ภาษาช ว ช ช ว ช Чӑвашла ท บศ พท Chăvashla เป นภาษากล มเตอร ก ก ใช พ ดในบร เวณเท อกเขาย ร ลทางตอนกลางของร สเซ ย เป นภาษาร

ภาษาชูวัช (ชูวัช: Чӑвашла, ทับศัพท์ Chăvashla, ) เป็นภาษากลุ่มเตอร์กิก ใช้พูดในบริเวณเทือกเขายูรัลทางตอนกลางของรัสเซีย เป็นภาษาราชการของสาธารณรัฐชูวัชในประเทศรัสเซีย มีผู้พูดราว 2 ล้านคน ภาษานี้เป็นภาษาเดียวในสาขา ในกลุ่มภาษาเตอร์กิกที่ยังมีผู้พูด ภาษาที่มีอิทธิพลต่อภาษาชูวัชได้แก่ ภาษาตาตาร์ ภาษารัสเซีย ภาษามารี ภาษามองโกเลีย ภาษาอาหรับ และภาษาเปอร์เซีย

ภาษาชูวัช
Chăvashla
Чӑвашла
ออกเสียง	[tɕəʋaʃˈla]
ประเทศที่มีการพูด	ประเทศรัสเซีย
ภูมิภาค
ชาติพันธุ์
จำนวนผู้พูด	1,042,989 คน (2010 )
ตระกูลภาษา	เตอร์กิก (Lir) ภาษาชูวัช
ระบบการเขียน	อักษรซีริลลิก
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	สาธารณรัฐชูวัช (รัสเซีย)
รหัสภาษา
ISO 639-1	`cv`
ISO 639-2	`chv`
ISO 639-3	`chv`
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด

แต่โบราณ ภาษาชูวัชเขียนด้วยอักษรออร์คอน เปลี่ยนเป็นอักษรอาหรับเมื่อเข้ารับอิสลาม เมื่อถูกยึดครองโดยมองโกเลีย ระบบการเขียนได้หายไป อักษรแบบใหม่ถูกประดิษฐ์ขึ้นโดย อีวาน ยาคอฟเลวิช ยาคอฟเลฟ ใน พ.ศ. 2416 จน พ.ศ. 2481 จึงเปลี่ยนมาเขียนด้วยอักษรซีริลลิก โดยใช้ตัวอักษรทั้งหมดจากและเพิ่มอักษรของตนเอง 4 ตัว: , , และ

ประวัติ

ภาษาชูวัชเป็นภาษาแตกต่างจากภาษากลุ่มเตอร์กิกอื่นๆมากและไม่สามารถเข้าใจได้กับผู้พูดภาษากลุ่มเตอร์กิกอื่นๆคาดว่าภาษาแม่ของภาษานี้ที่ใช้พูดโดยในยุคกลางแตกต่างจากภาษากลุ่มเตอร์กิกสมัยใหม่อื่นๆและจัดเป็นภาษาพี่น้องของมากกว่าจะเป็นภาษาลูกหลาน ภาษาที่ใกล้เคียงที่สุดคือภาษาฮันนิกที่เป็นภาษาตายไปแล้ว ก่อนหน้านี้มีนักวิจารณ์เสนอว่าภาษาชูวัชไม่ใช่ภาษากลุ่มเตอร์กิกแต่เป็นกลุ่มภาษาฟินโน-ยูกริกที่ถูกทำให้เป็นแบบภาษากลุ่มเตอร์กิก

ระบบการเขียน

ปัจจุบัน

А а	ӑ	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё
ӗ	Ж ж	З з	И и	Й й	К к	Л л	М м
Н н	О о	П п	Р р	С с	ҫ	Т т	У у
ӳ	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ
Ы ы	ь	Э э	ю	я

การทับศัพท์อักษรชูวัช

	ชื่อ	สัทอักษรสากล	KNAB 1995	ALA-LC 1997	Edward Allworth 1971	ISO ระบบ A	ISO ระบบ B	Turkkălla	Ivanof	CVLat 1.1 2007	หมายเหตุ
	а	/a/~/ɑ/	a	a	a	a	a	a	a	a
	ӑ	/ɤ̆/, /ə/, /ɒ/	ä	ă	ă	ă		ĭ	ah	ă/ò	a'
	бӑ	/b/	b	b	b	b	b	b	b	b	เฉพาะคำยืมจากภาษารัสเซีย
	вӑ	/ʋ/~/w/, /v/ (ในคำยืมที่ไม่ใช่ภาษาชูวัช)	v	v	v	v	v	v	v	v
	гӑ	/ɡ/	g	g	g	g	g	g	g	g	เฉพาะคำยืมจากภาษารัสเซีย
	дӑ	/d/	d	d	d	d	d	d	d	d	เฉพาะคำยืมจากภาษารัสเซีย
	е	/ɛ/	ye-, -e-	e	e, je	e	e	-e-, ye-	je	e, je/ye
	ё	/jo/ หรือ /ʲo/	yo	ë	ë	ë	yo	yo	jo	jo/yo	เฉพาะคำยืมจากภาษารัสเซีย
	ӗ	/ɘ/ (ɘ~ø)	ĕ	ĕ	ö	ĕ		ĭ̇	eh	ĕ/ö	e'
	жӑ	/ʒ/	zh	zh	ž	ž	zh	j	q	sh (š)	เฉพาะคำยืมจากภาษารัสเซีย
	зӑ	/z/	z	z	z	z	z	z	zh	s	เฉพาะคำยืมจากภาษารัสเซีย
	и	/i/	i	i	i	i	i	i	i	i
Й й	йӑ	/j/	y	ĭ	j	j	j	y	j	j
	кӑ	/k/, /kʲ/ (c), /k̬ʲ/ (gʲ, ɟ)	k	k	k	k	k	k	k	k
	лӑ	/l/~/ɫ/, /lʲ/ (ʎ)	l	l	l	l	l	l	l	l, lĭ/l'	l'
	мӑ	/m/	m	m	m	m	m	m	m	m
	нӑ	/n/, /nʲ/ (ɲ)	n	n	n	n	n	n	n	n, nĭ/n'	n'
	о	/o/	o	o	o	o	o	o	o	o	เฉพาะคำยืมจากภาษารัสเซีย
	пӑ	/p/, /p̬/ (b)	p	p	p	p	p	p	p	p
	рӑ	/r/~/ɾ/	r	r	r	r	r	r	r	r	r'
	сӑ	/s/, /s̬/ (z)	s	s	s	s	s	s	s	s
	ҫӑ	/ɕ/, /ɕ̬/ (ʑ)	s'	ś	ś	ş		ş́	c	ş/ś	s'
	тӑ	/t/, /tʲ/, /t̬ʲ/ (dʲ), /t̬/ (d)	t	t	t	t	t	t	t	t, tĭ/t'
	у	/u/, /̯u/ (o)	u	u	u	u	u	u	u	u
	ӳ	/y/	ü	u̇	ü	ű		ü	uh	ü	u'
	фӑ	/f/, /̯f̬/ (v)	f	f	f	f	f	f	f	f	เฉพาะคำยืมจากภาษารัสเซีย
	хӑ	/χ/, /χʲ/, /χ̃/ (ɣ), /χ̃ʲ/ (ɣʲ)	kh	kh	h	h	x	h	x	h/x
	цӑ	/ts/, /ʦ̬/ (dz)	ts	t͡s	c	c	cz, c		z	ts/z	เฉพาะคำยืมจากภาษารัสเซีย
	чӑ	/tɕ/, /ʨ̬/ (ʥ)	ch	ch	č	č	ch	ç	ch	tś/c
	шӑ	/ʃ/, /ʃ̬/ (ʒ)	sh	sh	š	š	sh	ş		sh (š)
Щ щ	щӑ	/ɕː/ /ɕt͡ɕ/	shch	shch	šč	ŝ	shh		th	śç, ş	เฉพาะคำยืมจากภาษารัสเซีย
	хытӑлӑх палли	–		″	"	ʺ	``			j	เฉพาะคำยืมจากภาษารัสเซีย ตั้งหลังพยัญชนะ ทำหน้าที่เป็น "สละหลังเงียบ"; puts a distinct j sound in front of the following : Е, Ё, Ю, Я vowels with no of the preceding consonant
	ы	/ɯ/	ï	y	y	y	y'	ı	y	y	เฉพาะตอนต้นของคำ, 1-2 ตัวอักษร
	ҫемҫелӗх палли	/ʲ/	'	′	' / j	ʹ	`			ĭ/'	ตั้งหลังพยัญชนะ ทำหน้าที่เป็น "สระหน้าเงียบ", slightly the preceding consonant
	э	/e/	ë	ė	è, e	è	e`	e	e	e	เฉพาะตัวอักษรแรก
	ю	/ju/ หรือ /ʲu/	yŭ	͡iu	ju	û	yu	ju	ju	ju/yu, ‘u
	я	/ja/ หรือ /ʲa/	yă	͡ia	ja	â	ya	ja	ja	ja/ya, ‘a

พ.ศ. 2416 - 2481

อักษรสำหรับภาษาชูวัชสมัยใหม่ปรับปรุงขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2416 โดย

а

е

ы

и/і

у

ӳ

ӑ

ӗ

й

в

к

л

м

н

п

р

р́

с

ҫ

т

т̌

х

ш

ใน พ.ศ. 2481 จึงปรับเปลี่ยนมาสู่รูปแบบที่ใช้ในปัจจุบัน

ระบบก่อนหน้านี้

ระบบการเขียนที่เก่าแก่ที่สุดคืออักษรออร์คอนซึ่งหายสาบสูญไปเมื่อบริเวณนี้ได้รับอิทธิพลจากศาสนาอิสลามโดยหันมาใช้อักษรอาหรับแทน เมื่อชาวมองโกลรุกรานเข้ามา การเขียนจึงหยุดชะงักจนถึงสมัย ชาวชูวัชต้องใช้ภาษารัสเซียในการศึกษา

สัทวิทยา

พยัญชนะ

		/
หยุด	p (п)	t (т)		(ч)	k (к)
		s (c)	(ш)	(ҫ)	(x)
นาสิก	(м)	(н)
	(в)	(л)		(й)
		(p)

// สามารถออกเสียงเป็นหน่วยเสียงย่อยของ []

สระ

รายงานจาก Krueger (1961) หน่วยเสียงของภาษาชูวัชเป็นไปตามนี้:


ไมห่อ	ห่อ	ไม่ห่อ	ห่อ
(и)	(ӳ)	(ы)	(у)
(е)	(ӗ)	(а)	ŏ (ӑ)

András Róna-Tas (1997) ได้เสนอหน่วยเสียงนี้กับข้อมูลเพิ่มเติมจาก Petrov (2001) ไว้ดังนี้


ไม่ห่อ	ห่อ	ไม่ห่อ	ห่อ
(и)	(ӳ)	(ы)	(у)
ӗ (ĕ)		(ӑ)
(е)
		(а)

สำเนียง

ภาษาชูวัชมีสองสำเนียงคือสำเนียงวิรยัลหรือสำเนียงบน (มีเสียง o และ u) กับสำเนียงอนาตรีหรือสำเนียงล่าง (ไม่มีเสียง o ใช่เสียง u แทน) ภาษาเขียนขึ้นกับทั้งสำเนียงบนและสำเนียงล่าง ภาษาตาตาร์และมีอิทธิพลต่อภาษาชูวัชเช่นเดียวกับภาษารัสเซีย ภาษามารี ภาษามองโกเลีย ภาษาอาหรับและภาษาเปอร์เซีย

ไวยากรณ์

ภาษาชูวัชเป็นภาษารูปคำติดต่อ มีปัจจัยจำนวนมากแต่ไม่มีอุปสรรค คำคำหนึ่งอาจมีปัจจัยจำนวนมากและใช้ปัจจัยเพื่อสร้างคำใหม่ได้ หรือใช้เพื่อแสดงหน้าที่ทางไวยากรณ์ของคำคำนั้น

นามและคุณศัพท์

คำนามภาษาชูวัชจะมีการลงท้ายเพื่อบอกบุคคลและความเป็นเจ้าของ มีปัจจัยของนามทั้งสิ้น 6 การก

กริยา

คำกริยาของภาษาชูวัชแสดงบุคคล กาล มาลาและจุดมุ่งหมาย

การเปลี่ยนเสียงสระ

เป็นหลักการที่พบได้ทั่วไปในรากศัพท์ของภาษาชูวัช ภาษาชูวัชแบ่งสระเป็นสองแบบคือสระหน้าและสระหลัง การเปลี่ยนเสียงสระอยู่บนหลักการว่าในคำคำหนึ่งจะไม่มีทั้งสระหลังและสระหน้าอยู่ด้วยกัน

คำประสมถือว่าเป็นคำเอกเทศคำหนึ่งที่ต้องคำนึงถึงการเปลี่ยนเสียงสระ แต่จะไม่ใช้การเปลี่ยนเสียงสระกับคำยืมจากภาษาอื่น และมีคำดั้งเดิมในภาษาชูวัชบางคำไม่เป็นไปตามกฎการเปลี่ยนเสียงสระ

การเรียงคำ

เป็นแบบประธาน-กรรม-กริยา

คำศัพท์

ตัวเลข:

1 – пӗрре pĕrre, пӗр pĕr
2 – иккӗ ikkĕ, икӗ ikĕ, ик ik
3 – виҫҫӗ vişşĕ, виҫӗ vişĕ, виҫ viş
4 – тӑваттӑ tăvattă, тӑватӑ tăvată, тӑват tăvat
5 – пиллӗк pillĕk, пилӗк pilĕk
6 – улттӑ ulttă, , ултӑ ultă, , улт ult, /
7 – ҫиччӗ şiccĕ, , ҫичӗ şicĕ, , ҫич şic,
8 – саккӑр sakkăr, , сакӑр sakăr,
9 – тӑххӑр tăhhăr, тӑхӑр tăhăr
10 – вуннӑ vunnă, вун vun
11 – вун пӗр vun pĕr
12 – вун иккӗ vun ikkĕ, вун икӗ vun ikĕ, вун ик vun ik
13 – вун виҫҫӗ vun vişşĕ, вун виҫӗ vun vişĕ, вун виҫ vun viş
14 – вун тӑваттӑ vun tăvattă, вун тӑватӑ vun tăvată, вун тӑват vun tăvat
15 – вун пиллӗк vun pillĕk, вун пилӗк vun pilĕk
16 – вун улттӑ vun ulttă, вун ултӑ vun ultă, вун улт vun ult
17 – вун ҫиччӗ vun şiccĕ, вун ҫичӗ vun şicĕ
18 – вун саккӑр vun sakkăr, вун сакӑр vun sakăr
19 – вун тӑххӑр vun tăhhăr, вун тӑхӑр vun tăhăr
20 – ҫирӗм şirĕm
30 – вӑтӑр vătăr
40 – хӗрӗх hĕrĕh
50 – аллӑ allă, алӑ ală, ал al
60 – утмӑл utmăl
70 – ҫитмӗл şitmĕl
80 – сакӑрвуннӑ sakărvunnă, сакӑрвун sakărvun
90 – тӑхӑрвуннӑ tăhărvunnă, тӑхӑрвун tăhărvun
100 – ҫӗр şĕr
1000 – пин pin
834236 - сакӑр ҫӗр вӑтӑр тӑватӑ пин те ик ҫӗр вӑтӑр улттӑ sakăr şĕr vătăr tăvată pin te ik şĕr vătăr ulttă, , сакӑр ҫӗр вӑтӑр тӑватӑ пин те ик ҫӗр вӑтӑр ултӑ sakăr şĕr vătăr tăvată pin te ik şĕr vătăr ultă

หมายเหตุ

อาจสะกดเป็น Chăvash, Chuwash, Chovash, Chavash, Çovaş, Çuvaş หรือ Çuwaş

อ้างอิง

เฉพาะ

(PDF). gks.ru. Russian Bureau of Statistics. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก[Перепись-2010 แหล่งเดิม]เมื่อ 2019-12-10. สืบค้นเมื่อ 1 November 2017. {{}}: ตรวจสอบค่า |url= ((help))
[1] Chuvash is the sole living representative of the Bulgharic branch, one of the two principal branches of the Turkic family.
Encyclopædia Britannica (1997)
Transliteration of Chuvash writing system (2006-10-19). "Wayback Machine" (PDF). (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 19 October 2006. สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.
"KNAB: kohanimeandmebaasi avaleht". www.eki.ee. สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.
"ALA-LC Romanization Tables". www.loc.gov. สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.
Allworth, Edward (1971-12-31). Nationalities of the Soviet East Publications and Writing Systems. doi:10.7312/allw92088. ISBN .
"cvlat2 - СVLat". sites.google.com. สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.
"Chuvash Latin Script". chuvash.org.
"Telegram to the Chairman of the Simbirsk Soviet". สืบค้นเมื่อ 30 August 2010.
"Древнечувашская руническая письменность". Трофимов А.А. Национальная библиотека Чувашской Республики.
"Язык – основа национальной культуры". Национальная библиотека Чувашской Республики.
András Róna-Tas. (PDF). Erasmus Mundus Intensive Program Turkic languages and cultures in Europe (TLCE). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 7 August 2011. สืบค้นเมื่อ 31 August 2010.

ทั่วไป

Čaušević, Ekrem (2002). (PDF). Lexikon der Sprachen des Europäischen Ostens. Klagenfurt: Wieser. Enzyklopädie des europäischen Ostens 10: 811–815. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 9 March 2006. สืบค้นเมื่อ 31 August 2010.
Dobrovolsky, Michael (1999). "The phonetics of Chuvash stress: implications for phonology". Proceedings of the XIV International Congress of Phonetic Sciences, 539–542. Berkeley: University of California.
Johanson, Lars & Éva Agnes Csató, ed. (1998). The Turkic languages. London: Routledge.
Lars Johansen (1998). . Johanson & Csató. Encyclopædia Britannica Online CD 98. pp. 81–125. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-04-08. สืบค้นเมื่อ 5 September 2007.
Lars Johanson (1998). "Turkic languages".
Lars Johanson (2000). "Linguistic convergence in the Volga area". Gilbers, Dicky & Nerbonne, John & Jos Schaeken (ed.). Languages in contact Amsterdam & Atlanta: Rodopi. pp. 165–178 (Studies in Slavic and General linguistics 28.).
Johanson, Lars (2007). Chuvash. Encyclopedia of Language and Linguistics. Oxford: Elsevier.
Krueger, John (1961). Chuvash Manual. Indiana University Publications.
Paasonen, Heikki (1949). Gebräuche und Volksdichtung der Tschuwassen. edited by E. Karabka and M. Räsänen (Mémoires de la Société Finno-ougrinenne XCIV), Helsinki.
Петров, Н. П (2001). . Краткая чувашская энциклопедия. – Чебоксары. pp. С. 475–476. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-03-11. สืบค้นเมื่อ 2022-03-08.
Алос-и-Фонт, Эктор (2015). Преподавание чувашского языка и проблема языкового поведения родителей. Чувашский государственный институт гуманитарных наук.

แหล่งข้อมูลอื่น

Скоро чувашский язык останется "какой-то культурной традицией"
Chuvash–Russian On-Line Dictionary
Chuvash English On-Line Dictionary
Chuvash People's Website (ในภาษาอังกฤษ), also available in Chuvash, Esperanto and Russian
Chuvash manual online
Виталий Станьял: На чувашском конь еще не валялся...
Виталий Станьял: Решение Совета Аксакалов ЧНК
Прощай, исчезающий чувашский язык?
Чӑваш чӗлхине Страсбургра хӳтӗлӗҫ
Тутарстанра чӗлхе пирки сӑмахларӗҫ
Владимир Болгарский. Об угрозе развала страны в будущем, о съезде ЧНК, и об обращении к президенту
"As it is in the Chuvash Republic the Chuvash are not needed?!"

[2] อาจสะกดเป็น Chăvash, Chuwash, Chovash, Chavash, Çovaş, Çuvaş หรือ Çuwaş

[1] (PDF). gks.ru. Russian Bureau of Statistics. คลังข้อมูลเก่าเก็บจาก[Перепись-2010 แหล่งเดิม]เมื่อ 2019-12-10. สืบค้นเมื่อ 1 November 2017. {{}}: ตรวจสอบค่า |url= ((help))

[3] [1] Chuvash is the sole living representative of the Bulgharic branch, one of the two principal branches of the Turkic family.

[4] Encyclopædia Britannica (1997)

[5] Transliteration of Chuvash writing system (2006-10-19). "Wayback Machine" (PDF). (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 19 October 2006. สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.

[6] "KNAB: kohanimeandmebaasi avaleht". www.eki.ee. สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.

[7] "ALA-LC Romanization Tables". www.loc.gov. สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.

[8] Allworth, Edward (1971-12-31). Nationalities of the Soviet East Publications and Writing Systems. doi:10.7312/allw92088. ISBN .

[9] "cvlat2 - СVLat". sites.google.com. สืบค้นเมื่อ 2021-08-04.

[10] "Chuvash Latin Script". chuvash.org.

[11] "Telegram to the Chairman of the Simbirsk Soviet". สืบค้นเมื่อ 30 August 2010.

[12] "Древнечувашская руническая письменность". Трофимов А.А. Национальная библиотека Чувашской Республики.

[13] "Язык – основа национальной культуры". Национальная библиотека Чувашской Республики.

[14] András Róna-Tas. (PDF). Erasmus Mundus Intensive Program Turkic languages and cultures in Europe (TLCE). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 7 August 2011. สืบค้นเมื่อ 31 August 2010.