มหาวัสตุอวทาน หรือ มหาวัสตุ (สันสกฤต: महावस्तु มหาวสฺตุ หมายถึง เหตุการณ์ครั้งสำคัญ หรือ เรื่องที่ยิ่งใหญ่) เป็นคัมภีร์ที่มีความสำคัญสูงสุดคัมภีร์หนึ่งในพุทธศาสนาภาษาสันสกฤต มีข้อความระบุในนิทานคาถาว่า มหาวัสตุเป็นพระวินัยปิฎก ของนิกายโลโกตตรวาท (นิกายย่อยของสำนักมหาสังฆิกะ ซึ่งรุ่งเรืองในของอินเดีย) แต่โดยสัดส่วนแล้ว มีเนื้อหาของคัมภีร์มีความเกี่ยวข้องกับพระวินัยที่เป็นเรื่องสิกขาบทของพระสงฆ์ไม่มากนัก ส่วนใหญ่จะเป็นงานประพันธ์ประเภทชาดกและอวทาน และยังสอดแทรกเรื่องเกี่ยวกับคติชนวิทยา ศีลธรรม และการเมืองการปกครอง เป็นต้น
ประวัติ
คัมภีร์มหาวัสตุอวทานนี้แต่งขึ้นเมื่อใด ไม่ปรากฏการระบุไว้เป็นลายลักษณ์อักษร แต่คะเนจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ทำให้สันนิษฐานว่า น่าจะแต่งขึ้นในราวพุทธศตวรรษที่ 8 และเพิ่มเติมอีกหลายครั้งจนถึงพุทธศตวรรษที่ 9 แต่ต้นฉบับเดิมของคัมภีร์คงจะสูญหายไปนานแล้ว เหลือแต่ฉบับที่พบในประเทศเนปาล เอมิล เซนาร์ต (Émile Senart) ผู้เชี่ยวชาญภาษาสันสกฤตชาวฝรั่งเศสได้ตรวจชำระ ทำเชิงอรรถ และจัดพิมพ์เป็น 3 เล่ม ระหว่าง พ.ศ. 2425 – 2440
ต่อมา เจ. เจ. โจนส์ (John James Jones) ผู้เชี่ยวชาญภาษาสันสกฤตชาวเวลส์ ได้นำฉบับที่เซนาร์ตตรวจชำระนั้นมาแปลจากภาษาสันสกฤต เป็นภาษาอังกฤษ แล้วตีพิมพ์ ระหว่าง พ.ศ. 2493 – 2499
ในฉบับภาษาไทยนั้น รศ.ดร. ได้แปลจากต้นฉบับภาษาสันสกฤต อักษรเทวนาครีซึ่งพิมพ์เผยแพร่ในอินเดีย ทั้ง 3 เล่ม และมูลนิธิสันสกฤตศึกษาในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้จัดพิมพ์มหาวัสตุอวทาน เล่ม 1 เมื่อ พ.ศ. 2553 มหาวัสตุอวทาน เล่ม 2 เมื่อ พ.ศ. 2557 และมหาวัสตุอวทาน เล่ม 3 เมื่อ พ.ศ. 2561 ตามลำดับ
ภาษา
ภาษาที่ใช้ในคัมภีร์มหาวัสตุอวทานนี้ เป็นภาษาสันสกฤตผสม (Hybrid Sanskrit) ซึ่งมีความแตกต่างจากภาษาสันสกฤตสมัยพระเวท และภาษาสันสกฤตแบบแผน โดยเป็นภาษาที่ใช้เฉพาะในการเขียนหลักธรรมและเรื่องราวทางพระพุทธศาสนานิกายต่าง ๆ ที่แตกแขนงมาจากสำนักมหาสังฆิกะ เช่น นิกายสรวาสติวาท นิกายโลโกตตรวาท เป็นต้น
การประพันธ์นั้น มีการพรรรณนาด้วยร้อยแก้วเป็นส่วนใหญ่ สลับด้วยคาถา ซึ่งเป็นร้อยกรองบ้าง
เนื้อหา
เนื้อหาโดยรวมของมหาวัสตุอวทานคือ ประวัติของพระพุทธเจ้า ทั้งในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต โดยแบ่งเป็น 3 ส่วนอย่างชัดเจน คือ
ส่วนที่ 1 ว่าด้วยเหตุการณ์ในอดีตกาลอันไกลโพ้นของพระพุทธแจ้า และพระโพธิสัตว์ในสมัยพระพุทธเจ้าที่มีพระนามว่า ทีปังกร และพระพุทธเจ้าองค์อื่น ๆ อีกหลายพระองค์ มีฉากสวรรค์เล่าถึงพระโพธิสัตว์ขณะประทับบนสวรรค์ชั้นดุสิต และเสด็จลงสู่ครรภ์ของพระนางมายา
ส่วนที่ 2 ว่าด้วยการอุบัติของพระโพธิสัตว์ การอภิเษกสมรส การสละชีวิตทางโลก และเสด็จออกจากพระราชวัง เพื่อแสดงหาทางหลุดพ้น รวมทั้งการเผชิญหน้ากับพญามาร และตรัสรู้สัจธรรมอันสูงสุดภายใต้ร่มโพธิ์
ส่วนที่ 3 เนื้อหามีความสัมพันธ์กับคัมภีร์มหาวรรค ในพระวินัยปิฎกฉบับภาษาบาลี โดยเฉพาะเรื่องเหตุแห่งการบัญญัติพระวินัย และเรื่องการบรรพชาพระอัครสาวก การประกาศศาสนา
รูปแบบ
รูปแบบโดยรวมของคัมภีร์อาจแบ่งได้เป็น 4 กลุ่ม ดังนี้
กลุ่มที่ 1 พุทธประวัติและพุทธกิจ ตั้งแต่พระโพธิสัตว์เสด็จจากสวรรค์ชั้นดุสิตลงมาประสูติ เสด็จออกผนวช ตรัสรู้ และเผยแพร่พระศาสนา
กลุ่มที่ 2 ชาดก เป็นเรื่องในอดีตชาติของพระพุทธเจ้า
กลุ่มที่ 3 อวทาน เป็นเรื่องของพระสาวก และผู้เลื่อมใสต่อพระพุทธเจ้าทั้งในอดีตและปัจจุบัน
กลุ่มที่ 4 สูตรและไวยากรณ์ เป็นพระธรรมเทศนาที่แสดงแก่บุคคลต่าง ๆ รวมทั้งการอธิบายขยายความ
อ้างอิง
- Tournier 2012, pp. 89–90.
- มหาวัสตุอวทาน เล่ม ๑. แปลโดย สำเนียง เลื่อมใส. กรุงเทพฯ: มูลนิธิสันสกฤตศึกษา, 2553. หน้า (๕). ISBN .
- J.K. Nariman (1992). "Literary History of Sanskrit Buddhism" (Reprinted ed.). Delhi: Motilal Banarsidass. pp. 11–18. ISBN .
- Tournier, Vincent (2012). "The Mahāvastu and the Vinayapiṭaka of the Mahāsāṃghika-Lokottaravādins" (PDF). 『創価大学・国際仏教学高等研究所・年報』 [Annual Report of the International Research Institute for Advanced Buddhology at Soka University (ARIRIAB)]. 15.
แหล่งข้อมูลอื่น
- (แปล) (2553, 2557, 2561). มหาวัสตุอวทาน เล่ม ๑, ๒, ๓. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสันสกฤตศึกษาในพระราชูปถัมภ์ฯ. (พร้อมภาคภาษาสันสกฤต อักษรไทย). ISBN , , .
- Jones, J.J. (trans.) (1949–56). The Mahāvastu (Vol. I, II, III). London: Luzac & Co. ค้นเมื่อ 3 เมษายน 2553 จากอินเทอร์เน็ตอาร์ไคฟ์
- รื่นฤทัย สัจจพันธุ์ (2548). นิทานชาดก ฉบับเปรียบเทียบในคัมภีร์มหาวัสตุและอรรถกถาชาดก. กรุงเทพฯ : สถาพรบุ๊คส์. ISBN .
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
mhawstuxwthan hrux mhawstu snskvt मह वस त mhaws tu hmaythung ehtukarnkhrngsakhy hrux eruxngthiyingihy epnkhmphirthimikhwamsakhysungsudkhmphirhnunginphuththsasnaphasasnskvt mikhxkhwamrabuinnithankhathawa mhawstuepnphrawinypidk khxngnikayolokttrwath nikayyxykhxngsankmhasngkhika sungrungeruxnginkhxngxinediy aetodysdswnaelw mienuxhakhxngkhmphirmikhwamekiywkhxngkbphrawinythiepneruxngsikkhabthkhxngphrasngkhimmaknk swnihycaepnnganpraphnthpraephthchadkaelaxwthan aelayngsxdaethrkeruxngekiywkbkhtichnwithya silthrrm aelakaremuxngkarpkkhrxng epntnprawtikhmphirmhawstuxwthanniaetngkhunemuxid impraktkarrabuiwepnlaylksnxksr aetkhaencakhlkthanthangprawtisastr thaihsnnisthanwa nacaaetngkhuninrawphuththstwrrsthi 8 aelaephimetimxikhlaykhrngcnthungphuththstwrrsthi 9 aettnchbbedimkhxngkhmphirkhngcasuyhayipnanaelw ehluxaetchbbthiphbinpraethsenpal exmil esnart Emile Senart phuechiywchayphasasnskvtchawfrngessidtrwcchara thaechingxrrth aelacdphimphepn 3 elm rahwang ph s 2425 2440 txma ec ec ocns John James Jones phuechiywchayphasasnskvtchawewls idnachbbthiesnarttrwccharannmaaeplcakphasasnskvt epnphasaxngkvs aelwtiphimph rahwang ph s 2493 2499 inchbbphasaithynn rs dr idaeplcaktnchbbphasasnskvt xksrethwnakhrisungphimphephyaephrinxinediy thng 3 elm aelamulnithisnskvtsuksainphrarachupthmphsmedcphraethphrtnrachsuda syambrmrachkumari idcdphimphmhawstuxwthan elm 1 emux ph s 2553 mhawstuxwthan elm 2 emux ph s 2557 aelamhawstuxwthan elm 3 emux ph s 2561 tamladbphasaphasathiichinkhmphirmhawstuxwthanni epnphasasnskvtphsm Hybrid Sanskrit sungmikhwamaetktangcakphasasnskvtsmyphraewth aelaphasasnskvtaebbaephn odyepnphasathiichechphaainkarekhiynhlkthrrmaelaeruxngrawthangphraphuththsasnanikaytang thiaetkaekhnngmacaksankmhasngkhika echn nikaysrwastiwath nikayolokttrwath epntn karpraphnthnn mikarphrrrnnadwyrxyaekwepnswnihy slbdwykhatha sungepnrxykrxngbangenuxhaenuxhaodyrwmkhxngmhawstuxwthankhux prawtikhxngphraphuththeca thnginxdit pccubn aelaxnakht odyaebngepn 3 swnxyangchdecn khux swnthi 1 wadwyehtukarninxditkalxniklophnkhxngphraphuththaeca aelaphraophthistwinsmyphraphuththecathimiphranamwa thipngkr aelaphraphuththecaxngkhxun xikhlayphraxngkh michakswrrkhelathungphraophthistwkhnaprathbbnswrrkhchndusit aelaesdclngsukhrrphkhxngphranangmaya swnthi 2 wadwykarxubtikhxngphraophthistw karxphiesksmrs karslachiwitthangolk aelaesdcxxkcakphrarachwng ephuxaesdnghathanghludphn rwmthngkarephchiyhnakbphyamar aelatrsruscthrrmxnsungsudphayitrmophthi swnthi 3 enuxhamikhwamsmphnthkbkhmphirmhawrrkh inphrawinypidkchbbphasabali odyechphaaeruxngehtuaehngkarbyytiphrawiny aelaeruxngkarbrrphchaphraxkhrsawk karprakassasnarupaebbrupaebbodyrwmkhxngkhmphirxacaebngidepn 4 klum dngni klumthi 1 phuththprawtiaelaphuththkic tngaetphraophthistwesdccakswrrkhchndusitlngmaprasuti esdcxxkphnwch trsru aelaephyaephrphrasasna klumthi 2 chadk epneruxnginxditchatikhxngphraphuththeca klumthi 3 xwthan epneruxngkhxngphrasawk aelaphueluxmistxphraphuththecathnginxditaelapccubn klumthi 4 sutraelaiwyakrn epnphrathrrmethsnathiaesdngaekbukhkhltang rwmthngkarxthibaykhyaykhwamxangxingTournier 2012 pp 89 90 mhawstuxwthan elm 1 aeplody saeniyng eluxmis krungethph mulnithisnskvtsuksa 2553 hna 5 ISBN 9789744013705 J K Nariman 1992 Literary History of Sanskrit Buddhism Reprinted ed Delhi Motilal Banarsidass pp 11 18 ISBN 81 208 0795 2 Tournier Vincent 2012 The Mahavastu and the Vinayapiṭaka of the Mahasaṃghika Lokottaravadins PDF 創価大学 国際仏教学高等研究所 年報 Annual Report of the International Research Institute for Advanced Buddhology at Soka University ARIRIAB 15 aehlngkhxmulxun aepl 2553 2557 2561 mhawstuxwthan elm 1 2 3 krungethph mulnithisnskvtsuksainphrarachupthmph phrxmphakhphasasnskvt xksrithy ISBN 9789744013705 9786169211808 9786169211815 Jones J J trans 1949 56 The Mahavastu Vol I II III London Luzac amp Co khnemux 3 emsayn 2553 cakxinethxrentxarikhf runvthy sccphnthu 2548 nithanchadk chbbepriybethiybinkhmphirmhawstuaelaxrrthkthachadk krungethph sthaphrbukhs ISBN 9749307879