซิฟิครุ่นใหม่" แยกจากรถจักรไอน้ำแปซิฟิก 10 คันก่อนที่ถูกนำเข้าระหว่างสงครามโลกครั้งที่สองว่าเป็น "ญี่ปุ่นแปซิฟิครุ่นเก่า" ทั้งนี้ รถจักรไอน้ำรุ่นนี้ยังถือเป็นรถจักรไอน้ำรุ่นสุดท้ายก่อนที่การรถไฟแห่งประเทศไทยมีนโยบายที่จะนำเอารถจักรดีเซลมาใช้งานแทนรถจักรไอน้ำ

รถจักรไอน้ำแปซิฟิก หมายเลข 82 ขณะทำขบวนรถโดยสารทางด้านทิศใต้ของสถานีรถไฟมาฟราค เมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. 2543

นิปปอน ชาร์เรียวยังได้ทำการสร้างรถจักรไอน้ำแปซิฟิกใน พ.ศ. 2496 เพื่อเป็นรถจักรสำรองอีก 5 คัน และได้เสนอขายให้การรถไฟแห่งประเทศไทยโดยใช้หมายเลข 851−855 แต่การรถไฟฯ ไม่รับซื้อรถจักรไอน้ำเพิ่ม จึงขายรถจักรทั้ง 5 คันให้ประเทศจอร์แดนเพื่อใช้ใน ใน พ.ศ. 2502 โดยใช้หมายเลข 81–85 และรองรับรางขนาด 1.050 เมตร

ปลดระวางและรื้อฟื้น

ชิ้นส่วนของรถจักรไอน้ำแปซิฟิก รุ่นหมายเลข 283–292 ใช้ร่วมกับ รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นมิกาโด รุ่นหมายเลข 351–378

การรถไฟแห่งประเทศไทยมีความประสงค์จะระงับการใช้ฟืนเป็นเชื้อเพลิงเพื่อเป็นการสงวนป่าไม้ซึ่งเป็นทรัพยากรธรรมชาติ จึงได้มีการทยอยยกเลิกการใช้รถจักรไอน้ำและมีการจัดซื้อรถจักรดีเซลและรถดีเซลรางมาทดแทนตั้งแต่ พ.ศ. 2504 ถึง 2518 จนเหลือเพียงทางรถไฟสายใต้ตั้งแต่สถานีชุมพรลงไปที่ยังใช้รถจักรไอน้ำจนถึง พ.ศ. 2525 การรถไฟฯ ได้เลิกใช้รถจักรไอน้ำรวมถึงรถจักรไอน้ำแปซิฟิกในการทำขบวนรถโดยสารและรถสินค้าทั้งหมด ต่อมาใน พ.ศ. 2528 การรถไฟฯ มีแนวคิดที่จะฟื้นฟูบูรณะรถจักรไอน้ำขึ้นมาอีกครั้ง โดยเลือกรถจักรไอน้ำแปซิฟิกหมายเลข 824 และ 850 ที่เคยประจำการอยู่ที่แขวงหาดใหญ่และทุ่งสง และถูกย้ายมาจอดที่ตั้งแต่วันที่ 21 มีนาคม พ.ศ. 2517 พร้อมกับรถจักรไอน้ำมิกาโดและรถจักรไอน้ำโมกุล ซี 56 อีกรุ่นละ 2 คัน โดยโรงรถจักรธนบุรีได้ระดมช่างฝีมือและอะไหล่ที่เก็บไว้ที่โรงรถจักรทุ่งสงและโรงรถจักรอุตรดิตถ์เพื่อซ่อมบูรณะรถจักรไอน้ำทั้ง 6 เป็นระยะเวลา 4 เดือน รถจักร 953 และ 824 ได้ถูกใช้ทำขบวนพิเศษในเส้นทางกรุงเทพ – กาญจนบุรี – นำทางขบวนเสด็จสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จะเสด็จไปยังปราสาทเมืองสิงห์ จังหวัดกาญจนบุรี ในวันที่ 3 เมษายน พ.ศ. 2530 โดยรถจักรทั้งสองลากจูงขบวนเสด็จจากสถานีรถไฟหลวงจิตรลดาไปถึงสถานีกาญจนบุรี ก่อนจะเปลี่ยนรถจักรเป็นรถจักรไอน้ำ ซี 56 หมายเลข 713 พหุกับ 715 ทำขบวนเสด็จต่อจากสถานีกาญจนบุรีไปยังสถานีท่ากิเลนต่อไป

การบูรณะ

รถจักรไอน้ำทั้ง 6 คันมีการบำรุงรักษากันมาตลอดจนถึงต้น พ.ศ. 2554 บริษัท มิสซ์ เอ็นจิเนียริ่ง จำกัด ซึ่งได้รับการอนุมัติจากการรถไฟแห่งประเทศไทยดำเนินการตรวจสอบ พบว่ารถจักรไอน้ำแปซิฟิกหมายเลข 824 และ 850 มีสภาพหม้อน้ำโดยเฉพาะเปลือกที่จุดเหนือเตาที่เชื้อเพลิงเผาผลานความร้อนสูงเนื้อเหล็กปกติหนา 14 มม. เหลือเพียง 5 มม. และเหล็กยึดรั้งหม้อน้ำขาด ผุกร่อนจำนวนมาก อุปกรณ์ส่วนเคลื่อนไหวรั่ว แหวนแป้นสูบกำลังหัก เป็นต้น จากการตรวจสอบสรุปได้ว่าไม่สามารถเดินรถจักรไอน้ำโดยเฉพาะรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิก หมายเลข 824 และ 850 และรวมถึงรถจักรไอน้ำมิกาโด หมายเลข 953 ได้ การรถไฟแห่งประเทศไทยจึงได้อนุมัติการบูรณะรถจักรไอน้ำแปซิฟิก หมายเลข 824 และ 850 ในราคาประมาณ 25 ล้านบาท โดยมีบริษัท มิสซ์ เอ็นจิเนียริ่ง จำกัด เป็นผู้ดูแลงานดำเนินรับจ้างซ่อมร่วมกับโรงรถจักรธนบุรี นอกจากหม้อนน้ำแล้วสิ่งที่ถูกปรับเปลี่ยนไปคือ ทางช่างได้ดัดแปลงระบบห้ามล้อใหม่จากเป็นระบบลมอัด เพื่อความปลอดภัยและจัดสรรรถพ่วงในการทำขบวนได้ง่ายขึ้น เนื่องจากรถพ่วงส่วนมากของการรถไฟฯ ใช้เป็นระบบลมอัด นอกจากนั้นยังติดตั้งเครื่องปั่นไฟ เพื่อใช้ในการเร่งปฏิกิริยาการทำความร้อนในเตาเผาด้วย

รถจักรไอน้ำทั้ง 2 บูรณะเสร็จเมื่อเดือนตุลาคม พ.ศ. 2555 แล้วเริ่มการทดสอบรถจักรไอน้ำเส้นทาง ธนบุรี - วัดงิ้วราย - ธนบุรี เมื่อวันที่ 12 ตุลาคม พ.ศ. 2555 ถึงวันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ. 2555 หลังจากวันที่ 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2555 นั้นเริ่มการทดสอบขบวนพิเศษทดลองรถจักรไอน้ำที่ 901/902 กรุงเทพ - อยุธยา - กรุงเทพ โดยใช้ตู้โดยสาร 8 ตู้แล้วเสร็จ จึงออกให้บริการประชาชนในวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2555 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน

ขบวนพิเศษ

กรุงเทพ - อยุธยา / ฉะเชิงเทรา - นครปฐม

อนึ่ง ก่อนที่จะมีขบวนพิเศษรถจักรไอน้ำขบวนที่ 903/904 (กรุงเทพ - ฉะเชิงเทรา - กรุงเทพ) และขบวนพิเศษรถจักรไอน้ำขบวนที่ 907/908 (กรุงเทพ - นครปฐม - กรุงเทพ) ในปี พ.ศ. 2553 การรถไฟฯ ได้โครงการพาพ่อนั่งรถจักรไอน้ำ 3 จังหวัด 4-5-6 ธันวาคม ลากจูงโดยรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 824 และ 850 โดยใช้เลขขบวน "901" โดยวันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2553 วิ่งในเส้นทาง กรุงเทพ - ฉะเชิงเทรา - กรุงเทพ วันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2553 วิ่งในเส้นทาง กรุงเทพ - อยุธยา - กรุงเทพ และวันที่ 6 ธันวาคม พ.ศ. 2553 วิ่งในเส้นทาง กรุงเทพ - นครปฐม - กรุงเทพ หลังจากนั้นมาก็เริ่มเดินรถเส้นทาง กรุงเทพ - ฉะเชิงเทรา - กรุงเทพ เป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2556 และเริ่มเดินรถในเส้นทาง กรุงเทพ - นครปฐม - กรุงเทพ ในวันที่ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2557 ตั้งแต่นั้น

รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 824 และ 850 เคยได้เดินขบวนรถนอกวันสำคัญทางราชการมาแล้ว 2 ครั้ง ครั้งนั้นเป็นขบวนพิเศษรถจักรไอน้ำ กรุงเทพ - กาญจนบุรี - สะพานข้ามแม่น้ำแคว - วังโพ เมื่อราวๆปี พ.ศ. 2540 - พ.ศ. 2543 โดยรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 ทำขบวนทดสอบในปี พ.ศ. 2540 - พ.ศ. 2541 รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นมิกาโด หมายเลข 953 ทำขบวนทดสอบในปี พ.ศ. 2542 และ รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 824 ทำขบวนทดสอบในปี พ.ศ. 2543 และขบวนพิเศษรถจักรไอน้ำที่ 907/908 กรุงเทพ - นครปฐม - กรุงเทพ เนื่องในวันลอยกระทง เมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2557

จนกระทั่งการระบาดทั่วของโควิด-19 ในประเทศไทย เมื่อปี พ.ศ. 2563 - 2564 ขบวนพิเศษนำเที่ยวรถจักรไอน้ำได้หยุดเดินรถชั่วคราวตั้งแต่วันที่ 26 มีนาคม พ.ศ. 2563 แล้วก็กลับมาเดินรถอีกครั้งในวันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2563 เรื่อยๆมา จนกระทั่งหยุดเดินรถอีกครั้งในวันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2564, 12 สิงหาคม 2564 และ 23 ตุลาคม พ.ศ. 2564 แล้วก็กลับมาเดินรถอีกครั้งเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2564 แต่ครั้งนี้กลับมาในเส้นทาง กรุงเทพ - อยุธยา - กรุงเทพ หลังที่ไม่ได้เดินรถในเส้นทางนี้ไปเมื่อปี พ.ศ. 2556 (ส่วนขบวนพิเศษรถจักรไอน้ำของสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี ได้งดเดินรถไป 2 ปี นับตั้งแต่เดินรถครั้งแรกในวันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2562 และกลับมาเดินรถอีกครั้งในวันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2565 จนถึงปัจจุบัน

รายชื่อหมายเลขรถจักร

ประเทศไทย

รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิก การรถไฟแห่งประเทศไทย

หมายเลขรถจักร	ผู้ผลิต	ปีที่เข้าประจำการ	หมายเลขที่ผลิต	ภาพ	หมายเหตุ
283	ฮิตาชิ	2485–2486	1444		ประกอบเมื่อ พ.ศ. 2486
284			1445
285			1446
286			1447
287			1448
288			1035		ประกอบเมื่อ พ.ศ. 2487
289			1036
290			1037
291			1038		ประกอบเมื่อ พ.ศ. 2488
292			1039		ประกอบเมื่อ พ.ศ. 2489
821		2493	1522
822			1523
823			1524		ปัจจุบันเหลือโคมไฟอยู่บนชิ้นส่วนของห้องขับที่สวนวชิรเบญจทัศ ในเขตจตุจักร, กรุงเทพมหานคร
824			1525		เดิมเป็นฟืนก่อนแล้วมาใช้น้ำมันเตาภายหลัง ปัจจุบันใช้เป็นระบบลมอัดในการทำขบวนรถ โดยทีมช่าง ณ โรงรถจักรธนบุรี
825			1526
826			1527
827			1528
828			1529
829			1530
830			1531
831			1538
832			1539
833			1540
834			1541
835			3194		ภายหลังนำเนมเพลตที่อยู่ด้านขวาของกระบังควันรถจักรไปติดตั้งบนด้านขวาของกระบังควันรถจักรของรถจักรไอน้ำแปซิฟิก หมายเลข 850
836			3195
837	นิปปอน ชาร์เรียว		1542
838			1543
839			1544
840			1545
841			1546		ปัจจุบันเหลือโคมไฟอยู่บนชิ้นส่วนของห้องขับที่สวนวชิรเบญจทัศ ในเขตจตุจักร, กรุงเทพมหานคร
842	คาวาซากิ		3196
843			3197
844			3200
845			3198
846			3199
847			3201
848			3202		ใช้น้ำมันเตาตั้งเเต่เริ่มเเรกประจำการ
849			3203		ใช้น้ำมันเตาตั้งเเต่เริ่มเเรกประจำการ
850	นิปปอน ชาร์เรียว		1547		ใช้น้ำมันเตาตั้งแต่เริ่มแรกประจำการ ปัจจุบันใช้เป็นระบบลมอัดในการทำขบวนรถ โดยทีมช่าง ณ โรงรถจักรธนบุรี ที่ขวามือของกระบังควันมีเนมเพลตของคาวาซากิเฮฟวี่อินดรัสทรีส์ที่ติดอยู่กระบังควันมาจากหมายเลข 835

ประเทศจอร์แดน

รถจักรไอน้ำนิปปอน ชาร์เรียว ประเทศจอร์แดน

หมายเลขรถจักร	ผู้ผลิต	ปีที่สร้าง	ปีที่เข้าประจำการ	หมายเลขที่ผลิต	ภาพ	หมายเหตุ
81	นิปปอน ชาร์เรียว	2496	2501–2502	1609
82				1610
83				1611		ตัดบัญชีประมาณก่อน พ.ศ. 2526
84				1612
85				1613

แกลลอรี่

• แบบของรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค รุ่นหมายเลข 821 - 850 (ล่าง) หมายเหตุ: ในรุ่นต้นฉบับในโรงงานยังเป็นขอพ่วงแบบ ABC อยู่
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 824 ขณะทำการซ่อมบำรุงที่โรงรถจักรธนบุรี เขตบางกอกน้อย, กรุงเทพมหานคร
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 829 ขณะทำขบวนรถสินค้า ที่สถานีรถไฟอุดรธานี, จังหวัดอุดรธานี ในปี พ.ศ. 2516
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 824 เมื่อคราวไปเยือนทางรถไฟสายมรณะ, จังหวัดกาญจนบุรี
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 288 ทำการสับเปลี่ยนที่ข้างโรงรถจักรหาดใหญ่, จังหวัดสงขลา
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 ขณะทำขบวนนำเที่ยวทางรถไฟสายมรณะ ผ่านสะพานถ้ำกระแซ, จังหวัดกาญจนบุรี เมื่อปี พ.ศ. 2541
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 824 ทำขบวน 903 ผ่านจุดตัดถนนอโศก-ดินแดง วันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2561
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 85 (855 เดิม) ดำเนินการโดย, ราชอาณาจักรฮิญาซ, ประเทศจอร์แดน (หมายเหตุ: ชุดรถจักรหมายเลข 81-85 ใช้ขนาดความกว้างของรางรถไฟ คือ 1.05 เมตร)
• เนมเพลตของ 824
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 824 จอดอยู่ในชานชลาที่ 1 สถานีรถไฟนครปฐม เมื่อวันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2565
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 824 จอดอยู่ในชานชลาที่ 5 สถานีรถไฟกรุงเทพ เมื่อวันที่ 26 มีนาคม พ.ศ. 2565
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 จอดอยู่ในชานชลาที่ 5 สถานีรถไฟกรุงเทพ เมื่อวันที่ 26 มีนาคม พ.ศ. 2565
• เนมเพลตที่ติดอยู่กระบังควันของรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 835 ที่ติดอยู่บนรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 จอดอยู่ในชานชลาที่ 5 สถานีรถไฟกรุงเทพ เมื่อวันที่ 26 มีนาคม พ.ศ. 2565
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 จอดอยู่ในชานชลาที่ 5 สถานีรถไฟกรุงเทพ เมื่อวันที่ 26 มีนาคม พ.ศ. 2565
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 จอดอยู่ในชานชลาที่ 2 สถานีรถไฟนครปฐม เมื่อวันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2565
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 จอดอยู่ในชานชลาที่ 2 สถานีรถไฟนครปฐม เมื่อวันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2565
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 จอดอยู่ในชานชลาที่ 2 สถานีรถไฟนครปฐม เมื่อวันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2565
• รถจักรไอน้ำโมกุล C56 หมายเลข 713 (C56 15) (C5615) จอดคู่กับกับ รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 ณ โรงรถจักรธนบุรี เมื่อเดือนมีนาคม พ.ศ. 2557
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 824 จอดอยู่ในชานชลาที่ 5 สถานีรถไฟกรุงเทพ เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2565
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 จอดอยู่ในชานชลาที่ 5 สถานีรถไฟกรุงเทพ เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2565
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 824 จอดอยู่ในชานชลาที่ 2 สถานีรถไฟฉะเชิงเทรา เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2565
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 จอดอยู่ในชานชลาที่ 2 สถานีรถไฟฉะเชิงเทรา เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2565
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 จอดแสดงในงาน Hua Lamphong in Your Eye ขณะจอดเทียบอยู่ในชานชลาที่ 5 สถานีรถไฟกรุงเทพ
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 824 จอดแสดงในงาน Hua Lamphong in Your Eye ขณะจอดเทียบอยู่ในชานชลาที่ 4 สถานีรถไฟกรุงเทพ
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 824 จอดคู่กับ รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 850 จอดแสดงในงาน Hua Lamphong in Your Eye ขณะจอดเทียบอยู่ในชานชลาที่ 4 และ 5 สถานีรถไฟกรุงเทพ
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 85 เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 84 จอดที่หุบเขาวาดิรัม ประเทศจอร์แดน เมื่อวันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2560
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 82 จอดอยู่ที่โรงรถจักรในกรุงอัมมาน เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 85 ทำขบวนนำเที่ยวฮิญาซ เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 85 ทำขบวนนำเที่ยวฮิญาซ เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550
• มุมมองรถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 85 ทำขบวนนำเที่ยวฮิญาซ เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 85 ทำขบวนนำเที่ยวฮิญาซ ขณะกำลังข้ามสะพาน เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 82 ขณะทำขบวนรถโดยสารทางด้านทิศใต้ของสถานีรถไฟอัมมาน เมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. 2543
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 82 ขณะทำขบวนรถโดยสารทางด้านทิศใต้ของสถานีรถไฟอัมมาน เมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. 2543
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 82 ขณะทำขบวนรถโดยสารทางด้านทิศใต้ของสถานีรถไฟอัมมาน เมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. 2543
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 82 ขณะทำขบวนรถโดยสารออกจากกรุงอัมมาน เมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. 2543
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 82 จอดรับส่งผู้โดยสารที่สถานีรถไฟมาฟราค เมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. 2543
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 82 ขณะทำขบวนรถโดยสารทางด้านทิศใต้ของสถานีรถไฟมาฟราค ขณะกำลังเข้ากรุงอัมมาน เมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. 2543
• รถจักรไอน้ำญี่ปุ่นแปซิฟิค หมายเลข 82 ขณะทำขบวนรถโดยสารทางด้านทิศใต้ของสถานีรถไฟมาฟราค ขณะกำลังเข้ากรุงอัมมาน เมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. 2543

เชิงอรรถและอ้างอิง

1. "ย้อนดูการรถไฟไทยในอดีต หัวรถจักรไอน้ำไทยคันแรก และ รถจักรไอน้ำคันสุดท้าย". Pantip.
2. "Steam Locomotives in Jordan, 2015". www.internationalsteam.co.uk.
3. Ramaer, R. (2009). The railways of Thailand (2. expanded ed ed.). Bangkok: White Lotus Pr. ISBN . {{}}: |edition= has extra text ((help))
4. "ประวัติความเป็นมา "รถจักรไอน้ำแปซิฟิก 824 และ 850"". ทีมพีอาร์การรถไฟแห่งประเทศไทย. 21 มีนาคม พ.ศ. 2557. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= ((help))
5. "Rotfaithai.Com Forums-viewtopic-เรื่องน่ารู้ : รถจักรไอน้ำที่เคยใช้การใน รฟท". portal.rotfaithai.com.