บทความน อ างอ งคร สต ศ กราช คร สต ทศวรรษ คร สต ศตวรรษ ซ งเป นสาระสำค ญของเน อหา ภาพเหม อน ภาษาอ งกฤษ portrait เป นจ ตรกร

บทความนี้อ้างอิง ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา

ภาพเหมือน (ภาษาอังกฤษ: portrait) เป็นจิตรกรรม, ภาพถ่าย, ประติมากรรม หรือสื่ออื่นๆ ที่เป็นรูปของผู้เป็นแบบ ซึ่งส่วนที่สำคัญที่สุดจะเป็นหน้าและการแสดงออกทางความรู้สึกของผู้เป็นแบบ จุดประสงค์ในการสร้างภาพเหมือนก็เพื่อแสดงความละม้าย, บุคลิก, หรือแม้แต่อารมณ์ของผู้เป็นแบบ ฉะนั้นภาพถ่ายที่เป็นภาพเหมือนจึงมิใช่ภาพถ่ายแบบชั่ววินาที แต่เป็นภาพถ่ายที่ช่างถ่ายจะพยายามจัดท่าหรือองค์ประกอบของภาพที่ให้ผู้เป็นแบบนั่งนิ่ง ภาพเหมือนมักจะแสดงผู้เป็นแบบมองตรงมายังจิตรกรหรือช่างภาพ เพื่อแสดงให้เห็นว่ามีความสัมพันธ์โดยตรงกับผู้ที่ดูรูปในภายหลัง

ภาพเหมือนเด็กชายชาวโรมัน-อียิปต์เป็นภาพเหมือนที่ใช้ปิดหน้าศพของผู้ตาย

ภาพถ่ายภาพเหมือนของทอมัส ดิลวาร์ด โดยแม็ทธิว เบรดี

ที่มา

ภาพเหมือน ในสมัยแรกที่พบเป็นภาพเขียนสำหรับปิดศพที่รู้จักกันว่า “เฟยุมมัมมี่” (Fayum mummy) ในประเทศอียิปต์ที่ถูกรักษาไว้เป็นอย่างดีเพราะความแห้งของอากาศในทะเลทราย “เฟยุมมัมมี่” เป็นภาพเขียนจากสมัยจักรวรรดิโรมันอย่างเดียวที่พบนอกไปจากจิตรกรรมฝาผนัง

ในสมัยโรมันศิลปะภาพเหมือนนิยมกันในการทำประติมากรรมซึ่งผู้เป็นแบบต้องการให้เหมือนตนเองจริงๆ ถึงแม้ว่าบางครั้งผู้เป็นแบบอาจจะมีรูปร่างลักษณะที่ไม่เรียกว่าสวย ระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 4 ภาพเหมือนเริ่มละทิ้งความเป็นจริงมาหาความเป็นจินตนิยมเป็นภาพเหมือนที่ผู้เป็นแบบต้องการให้จิตรกรสร้างภาพที่ “ควรจะ” มีหน้าตาอย่างที่ต้องการ ซึ่งจะเห็นได้จากประติมากรรมเหมือนของจักรพรรดิคอนสแตนตินที่ 1[1] และ[2] ในยุโรปการเขียนภาพเหมือนแบบเหมือนจริงมานิยมกันอีกครั้งในสมัยปลายยุคกลาง ในบริเวณในประเทศฝรั่งเศส

งานภาพเหมือนที่มีชื่อที่สุดที่เป็นที่รู้จักันทั่วโลกคือภาพ “โมนาลิซา” โดย เลโอนาร์โด ดา วินชีเป็นภาพสตรีที่ไม่ทราบชื่อที่มีรอยยิ้มปริศนา ภาพเหมือนที่เก่าที่สุดเท่าที่ทราบพบเมื่อปี ค.ศ. 2006 โดย เจอราร์ด โจดีย์ นักโทษท้องถิ่นในถ้ำวิลโอเนอร์ไม่ใกลจากอังโจเลม ที่เชื่อว่ามีอายุถึง 27,000 ปี

ภาพวาดคนเหมือนตนเอง

เมื่อจิตรกรวาดภาพเหมือนของตนเองภาพนี้ก็จะเรียกว่า “ภาพเหมือนตนเอง” (self-portrait) ซึ่งเป็นที่นิยมกันในสมัยปลายยุคกลาง การสร้างภาพเหมือนตนเองอาจจะเริ่มมาตั้งแต่สมัย อียิปต์โบราณเมื่อประติมากรแบ็คของฟาโรห์อเคนาเตนแกะรูปของตนเองและภรรยาเมื่อ หรืออาจจะเริ่มมาตั้งแต่สมัยที่มนุษย์ยังอยู่ในถ้ำก็ได้ตามหลักฐานที่ปัจจุบันสูญหายไป

ภาพถ่ายภาพเหมือน

“ภาพถ่ายภาพเหมือน” เป็นที่นิยมกันทั่วไปในโลก บางครั้งลูกค้าก็จะต้องการภาพเหมือนของตนเองและครอบครัว หรือภาพเหมือนในโอกาสพิเศษเช่นงานแต่งงานหรืองานจบปริญญา ภาพถ่ายภาพเหมือนเริ่มพร้อมกับการเริ่มต้นการถ่ายภาพ ความต้องการเป็นที่นิยมกันมากเพราะผู้ต้องการสามารถเป็นเจ้าของภาพเหมือนได้โดยไม่ต้องใช้เงินเป็นจำนวนมาก กิจการร้านถ่ายรูปก็รุ่งเรืองตามไปด้วยบางร้านถ่ายถึง 500 เพลทต่อวัน ลักษณะการถ่ายภาพเหมือนสมัยต้นๆ นี้ต้องเปิดหน้ากล้องถึง 30 วินาทีจึงจะถ่ายได้ และจะใช้ลักษณะคล้าย “วาด” (painterly) ผู้เป็นแบบมักจะนั่งหน้าฉากเกลี้ยงๆ แสงเป็นแสงอ่อนเหนือแบบและแสงสะท้อนจากกระจก

เมื่อวิธีการถ่ายภาพวิวัฒนาการขึ้นช่างภาพก็ออกถ่ายภาพเหมือนนอกสถานที่เช่นในสนามรบ หรือ สถานที่ไกลจากผู้คน เช่นงานของวิลเลียม ชู (William Shew) โรเจอร์ เฟ็นตัน (Roger Fenton) และ แม็ทธิว เบรดี (Mathew Brady) ซึ่งเป็นผู้สร้างทฤษฏีการถ่ายภาพเหมือน

การเมือง

ในทางการเมืองภาพเหมือนของผู้นำมักจะใช้เป็นสัญลักษณ์ของรัฐ ในหลายประเทศจะมีประเพณีในการแขวนภาพเหมือนของผู้นำในสถานที่ราชการ การใช้ภาพเขียนกันเป็นอย่างมากอาจจะเป็นสิ่งที่เรียกว่าลัทธินิยมบุคคล

วรรณกรรม

ในทางวรรณกรรม คำว่า “ภาพเหมือน” หมายถึงคำบรรยายหรือคำวิจัยของคนหรือสิ่งของ คำบรรยายของบุคคลมักจะเป็นคำบรรยายที่บอกลักษณะที่แท้จริงที่เกินไปกว่าที่เห็นอย่างผิวเผิน เช่นงานเขียนของนักประพันธ์อเมริกันแพทริเชี คอร์นวอล ในหนังสือ “ภาพเหมือนฆาตกร” (Portrait of a Killer) ซึ่งบรรยายบุคลิก, เบื้องหลัง, และสาเหตุที่ แจ็คเดอะริปเปอร์เป็นฆาตกรซึ่งรวมทั้งเรื่องที่สื่มวลชนเขียนและการสืบสวนของตำรวจ

อ้างอิง

“ภาพเหมือนที่เก่าที่สุด” บทความจาก timesonline (5 มิถุนายน 2006)

ดูเพิ่ม

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ ภาพเหมือน วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ ภาพเหมือนตนเอง

พิพิธภัณฑ์ภาพเหมือนแห่งชาติ สถาบันสมิธโซเนียน, วอชิงตัน ดี.ซี. (อังกฤษ)
พิพิธภัณฑ์ภาพเหมือนแห่งชาติ ลอนดอน (อังกฤษ)
ภาพเขียนแห่งศตวรรษ ภาพเหมือนชิ้นเอก 101 ภาพ (อังกฤษ)
ภาพเหมือนตนเองโดยจีน ไอวี: ศิลปินเห็นอะไรเมื่อมองกระจก 2002-03-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (อังกฤษ)
นักสืบภาพเหมือน - โปรแกรมอินเทอร์แอ็คทีฟในการวิจัยภาพเหมือน (อังกฤษ)
Reportret - แกลเลอรีของภาพเหมือนของบุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์ที่ขาดหรือหายไปโดยสร้างขึ้นใหม่ (อังกฤษ)

สมุดภาพ

ประติมากรรมภาพเหมือนเนเฟอร์ติติ ราว 1345 ก่อนคริสต์ศตวรรษ
“ภาพเหมือนสตรี”
ราวปี ค.ศ. 1410
พิพิธภัณฑ์ศิลปะแห่งชาติ,
วอชิงตัน ดี.ซี., สหรัฐอเมริกา
ประติมากรรมภาพเหมือนตนเอง
โดยลอเร็นโซ กิเบอร์ติ
คริสต์ศตวรรษที่ 15
งาน Engraving ของ
พระราชินีคริสตีนาแห่งสวีเดน
โดย อินซิซิโอเน ดี ควิลเล็ท
ภาพเหมือนพระเจ้าแผ่นดินสเปน
ราวปี ค.ศ. 1643
โดย อาลอนโซ คาโน
พิพิธภัณฑ์ปราโด, มาดริด
ประเทศสเปน
ภาพเหมือนครอบครัว
ราวปี ค.ศ. 1663-1668
โดยแร็มบรันต์
ภาพเหมือนตนเอง
โดย แอนโทนี แวน ไดค์
คริสต์ศตวรรษที่ 17
งาน Engraving
ของนักสัตวศาสตร์ชาวนอร์เว
ไมเคิล ซารส์ ราวปี ค.ศ. 1870
โดย เอช พี แฮนเซน
ภาพถ่ายภาพเหมือนสมัยแรก
ของเฮนรี วินสโลว์ คอร์เบ็ทท์
ราวปี ค.ศ. 1860 - 1875
หอสมุดคองเกรส, วอชิงตัน ดี.ซี., สหรัฐอเมริกา
ภาพเหมือนตนเอง
แบบอิมเพรสชันนิสม์ของ
กามีย์ ปีซาโร
ราวปี ค.ศ. 1898
ภาพถ่ายขาวดำของ
ซาราห์ แบร์นฮาร์ด
ราวต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20
โดยฟีลิกซ์ เนดาร์ (Félix Nadar)
ภาพเหมือนตนเอง โดย
Joaquín Sorolla y Bastida
ราวปี ค.ศ. 1912
ภาพเหมือนตนเอง โดย
Stanisław Wyspiański
ราวปี ค.ศ. 1912
ภาพวาดเส้นของนักประพันธ์
Yevgeny Zamyatin
ราวปี ค.ศ. 1923
โดย Boris Mikhailovich Kustodiev
ภาพเหมือนตนเอง
โดย Egon Schiele

[1] “ภาพเหมือนที่เก่าที่สุด” บทความจาก timesonline (5 มิถุนายน 2006)