ภาษาซูเมอร์ (อังกฤษ: Sumerian language; ซูเมอร์: 𒅴𒂠) เป็นภาษาของซูเมอร์โบราณ ถือเป็นหนึ่งในภาษาที่เก่าแก่ที่สุด โดยสืบที่มานานสุดอย่างน้อย 3500 ปีก่อนคริสตกาล เชื่อกันว่าภาษานี้เป็น และมีผู้พูดในเมโสโปเตเมียโบราณ (มีอีกชื่อว่าพระจันทร์เสี้ยวอันอุดมสมบูรณ์) ซึ่งปัจจุบันอยู่ในประเทศอิรัก
ภาษาซูเมอร์ | |
---|---|
𒅴𒂠 Emegir | |
ภาษาซูเมอร์เขียนด้วยอักษรซูเมอร์ | |
ประเทศที่มีการพูด | ซูเมอร์ และ แอกแคด |
ภูมิภาค | เมโสโปเตเมีย (อิรัก ในปัจจุบัน) |
ยุค | รับรองเมื่อประมาณ 3000 ปีก่อนคริสตกาล เป็นภาษาตายตั้งแต่ประมาณ 2000–1800 ปีก่อนคริสตกาล ใช้เป็นภาษาคลาสสิกจนถึงประมาณ 100 ปีก่อนคริสตกาล |
ตระกูลภาษา | |
ระบบการเขียน | อักษรรูปลิ่มซูเมอร์-แอกแคด |
รหัสภาษา | |
ISO 639-2 | sux |
ISO 639-3 | sux |
ภาษาแอกแคดค่อย ๆ เข้ามาแทนที่ภาษาซูเมอร์ในฐานะภาษาพูดในพื้นที่นี้ประมาณ 2000 ปีก่อนคริสตกาล (ปีที่แท้จริงยังเป็นที่พิพาท) แต่ในบรรดารัฐเมโสโปเตเมียที่พูดภาษาแอกแคดอย่างอัสซีเรียและบาบิโลเนีย ภาษาซูเมอร์ยังคงใช้เป็นภาษาทางศาสนา วรรณคดี และวิทยาศาสตร์จนกระทั่งคริสต์ศตวรรษ 1 ภายหลังจึงตกอยู่ในสถานะคลุมเครือจนกระทั่งคริสต์ศตวรรษที่ 19 เมื่อนักโบราณคดีเริ่มถอดรหัสจารึกอักษรรูปลิ่มและขุดค้นแผ่นดินเหนียวที่ผู้พูดภาษานี้ได้ทิ้งไว้
ช่วงเวลา
ประวัติการเขียนของภาษาสุเมเรียแบ่งได้เป็นหลายช่วงคือ ภาษาสุเมเรียโบราณ ตั้งแต่ ศตวรรษที่ 31 – 26 ก่อน ค.ศ. ภาษาสุเมเรียคลาสสิก ศตวรรษที่ 26 – 23 ก่อน ค.ศ. ภาษาสุเมเรียใหม่ ศตวรรษที่ 23 – 21 ก่อน ค.ศ. ภาษาสุเมเรียตอนปลาย ศตวรรษที่ 20 – 18 ก่อน ค.ศ. และยุคหลังสุเมเรีย หลัง 1,700 ปีก่อน ค.ศ.
ภาษาสุเมเรียโบราณเป็นจารึกรุ่นแรกสุด พบในสมัยเยมเดต นาสร์ หรืออูรักที่ 3 ในช่วงศตวรรษที่ 31 – 30 ก่อน ค.ศ. ในขณะที่เอกสารบางแหล่งกำหนดให้ช่วงหลัง 2,000 ปีก่อน ค.ศ. เป็นช่วงหลังสุเมเรีย คำว่าหลังสุเมเรียเป็นการอ้างถึงช่วงเวลาที่ภาษานี้กลายเป็นภาษาตายและถูกนำมาใช้โดยชาวบาบิโลเนียและชาวอัสซีเรียในฐานะภาษาเขียน และภาษาคลาสสิกสำหรับใช้ในทางศาสนา ศิลปะและวิชาการ การกลายเป็นภาษาตายคาดว่าเกิดขึ้นเมื่อสิ้นสุดราชวงศ์ที่ 3 แห่งอูร์ ซึ่งเป็นรัฐของชาวสุเมเรียแห่งสุดท้ายในเมโสโปเตเมียเมื่อราว 2,000 ปีก่อน ค.ศ. แต่ตัวเลขนี้ก็เป็นเพียงตัวเลขประมาณ เพราะนักวิชาการบางคนเสนอว่าภาษาสุเมเรียเป็นภาษาตายเมื่อ 2,100 ปีก่อน ค.ศ. เมื่อเริ่มต้นสมัยอูร์ที่ 3 แต่บางคนก็เชื่อว่าภาษาสุเมเรียยังคงเป็นภาษาพูดในพื้นที่ส่วนเล็ก ๆ ของเมโสโปเตเมียใต้ คือนิปปูร์และบริเวณใกล้เคียง จนถึง 1,700 ปีก่อน ค.ศ. สถานการณ์เป็นภาษาพูดของภาษาสุเมเรียระหว่าง 2,000 – 1,700 ปีก่อน ค.ศ. เป็นช่วงที่มีเอกสารและรากศัพท์สองภาษาระหว่างภาษาสุเมเรียและภาษาอัคเคเดียอยู่มาก โดยเฉพาะจากนิปปูร์ ควบคู่ไปกับการใช้ภาษาอัคเคเดียนเป็นภาษาราชการในช่วงเวลาเดียวกัน
สำเนียง
มีภาษาสุเมเรีย 2 สำเนียงที่มีการบันทึกไว้ สำเนียงมาตรฐานเรียก eme-ĝir (ĝ ออกเสียง [ŋ]) อีกสำเนียงเรียก eme-sal หรือที่เรียกว่าสำเนียงผู้หญิง ซึ่งใช้บรรยายลักษณะที่เกี่ยวกับเพศหญิงในเอกสารบางชิ้น ซึ่งอาจจะใกล้เคียงกับการแบ่งภาษาผู้หญิงในบางวัฒนธรรมเช่นการที่ผู้หญิงใช้ภาษาปรากฤต และผู้ชายใช้ภาษาสันสกฤตในยุคคลาสสิกของอินเดีย
การจัดจำแนก
มีการศึกษาเกี่ยวกับการจัดจำแนกภาษาสุเมเรียหลายแบบทั้งที่เป็นภาษารูปคำติดต่อหรือไม่เป็น ในฐานะที่เป็นภาษาเขียนภาษาแรกของโลก ทำให้บางข้อเสนอมีลักษณะชาตินิยมแฝงอยู่ ตัวอย่างของกลุ่มภาษาที่มีข้อเสนอให้จัดภาษาสุเมเรียรวมอยู่ด้วย ได้แก่ ตระกูลภาษายูราลิก กลุ่มภาษาเตอร์กิก กลุ่มภาษาฮูร์โร-ยูราเทีย กลุ่มภาษามุนดา ตระกูลภาษาดราวิเดียน กลุ่มภาษานอสตราดิก กลุ่มภาษาโดเน-คอเคเซียน
ระบบการเขียน
ภาษาสุเมเรียจัดเป็นภาษาแรกของโลกที่เป็นภาษาเขียน ช่วงก่อนที่จะเป็นภาษาเขียนคาดว่าอยู่ในช่วง 3,500 – 3,000 ปีก่อน ค.ศ. ช่วงนี้บันทึกแบบตัวหนังสือคำโดยไม่มีเนื้อหาทางภาษาศาสตร์หรือสัทวิทยาอยู่ เอกสารเก่าที่สุดในยุคนี้คือคิชแทบเล็ต ซึ่งมีการใช้เครื่องหมายในยุคนี้ 939 แบบ
บันทึกที่มีเนื้อหาทางภาษาชัดเจนพบในสมัยเยมเดท นัสร์ ในช่วงศตวรรษที่ 31 – 30 ก่อน ค.ศ. ในประมาณ 2,600 ปีก่อน ค.ศ. สัญลักษณ์ตัวหนังสือคำถูกปรับให้มีรูปแบบคล้ายรูปลิ่ม เพื่อให้เหมาะต่อการกดลงในดินเหนียวที่เปียก โดยมีเครื่องหมาย 468 แบบที่ใช้ในยุคนี้ อักษรแบบรูปลิ่มนี้ได้ถูกปรับไปใช้เขียนภาษาแอกแคด ในสมัยต่อมา ในช่วงสมัยอูร์ที่ 3 ประมาณศตวรรษที่ 21 ก่อน ค.ศ. ภาษาสเมเรียนเขียนด้วยอักษรรูปลิ่มที่แสดงแนวคิดเป็นส่วนใหญ่ จึงถูกนำไปใช้ต่อในอักษรรูปลิ่มสำหรับภาษาอัสซีเรียโบราณ
ไวยากรณ์
นาม
คำนามภาษาซูเมอร์มีรากศัพท์ 1-2 พยางค์ สำหรับโครงสร้างง่าย ๆ เช่น igi = ตา, e = วิหาร, หรือ nin = ผู้หญิง คำประสมเช่น lugal (จาก lu "ผู้ชาย" และ gal "ยิ่งใหญ่") คำนามอาจประกอบด้วยเครื่องหมายการกและแสดงหน้าที่ในประโยค เพิ่มคำแสดงความเป็นเจ้าของบุรุษที่ 3 –ani เป็น lugal.ani = พระราชาของเขา/ของหล่อน คำนามสามารถแสดงความเป็นเจ้าของโดยไม่ต้องใช้เครื่องหมาย เช่น Ur. Namma = ผู้ชายแห่งนัมมา เครื่องหมายการกแสดงความเป็นเจ้าของ .k ไม่ออกเสียงในกรณีนี้
กริยา
คำกริยาภาษาซูเมอร์โดยทั่วไปมี 1-2 พยางค์ มีการเชื่อมต่อ สกรรมกิริยาและอกรรมกิริยา มีจุดมุ่งหมายสองแบบ การลงท้ายคำกริยามีสามแบบคือ บุรุษที่ 1 เอกพจน์ –en บุรุษที่ 1 พหูพจน์ -en-dè-en และ บุรุษที่ 2 พหูพจน์ -en-zè-en อย่างไรก็ตาม ระบบคำกริยาของภาษาซูเมอร์ซับซ้อนกว่าภาษาสมัยใหม่เช่นภาษาอังกฤษ และถือว่าเป็นกรณีแตกต่างจากภาษาอื่นในด้านที่ว่าเป็นภาษาที่พัฒนาระบบการเขียนขึ้นเองโดยไม่ได้รับอิทธิพลจากระบบการเขียนอื่น
อ้างอิง
- "What Are the Oldest Languages in the World Still Widely Spoken Today?". Mondly Blog (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2020-05-13. สืบค้นเมื่อ 2022-07-09.
- Woods C. 2006 "Bilingualism, Scribal Learning, and the Death of Sumerian". In S. L. Sanders (ed) Margins of Writing, Origins of Culture: 91–120 Chicago ().
- (1979). Babylon [Revised Edition] Thames and Hudston, Ltd. 1986 p. 30, 52–53.
- The A.K. Grayson, Penguin Encyclopedia of Ancient Civilizations, ed. Arthur Cotterell, Penguin Books Ltd. 1980. p. 92
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
phasasuemxr xngkvs Sumerian language suemxr 𒅴𒂠 epnphasakhxngsuemxrobran thuxepnhnunginphasathiekaaekthisud odysubthimanansudxyangnxy 3500 pikxnkhristkal echuxknwaphasaniepn aelamiphuphudinemosopetemiyobran mixikchuxwaphracnthresiywxnxudmsmburn sungpccubnxyuinpraethsxirkphasasuemxr𒅴𒂠 Emegirphasasuemxrekhiyndwyxksrsuemxrpraethsthimikarphudsuemxr aela aexkaekhdphumiphakhemosopetemiy xirk inpccubn yukhrbrxngemuxpraman 3000 pikxnkhristkal epnphasataytngaetpraman 2000 1800 pikxnkhristkal ichepnphasakhlassikcnthungpraman 100 pikxnkhristkaltrakulphasarabbkarekhiynxksrruplimsuemxr aexkaekhdrhsphasaISO 639 2suxISO 639 3suxA list of gifts phasasuemxrepnphasathisuyphnthutamrabbkarcdhmwdhmukhxngyuensokbthkhwamnimisylksnsthxksrsakl hakrabbkhxngkhunimrxngrbkaraesdngphlthithuktxng khunxacehnprsni klxng hruxsylksnxyangxunaethnthixkkhrayuniokhd phasaaexkaekhdkhxy ekhamaaethnthiphasasuemxrinthanaphasaphudinphunthinipraman 2000 pikxnkhristkal pithiaethcringyngepnthiphiphath aetinbrrdarthemosopetemiythiphudphasaaexkaekhdxyangxssieriyaelababioleniy phasasuemxryngkhngichepnphasathangsasna wrrnkhdi aelawithyasastrcnkrathngkhriststwrrs 1 phayhlngcungtkxyuinsthanakhlumekhruxcnkrathngkhriststwrrsthi 19 emuxnkobrankhdierimthxdrhscarukxksrruplimaelakhudkhnaephndinehniywthiphuphudphasaniidthingiwchwngewlaprawtikarekhiynkhxngphasasuemeriyaebngidepnhlaychwngkhux phasasuemeriyobran tngaet stwrrsthi 31 26 kxn kh s phasasuemeriykhlassik stwrrsthi 26 23 kxn kh s phasasuemeriyihm stwrrsthi 23 21 kxn kh s phasasuemeriytxnplay stwrrsthi 20 18 kxn kh s aelayukhhlngsuemeriy hlng 1 700 pikxn kh s phasasuemeriyobranepncarukrunaerksud phbinsmyeymedt nasr hruxxurkthi 3 inchwngstwrrsthi 31 30 kxn kh s inkhnathiexksarbangaehlngkahndihchwnghlng 2 000 pikxn kh s epnchwnghlngsuemeriy khawahlngsuemeriyepnkarxangthungchwngewlathiphasaniklayepnphasatayaelathuknamaichodychawbabioleniyaelachawxssieriyinthanaphasaekhiyn aelaphasakhlassiksahrbichinthangsasna silpaaelawichakar karklayepnphasataykhadwaekidkhunemuxsinsudrachwngsthi 3 aehngxur sungepnrthkhxngchawsuemeriyaehngsudthayinemosopetemiyemuxraw 2 000 pikxn kh s aettwelkhnikepnephiyngtwelkhpraman ephraankwichakarbangkhnesnxwaphasasuemeriyepnphasatayemux 2 100 pikxn kh s emuxerimtnsmyxurthi 3 aetbangkhnkechuxwaphasasuemeriyyngkhngepnphasaphudinphunthiswnelk khxngemosopetemiyit khuxnippuraelabriewniklekhiyng cnthung 1 700 pikxn kh s sthankarnepnphasaphudkhxngphasasuemeriyrahwang 2 000 1 700 pikxn kh s epnchwngthimiexksaraelaraksphthsxngphasarahwangphasasuemeriyaelaphasaxkhekhediyxyumak odyechphaacaknippur khwbkhuipkbkarichphasaxkhekhediynepnphasarachkarinchwngewlaediywknsaeniyngmiphasasuemeriy 2 saeniyngthimikarbnthukiw saeniyngmatrthaneriyk eme ĝir ĝ xxkesiyng ŋ xiksaeniyngeriyk eme sal hruxthieriykwasaeniyngphuhying sungichbrryaylksnathiekiywkbephshyinginexksarbangchin sungxaccaiklekhiyngkbkaraebngphasaphuhyinginbangwthnthrrmechnkarthiphuhyingichphasaprakvt aelaphuchayichphasasnskvtinyukhkhlassikkhxngxinediykarcdcaaenkmikarsuksaekiywkbkarcdcaaenkphasasuemeriyhlayaebbthngthiepnphasarupkhatidtxhruximepn inthanathiepnphasaekhiynphasaaerkkhxngolk thaihbangkhxesnxmilksnachatiniymaefngxyu twxyangkhxngklumphasathimikhxesnxihcdphasasuemeriyrwmxyudwy idaek trakulphasayuralik klumphasaetxrkik klumphasahuror yuraethiy klumphasamunda trakulphasadrawiediyn klumphasanxstradik klumphasaoden khxekhesiynrabbkarekhiynphasasuemeriycdepnphasaaerkkhxngolkthiepnphasaekhiyn chwngkxnthicaepnphasaekhiynkhadwaxyuinchwng 3 500 3 000 pikxn kh s chwngnibnthukaebbtwhnngsuxkhaodyimmienuxhathangphasasastrhruxsthwithyaxyu exksarekathisudinyukhnikhuxkhichaethbelt sungmikarichekhruxnghmayinyukhni 939 aebb bnthukthimienuxhathangphasachdecnphbinsmyeymedth nsr inchwngstwrrsthi 31 30 kxn kh s inpraman 2 600 pikxn kh s sylksntwhnngsuxkhathukprbihmirupaebbkhlayruplim ephuxihehmaatxkarkdlngindinehniywthiepiyk odymiekhruxnghmay 468 aebbthiichinyukhni xksraebbruplimniidthukprbipichekhiynphasaaexkaekhd insmytxma inchwngsmyxurthi 3 pramanstwrrsthi 21 kxn kh s phasasemeriynekhiyndwyxksrruplimthiaesdngaenwkhidepnswnihy cungthuknaipichtxinxksrruplimsahrbphasaxssieriyobraniwyakrnnam khanamphasasuemxrmiraksphth 1 2 phyangkh sahrbokhrngsrangngay echn igi ta e wihar hrux nin phuhying khaprasmechn lugal cak lu phuchay aela gal yingihy khanamxacprakxbdwyekhruxnghmaykarkaelaaesdnghnathiinpraoykh ephimkhaaesdngkhwamepnecakhxngburusthi 3 ani epn lugal ani phrarachakhxngekha khxnghlxn khanamsamarthaesdngkhwamepnecakhxngodyimtxngichekhruxnghmay echn Ur Namma phuchayaehngnmma ekhruxnghmaykarkaesdngkhwamepnecakhxng k imxxkesiynginkrnini kriya khakriyaphasasuemxrodythwipmi 1 2 phyangkh mikarechuxmtx skrrmkiriyaaelaxkrrmkiriya micudmunghmaysxngaebb karlngthaykhakriyamisamaebbkhux burusthi 1 exkphcn en burusthi 1 phhuphcn en de en aela burusthi 2 phhuphcn en ze en xyangirktam rabbkhakriyakhxngphasasuemxrsbsxnkwaphasasmyihmechnphasaxngkvs aelathuxwaepnkrniaetktangcakphasaxunindanthiwaepnphasathiphthnarabbkarekhiynkhunexngodyimidrbxiththiphlcakrabbkarekhiynxunxangxing What Are the Oldest Languages in the World Still Widely Spoken Today Mondly Blog phasaxngkvsaebbxemrikn 2020 05 13 subkhnemux 2022 07 09 Woods C 2006 Bilingualism Scribal Learning and the Death of Sumerian In S L Sanders ed Margins of Writing Origins of Culture 91 120 Chicago 1979 Babylon Revised Edition Thames and Hudston Ltd 1986 p 30 52 53 The A K Grayson Penguin Encyclopedia of Ancient Civilizations ed Arthur Cotterell Penguin Books Ltd 1980 p 92