มอแกลน หร อ ส งบก หร อ มอแกนตาม บ เป นกล มชาต พ นธ หน งท พ ดภาษาในภาษาออสโตรน เซ ยน ต งถ นฐานอย ทางตอนใต ของประเทศไทย เฉ

มอแกลน หรือ สิงบก หรือ มอแกนตามับ เป็นกลุ่มชาติพันธุ์หนึ่งที่พูดภาษาในภาษาออสโตรนีเซียน ตั้งถิ่นฐานอยู่ทางตอนใต้ของประเทศไทย เฉพาะในประเทศไทยจะเรียกรวม ๆ อย่างไม่จำแนกว่า เดิมเรียกว่า ชาวน้ำ ส่วนในพม่าจะเรียกรวมกับว่า ซลัง (Selung, Salone, Chalome) และในมาเลเซียจะเรียกว่า โอรังเลาต์ (Orang Laut) แปลว่า "คนทะเล"

มอแกลน
ประชากรทั้งหมด
2,500–4,500 คน
ภูมิภาคที่มีประชากรอย่างมีนัยสำคัญ
จังหวัดพังงาและจังหวัดภูเก็ต
ภาษา
ภาษามอแกลน, ภาษาไทยถิ่นใต้ และภาษาไทย
ศาสนา
ศาสนาพุทธ

ปัจจุบันชาวเลทั้งสามกลุ่มประสบปัญหาการเป็นคนไร้รัฐ ปัญหาด้านความมั่นคงในที่อยู่ และเผชิญวิกฤตทางด้านวัฒนธรรมและภาษาที่กำลังถูกกลืน

ประวัติ

แต่เดิมชาวเลทั้งสามกลุ่มอันได้แก่ มอแกลน และอูรักลาโว้ยมีบรรพบุรุษเป็นชาวมลายูดั้งเดิม อาศัยและเดินทางไปมาระหว่างชายฝั่งทะเลตะวันตกของไทยและในพม่ามานานนับศตวรรษก่อนการออกโฉนด โดยมีภาษา วิถีชีวิต และวัฒนธรรมเป็นของตัวเอง แต่หลังเหตุการณ์แผ่นดินไหวและสึนามิในปี พ.ศ. 2547 ทำให้ชาวไทยและชาวโลกรู้จักชาวเลในทะเลอันดามัน เพราะหลังจากเหตุการณ์นั้นก็มีการฉวยโอกาสออกเอกสารสิทธิ์ทับซ้อนกับชุมชนชาวเลดั้งเดิมที่อาศัยอยู่เป็นเวลาช้านานแต่ไม่มีการออกเอกสารสิทธิ์จึงทำให้มีเอกชนเข้าครอบครองแทนที่ เรือดั้งเดิมที่ชาวมอแกลนใช้ออกหาปลาในอดีตเป็นเรือขุด เสริมกราบด้วยไม้กระดาน ใช้แจว บ้างติดใบเรือเช่นเดียวกับอูรักลาโว้ย แต่ปัจจุบันชาวมอแกลนตั้งถิ่นฐานเป็นหลักแหล่งมาช้านานกว่าศตวรรษ หันมาประกอบอาชีพประมงชายฝั่ง รับจ้าง หรือทำสวน

ในประเทศไทยมีชาวมอแกลนอาศัยอยู่ราว 2,500 บ้างว่า 3,700 คน และ 4,500 คน ตั้งถิ่นฐานอยู่บริเวณชายฝั่งของจังหวัดพังงาและตอนบนของเกาะภูเก็ต ได้แก่ เกาะพระทอง อำเภอคุระบุรี บ้านทุ่งน้ำดำ อำเภอตะกั่วป่า บ้านลำปี อำเภอท้ายเหมือง จังหวัดพังงา และบ้านแหลมหลา อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต

วัฒนธรรม

ชาวมอแกลนใช้ภาษาที่จัดอยู่ในตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน ใกล้เคียงกับมอแกนและสามารถสื่อสารกันได้ ขณะที่ภาษาอูรักลาโว้ยจะต่างจากกลุ่มอื่นค่อนข้างมาก แต่มอแกลนจะได้รับอิทธิพลจากภาษาไทยมากกว่ามอแกน และทั้งสามภาษาไม่มีอักษรเป็นของตัวเอง และปัจจุบันชาวเลทั้งสามกลุ่มกำลังเผชิญวิกฤตทางวัฒนธรรมและภาษาที่กำลังถูกกลืน

ตัวอย่างคำ

มอแกน	มอแกลน	อูรักลาโว้ย	คำแปล
ญำจอน	ญำจอน	มากั๊ดหน่าซี่	กินข้าว
หล่าเกาปิต๊ะ	เกาตำไล้	ปีดีฮา	จะไปไหน
	ป่าเหลว	ยีไร้	ป่าช้า

ชาวมอแกลนแต่ดั้งเดิมนับถือผีบรรพบุรุษ เน้นการบนบานต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ มีการตั้งศาลหรือศาลาขนาดย่อมเรียกว่า "หลาทวด" และมีพิธีกรรมลอยเคราะห์ด้วยเรือเช่นเดียวกับชาวอูรักลาโว้ยต่างกันเพียงวัสดุและรูปแบบเรือ รวมทั้งมีการแสดงตามโอกาสสำคัญ แต่ในปัจจุบันชาวมอแกลนมีการปรับตัวเข้ากับสังคมสมัยใหม่ มีการรับวัฒนธรรมและภาษาจากไทยเข้าผสมกับวัฒนธรรมเดิม ปัจจุบันส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ มีจำนวนน้อยที่เข้ารีตศาสนาคริสต์

อ้างอิง

. คณะกรรมการสรรหามิชชันนารีไทย. 29 สิงหาคม 2556. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-05-22. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
. พิพิธภัณฑ์ธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-08-11. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
"10 คำถามที่ถูกถามบ่อย". โครงการพิพิธภัณฑ์ชนเผ่าออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
Anderson, John (1890). The Selungs of the Mergui Archipelago. London: Trübner & Co. pp. 1–5.
ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล. "ชาวเลอันดามัน ชาติพันธุ์ที่ถูกลืม". สารคดี. 32, 371 (มกราคม 2559): หน้า 93
นฤมล อรุโณทัย และพลาเดช ณ ป้อมเพชร (8 สิงหาคม 2550). "คลื่นแห่งการเปลี่ยนแปลง การฟื้นฟูชุมชนชาวเลหลังสึนามิ". ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน). สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))^[]
. มูลนิธิชุมชนไท. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-04-11. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
. ห้องสมุดมั่นพัฒนา. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-02-09. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล. "ชาวเลอันดามัน ชาติพันธุ์ที่ถูกลืม". สารคดี. 32, 371 (มกราคม 2559): หน้า 97
ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล. "ชาวเลอันดามัน ชาติพันธุ์ที่ถูกลืม". สารคดี. 32, 371 (มกราคม 2559): หน้า 95
"กลุ่มชาติพันธุ์ "ชาวเล" ในประเทศไทย". มูลนิธิสืบนาคะเสถียร. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
"ชาวมอแกลน". โครงการนำร่องอันดามัน. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล. "ชาวเลอันดามัน ชาติพันธุ์ที่ถูกลืม". สารคดี. 32, 371 (มกราคม 2559): หน้า 73
"รองแง็ง เรื่องเล่าจากชาวมอแกลน". สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. 20 มิถุนายน 2554. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[มิชชันนารี-1] . คณะกรรมการสรรหามิชชันนารีไทย. 29 สิงหาคม 2556. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-05-22. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[ธรรมศาสตร์-2] . พิพิธภัณฑ์ธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ คณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-08-11. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[ชนเผ่า-3] "10 คำถามที่ถูกถามบ่อย". โครงการพิพิธภัณฑ์ชนเผ่าออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[4] Anderson, John (1890). The Selungs of the Mergui Archipelago. London: Trübner & Co. pp. 1–5.

[สารคดี-5] ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล. "ชาวเลอันดามัน ชาติพันธุ์ที่ถูกลืม". สารคดี. 32, 371 (มกราคม 2559): หน้า 93

[สิรินธร-6] นฤมล อรุโณทัย และพลาเดช ณ ป้อมเพชร (8 สิงหาคม 2550). "คลื่นแห่งการเปลี่ยนแปลง การฟื้นฟูชุมชนชาวเลหลังสึนามิ". ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน). สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))^[]

[ชุมชนไท-7] . มูลนิธิชุมชนไท. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-04-11. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[8] . ห้องสมุดมั่นพัฒนา. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-02-09. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[9] ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล. "ชาวเลอันดามัน ชาติพันธุ์ที่ถูกลืม". สารคดี. 32, 371 (มกราคม 2559): หน้า 97

[สารคดี1-10] ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล. "ชาวเลอันดามัน ชาติพันธุ์ที่ถูกลืม". สารคดี. 32, 371 (มกราคม 2559): หน้า 95

[สืบ-11] "กลุ่มชาติพันธุ์ "ชาวเล" ในประเทศไทย". มูลนิธิสืบนาคะเสถียร. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[อันดามัน-12] "ชาวมอแกลน". โครงการนำร่องอันดามัน. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))

[13] ฐิติพันธ์ พัฒนมงคล. "ชาวเลอันดามัน ชาติพันธุ์ที่ถูกลืม". สารคดี. 32, 371 (มกราคม 2559): หน้า 73

[14] "รองแง็ง เรื่องเล่าจากชาวมอแกลน". สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. 20 มิถุนายน 2554. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2559. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))