บทความน ไม ม การอ างอ งจากแหล งท มาใดกร ณาช วยปร บปร งบทความน โดยเพ มการอ างอ งแหล งท มาท น าเช อถ อ เน อความท ไม ม แหล

ภาษาวาไร (อักษรโรมัน: Waray), ซามาร์-เลเต หรือ ซามาร์ เป็นภาษาที่ใช้พูดในจังหวัดซามาร์, นอร์เทิร์นซามาร์, อีสเทิร์นซามาร์, เลเต และบีลีรันในฟิลิปปินส์ จัดอยู่ในภาษาตระกูลวิซายัน มีความเกี่ยวข้องกับภาษาเซบูและใกล้เคียงกับภาษาฮีลีไกโนน

ภาษวาไร
วาไร-วาไร, ซามาร์-เลย์เต วิซายัส‎
Winaray, Samareño, Lineyte-Samarnon, Binisayâ nga Winaray, Binisayâ nga Samar-Leyte
ประเทศที่มีการพูด	ประเทศฟิลิปปินส์
ภูมิภาค	, จังหวัดมัสบาเตบางส่วน, จังหวัดซอร์โซโกนตอนใต้ และของเกาะมินดาเนา
ชาติพันธุ์
จำนวนผู้พูด	3.6 ล้านคน (2015 census)
ตระกูลภาษา	ออสโตรนีเซียน มลายู-พอลินีเชีย ฟิลิปปินกลาง วิซายัน วิซายัสกลาง ภาษวาไร
ภาษาถิ่น	วาไรมาตรฐาน (สำเนียง Tacloban), Northern Samar dialect, Calbayog dialect, Culaba-Biliran dialect, Abuyog dialect และสำเนียงและสำเนียงย่อย 20 แบบ
ระบบการเขียน	อักษรละติน; อดีต:
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	ในประเทศฟิลิปปินส์
	อดีตบริหารโดย Sanghiran san Binisaya ha Samar ug Leyte
รหัสภาษา
ISO 639-2	`war`
ISO 639-3	`war`
พื้นที่ที่มีผู้พูดภาษาวาไร
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด

ไวยากรณ์

สรรพนาม

	การกสัมบูรณ์ (Absolutive)	การกเกี่ยวพัน (Ergative)	การกกรรมตรง (Oblique)
บุรุษที่ 1 เอกพจน์	ako, ak	nakon, nak, ko	akon, ak
บุรุษที่ 2 เอกพจน์	ikaw, ka	nimo, nim, mo	imo, im
บุรุษที่ 3 เอกพจน์	hiya, siya	niya	iya
บุรุษที่ 1 พหูพจน์ รวมผู้ฟัง	kita, kit	naton	aton
บุรุษที่ 1 พหูพจน์ ไม่รวมผู้ฟัง	kami, kam	namon	amon
บุรุษที่ 2 พหูพจน์	kamo	niyo	iyo
บุรุษที่ 3 พหูพจน์	hira, sira	nira	ira

คำเชื่อม

ภาษาวาไรไม่มีคำที่ตรงกับกริยา to be ในภาษาอังกฤษ ตัวอย่างเช่น ในภาษาตากาล็อก Siya ay maganda = หล่อนสวย คำ ay บอกถึงความเชื่อโดยทั่วไปแต่ไม่ได้ตรงกับ is ในภาษาอังกฤษ และเป็บคำเชื่อมบอกถึงการกลับประโยคในภาษาตากาล็อกด้วย แต่ภาษาวาไรไม่มีคำเชื่อมลักษณะนี้ คำว่า หล่อนสวยจะใช้ว่า Mahusay hiya หรือ Mahusay iton hiya โดย iton เป็นคำนำหน้านาม หรือประโยค นี่คือหมา ใช้ว่า Ayam ini คำว่าหมา (ayam) จะวางอยู่หน้าคำว่านี่ (ini) โดยไม่มีคำเชื่อม ภาษาวาไรจึงต่างจากภาษาตากาล็อกที่ไม่สามารถกลับให้ประธานขึ้นต้นประโยคได้

อย่างไรก็ตาม ภาษาวาไรยังมีโครงสร้างบอกถึง การเป็น จะเป็น และกลายเป็น เช่น

Makuri magin estudyante = ยากที่จะเป็นนักเรียน
Ako an magigin presidente = ฉันจะเป็นประธานาธิบดี
Ako an nagin presidente = ฉันกลายเป็นประธานาธิบดี

สัทวิทยา

ภาษาวาไรมีพยัญชนะ 16 ตัว: p, t, k, b, d, g, m, n, ng, s, h, w, l, r และ y. มีสระหลัก 3 ตัว: [a], [ɛ]/[i], และ [o]/[ʊ]. [i]/[ɛ] และ [ʊ]/[o] เสียงคล้ายกันแต่ [o] เป็นเสียงของ[ʊ] ในพยางค์ท้าย. แม้ว่าจะมีเสียงแยกกันสำหรับพยัญชนะแต่ละตัว ตัว [d] และ [ɾ] มีเสียงคล้ายกันแต่ใช้แทนกันไม่ได้เช่น palaron (โชคดี) [จาก palad, ปาล์ม] แต่ไม่ใช่ paladon และ tagadiín (จากที่ซึ่ง) [จาก diín, ที่] แต่ไม่ใช่ tagariín.

ระบบการเขียน

ระบบการเขียนที่กำหนดโดยองค์กรวิชาการภาษาวิซายันแห่งซามาร์และเลเต ยังไม่แพร่หลาย คำเดียวกันจึงสะกดต่างกันบ้าง แต่จะต่างเฉพาะสระเท่านั้น เช่น

diri = dire = ไม่
guinhatag = ginhatag = ให้แล้ว
hira = hera = พวกเขา
maopay = maupay = ดี

อ้างอิง

ภาษวาไร ที่ Ethnologue (19th ed., 2016)

แหล่งข้อมูลอื่น

พิพิธภัณฑ์เกี่ยวกับวาไร
พจนานุกรมเลเต-ซามาร์ - อังกฤษ 2007-08-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
บทเรียนภาษาวาไร 2005-11-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
พจนานุกรมภาษาวาไร 2009-02-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
Bansa.org พจนานุกรมภาษาวาไร 2019-04-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
รายงานเกี่ยวกับวัฒนธรรมวาไร
(Online Tutorial)

[e19-1] ภาษวาไร ที่ Ethnologue (19th ed., 2016)