ภาษีเจริญ

ภาษีเจริญ เป็นหนึ่งในห้าสิบเขตของกรุงเทพมหานคร สภาพโดยทั่วไปมีลักษณะกึ่งชนบทกึ่งชุมชนเมือง แต่ในพื้นที่เนื่องจากมีการขยายตัวของระบบสาธารณูปโภค (โดยเฉพาะด้านการคมนาคม) จึงเกิดการเปลี่ยนแปลงจากชุมชนเกษตรเป็นชุมชนเมืองมากขึ้น

เขตภาษีเจริญ
เขต
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Khet Phasi Charoen
ชุมชนไม้วัดนิมมานรดี (ฝั่งซ้าย) และวัดนิมมานรดี (ฝั่งขวา) ริมคลองภาษีเจริญ
คำขวัญ:  แห่พระธาตุวัดนางชี บารมีหลวงพ่อ วัดปากน้ำ ศิลปกรรมอารามมากมี ศาลขุนด่านเจ้าพ่อเสือเกื้อหนุนความดี ชมของดีที่... ภาษีเจริญ
แผนที่กรุงเทพมหานคร เน้นเขตภาษีเจริญ
พิกัด: 13°42′53″N 100°26′14″E / 13.71472°N 100.43722°E / 13.71472; 100.43722
ประเทศ	ไทย
เขตปกครองพิเศษ	กรุงเทพมหานคร
พื้นที่
• ทั้งหมด	17.834 ตร.กม. (6.886 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2566)
• ทั้งหมด	121,833 คน
• ความหนาแน่น	6,831.50 คน/ตร.กม. (17,693.5 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	10160
รหัสภูมิศาสตร์	1022
ที่อยู่ สำนักงาน	เลขที่ 46 ซอยเพชรเกษม 54 (ทิพย์นิยม 2) ถนนเพชรเกษม แขวงบางหว้า เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร 10160
เว็บไซต์	www.bangkok.go.th/phasicharoen
ส่วนหนึ่งของ

ที่ตั้งและอาณาเขต

เขตภาษีเจริญตั้งอยู่บริเวณฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยาหรือฝั่งธนบุรี มีอาณาเขตติดต่อกับพื้นที่การปกครองข้างเคียง เรียงตามเข็มนาฬิกา ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับเขตตลิ่งชัน มีคลองบางเชือกหนังเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับเขตบางกอกใหญ่และเขตธนบุรี มีคลองบางกอกใหญ่และคลองด่านเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศใต้ ติดต่อกับเขตจอมทองและเขตบางบอน มีคลองวัดนางชี (คลองวัดเพลง) คลองตาม่วง คลองวัดโคนอน (คลองวัดอ่างแก้ว) คลองบางหว้า คลองสวนหลวงใต้ คลองรางบัว คลองตาฉ่ำ คลองบางประทุน ลำรางสาธารณะ คลองวัดสิงห์ และคลองบางโคลัดเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับเขตบางแค มีคลองพระยาราชมนตรี คลองบางแวก คลองบางไผ่ และคลองลัดตากลั่นเป็นเส้นแบ่งเขต

ที่มาของชื่อเขต

ชื่อของเขตนั้นนำมาจากชื่อของคลองภาษีเจริญซึ่งขุดขึ้นเชื่อมแม่น้ำท่าจีน (ที่ตำบลดอนไก่ดี อำเภอกระทุ่มแบน แขวงเมืองสมุทรสาคร) กับคลองบางกอกใหญ่ เพื่อเป็นการสัญจรทางน้ำ ซึ่งเน้นการส่งอ้อยและน้ำตาลจากต่างจังหวัดเข้าสู่เมืองหลวง โดยเริ่มขุดตั้งแต่ พ.ศ. 2401 เสร็จสมบูรณ์ใน พ.ศ. 2415 และชื่อคลองตั้งตามชื่อ (ต่อมาเป็น ต้นสกุลพิศลยบุตร และบรรพบุรุษของราชสกุลกิติยากร) ผู้เป็นแม่กองดูแลงานขุดคลองนี้

ประวัติศาสตร์

หลังการขุดคลองภาษีเจริญ ได้มีผู้คนย้ายมาตั้งถิ่นฐานอยู่ริมคลองมากขึ้นจนเป็นชุมชนใหญ่ ทางราชการจึงได้จัดตั้ง อำเภอภาษีเจริญ ขึ้นใน พ.ศ. 2442 มีฐานะเป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดธนบุรี ใน พ.ศ. 2498 กระทรวงมหาดไทยได้จัดตั้งสุขาภิบาลบางแคขึ้นในพื้นที่บางส่วนของตำบลบางแค บางหว้า และบางด้วนที่ตั้งอยู่ริมคลองสายนี้ และใน พ.ศ. 2513 ได้ขยายเขตออกไปจนครอบคลุมพื้นที่เกือบทั้งอำเภอ (เหลือเพียงตำบลบางไผ่ ตำบลบางแวก ส่วนตำบลคูหาสวรรค์และตำบลปากคลองภาษีเจริญอยู่ในเขตเทศบาลนครธนบุรีมาตั้งแต่ พ.ศ. 2479)

ภายหลังได้มีการรวมจังหวัดธนบุรีกับจังหวัดพระนครเข้าด้วยกันเป็นนครหลวงกรุงเทพธนบุรี และเปลี่ยนเป็นกรุงเทพมหานครใน พ.ศ. 2515 ซึ่งได้ยุบการปกครองท้องถิ่นแบบสุขาภิบาลและเทศบาล รวมทั้งได้เปลี่ยนการเรียกตำบลและอำเภอใหม่ อำเภอภาษีเจริญจึงได้รับการเปลี่ยนแปลงฐานะเป็น เขตภาษีเจริญ ตั้งแต่นั้น มีหน่วยการปกครองย่อย 10 แขวง

ต่อมาพื้นที่ทางทิศตะวันตกของเขตภาษีเจริญมีความเจริญและมีประชากรหนาแน่น กรุงเทพมหานครได้จัดตั้งสำนักงานเขตภาษีเจริญ สาขา 1 ดูแลแขวงบางแค บางแคเหนือ และบางไผ่ และใน พ.ศ. 2540 กระทรวงมหาดไทยได้มีประกาศแบ่งพื้นที่ปกครองของสำนักงานเขตภาษีเจริญสาขาดังกล่าวออกไปตั้งเป็นเขตบางแค

การแบ่งเขตการปกครอง

เขตภาษีเจริญแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 7 แขวง คือ

หมาย เลข	อักษรไทย	อักษรโรมัน	พื้นที่ (ตร.กม.)	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2566)	ความหนาแน่น (คน/ตร.กม.)	แผนที่
1.	บางหว้า	Bang Wa	5.105	38,106	7,464.45
2.	บางด้วน	Bang Duan	2.514	27,047	10,758.55
6.	บางจาก	Bang Chak	1.394	7,940	5,695.84
7.	บางแวก	Bang Waek	3.022	18,135	6,000.99
8.	คลองขวาง	Khlong Khwang	2.992	10,510	3,512.70
9.	ปากคลองภาษีเจริญ	Pak Khlong Phasi Charoen	1.898	14,332	7,551.11
10.	คูหาสวรรค์	Khuha Sawan	0.909	5,763	6,339.93
ทั้งหมด			17.834	121,833	6,831.50

หมายเลขที่หายไปปัจจุบันคือแขวงในเขตบางแค

ประชากร

สถิติประชากรตามทะเบียนราษฎร เขตภาษีเจริญ
ปี (พ.ศ.)	ประชากร	การเพิ่มและการลด
2535	260,595	ไม่ทราบ
2536	268,020	+7,425
2537	273,109	+5,089
2538	274,552	+1,443
2539	144,114	แบ่งเขต
2540	143,113	-1,001
2541	142,694	-419
2542	142,174	-520
2543	141,063	-1,111
2544	140,293	-770
2545	140,254	-39
2546	140,051	-203
2547	137,460	-2,591
2548	136,240	-1,220
2549	135,149	-1,091
2550	134,407	-742
2551	133,622	-785
2552	132,670	-952
2553	131,363	-1,307
2554	130,493	-870
2555	129,800	-693
2556	129,559	-241
2557	129,238	-321
2558	128,461	-777
2559	127,582	-879
2560	126,824	-758
2561	125,981	-843
2562	126,160	+179
2563	124,318	-1,842
2564	122,824	-1,494
2565	122,070	-754
2566	121,833	-237

การคมนาคม

ถนน

ถนนสายหลัก

• ถนนเพชรเกษม ตัดผ่านพื้นที่ทางใต้ของเขตภาษีเจริญ ตัดผ่านทางด้านทิศตะวันออกไปยังทิศใต้ เริ่มต้นเข้าสู่เขตภาษีเจริญจากคลองบางกอกใหญ่ แขวงปากคลองภาษีเจริญ ต่อเนื่องมาจากแขวงวัดท่าพระ เขตบางกอกใหญ่ และไปสิ้นสุดที่คลองพระยาราชมนตรี แขวงบางหว้า ก่อนจะตัดผ่านเข้าสู่แขวงบางแค เขตบางแค ต่อไป
• ถนนราชพฤกษ์
• ถนนกัลปพฤกษ์
• ถนนพุทธมณฑล สาย 1

ถนนสายรอง

• ถนนเทอดไท
• (เทอดไท / คลองภาษีเจริญ)
• ถนนบางแวก
• (วัดจันทร์ประดิษฐาราม)

รถไฟฟ้า

รถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคลหรือสายสีน้ำเงิน

รถไฟฟ้ามหานคร สถานีบางหว้า

รถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล (โครงการส่วนต่อขยาย ช่วงหัวลำโพง–บางแค) เป็นโครงการยกระดับตามแนวเกาะกลางถนนเพชรเกษม ต่อเนื่องมาจากเขตบางกอกใหญ่ ผ่านพื้นที่เขตภาษีเจริญ มุ่งหน้าไปทางทิศตะวันตกและเข้าสู่เขตบางแค มีสถานีที่อยู่ในพื้นที่เขตภาษีเจริญทั้งหมด 4 สถานี โดยเป็นสถานียกระดับทั้งหมด ได้แก่ สถานีบางไผ่ สถานีบางหว้า สถานีเพชรเกษม 48 และสถานีภาษีเจริญ ซึ่งในขณะนี้เปิดให้บริการแล้ว

รถไฟฟ้าบีทีเอส สายสีลม

รถไฟฟ้าบีทีเอส สายสีลม ที่ตัดผ่านในเขตภาษีเจริญ เป็นโครงการส่วนต่อขยายวงเวียนใหญ่–บางหว้า โดยเริ่มต้นเข้าสู่พื้นที่เขตภาษีเจริญจากเขตธนบุรี เป็นโครงการยกระดับตามแนวถนนราชพฤกษ์ สำหรับรถไฟฟ้าบีทีเอส สายสีลมนั้น มีสถานีอยู่ในเขตภาษีเจริญ 1 สถานีและเป็นสถานีปลายทาง คือ สถานีบางหว้า

สถานที่สำคัญ

ภาพทัศนียเขตภาษีเจริญในปี พ.ศ. 2561 จากอาคารสูง

วัดปากน้ำภาษีเจริญ ริมคลองภาษีเจริญ

พระอุโบสถวัดนิมมานรดี

ศาลเจ้าปึงเถ่ากง สมาคมมิตรภาพบางแค

ศาลเจ้ารางบัว (關聖廟) เป็นศาลของกลุ่มชาวจีนไหหลำมีประวัติการก่อตั้งศาลเจ้าขึ้นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2422

• วัดและศาลเจ้า
  • วัดปากน้ำภาษีเจริญ
  • วัดอัปสรสวรรค์
  • วัดนางชีวรวิหาร
  • วัดนวลนรดิศวรวิหาร
  • ศาลขุนด่านเจ้าพ่อเสือ บางหว้า
  • วัดนิมมานรดี
  • วัดทองศาลางาม
  • วัดคูหาสวรรค์
  • วัดอ่างแก้ว
  • วัดโคนอน ภาษีเจริญ
  • วัดตะล่อม
  • วัดกำแพง
  • วัดมะพร้าวเตี้ย
  • วัดโบสถ์อินทรสารเพชร
  • วัดยางบางจาก
  • วัดกำแพงบางจาก
  • วัดวิจิตรการนิมิตร
  • วัดโตนด
  • วัดตะโน
  • วัดนก
  • วัดบางแวก
  • วัดปากน้ำฝั่งใต้
  • วัดนาคปรก
  • ศาลเจ้ารางบัว (ศาลเจ้าพ่อกวนอู)
  • ศาลเจ้าปึงเถ่ากง สมาคมมิตรภาพบางแค
• โรงพยาบาลและสถานสงเคราะห์
• ตลาด

สถานศึกษา

ระดับอนุบาล–ประถมศึกษา โรงเรียนวัดนิมมานรดี (เปลี่ยนเป็นโรงเรียนอนุบาลชาญกิจวิทยาเมื่อปีการศึกษา 2555 และปิดการเรียนการสอนทั้งหมดทุกระดับปีการศึกษา 2556)

ระดับอนุบาล–มัธยมศึกษา (ไม่มีมัธยมศึกษาตอนปลาย) (ไม่มีมัธยมศึกษาตอนปลาย) โรงเรียนเซนต์ปีเตอร์ ธนบุรี

ระดับมัธยมศึกษา โรงเรียนสตรีวัดอัปสรสวรรค์ โรงเรียนวัดนวลนรดิศ โรงเรียนจันทร์ประดิษฐารามวิทยาคม

ระดับอุดมศึกษา มหาวิทยาลัยสยาม

อ้างอิง

1. สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "สถิติประชากรและบ้าน - จำนวนประชากรแยกรายอายุ." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.dopa.go.th/stat/statnew/upstat_age.php. สืบค้น 26 มกราคม 2567.
2. ศูนย์ข้อมูลกรุงเทพมหานคร. สถิติจำนวนประชากรและบ้านในกรุงเทพมหานคร จำแนกตามรายแขวงและเขต ณ เดือน ธันวาคม 2550. สืบค้น 21 กันยายน 2552.
3. สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "จำนวนประชากรและบ้าน." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.dopa.go.th/xstat/popyear.html 2556. สืบค้น 3 เมษายน 2556.

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์สำนักงานเขตภาษีเจริญ
• http://www.bangkokgis.com/mapstorage/dist_zone/dist_zone.htm 2019-07-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน