ฟันผุ

ฟันผุ (อังกฤษ: tooth decay, cavities, caries) เป็นการสลายตัวของฟันจากกรดที่ผลิตโดยแบคทีเรีย สีของฟันผุมีตั้งแต่เหลืองถึงดำ ผู้ป่วยมีอาการปวดฟันและทานอาหารลำบาก อาจมีภาวะแทรกซ้อน เช่น การติดเชื้อและการเกิด

ฟันผุ
ชื่ออื่น	dental cavities, dental caries, cavities, caries
ฟันที่เสียหายจากฟันผุและโรค
การออกเสียง	caries /ˈkɛəriːz/
สาขาวิชา	ทันตแพทยศาสตร์
อาการ	ปวดฟัน, สูญเสียฟัน, ทานอาหารลำบาก
ภาวะแทรกซ้อน	, , การติดเชื้อและเกิด
ระยะดำเนินโรค	ระยะยาว
สาเหตุ	แบคทีเรียผลิตกรดจากเศษอาหาร
ปัจจัยเสี่ยง	อาหารที่มีน้ำตาลสูง, เบาหวาน, กลุ่มอาการโชเกรน, ยาที่ลดน้ำลาย
การป้องกัน	อาหารที่มีน้ำตาลต่ำ, การแปรงฟัน, , การขัดฟัน
ยา	พาราเซตามอล (อะเซตามีโนเฟน), ไอบิวพรอเฟน
ความชุก	3.6 พันล้านคน (ค.ศ. 2016)

ฟันผุมีสาเหตุจากกรดที่แบคทีเรียใช้สลายเนื้อเยื่อแข็งของฟัน (เคลือบฟัน และ) แบคทีเรียใช้กรดนี้ในการย่อยสลายเศษอาหารและน้ำตาลบนผิวฟัน เนื่องจากน้ำตาลโมเลกุลเดี่ยวนี้เป็นแหล่งพลังงานสำคัญของแบคทีเรีย การทานอาหารที่มีน้ำตาลสูงจึงเสี่ยงต่อฟันผุ ปัจจัยเสี่ยงอื่นรวมถึงภาวะก่อน้ำลายน้อย เช่น เบาหวาน กลุ่มอาการโชเกรนและยาบางชนิด ยาที่ลดการผลิตน้ำลาย ได้แก่ สารต้านฮิสตามีนและยาแก้ซึมเศร้า ฟันผุยังมีสาเหตุมาจากความยากจน อนามัยช่องปากไม่ดีและร่นจนถึงรากฟัน

การป้องกันฟันผุ ได้แก่ การทำความสะอาดฟันเป็นประจำ การทานอาหารที่มีน้ำตาลน้อยและการใช้ มีการแนะนำการแปรงฟันสองครั้งต่อวันและขัดฟันหนึ่งครั้งต่อวัน ผลิตภัณฑ์ที่มีฟลูออไรด์ ได้แก่ ยาสีฟัน และเกลือ มีวิธีรักษาหลากหลายตามสภาพฟันตั้งแต่ไปจนถึง ยังไม่พบวิธีฟื้นฟูฟันที่เสียหายขึ้นใหม่ แต่มีการใช้ฟลูออไรด์เพื่อในการรักษารอยโรคขนาดเล็ก มีการใช้พาราเซตามอลหรือไอบิวพรอเฟนในการระงับปวด การรักษาหญิงตั้งครรภ์ที่มีฟันผุอาจลดความเสี่ยงในการแพร่แบคทีเรียสู่ทารกในครรภ์

ประชากรประมาณ 3.6 พันล้านคน (48% ของจำนวนประชากร) มีฟันผุใน (ค.ศ. 2016) ขณะที่ประชากรประมาณ 620 ล้านคน (9% ของจำนวนประชากร) มีฟันผุในองค์การอนามัยโลกประเมินว่าผู้ใหญ่เกือบทั้งหมดมีฟันผุในช่วงหนึ่งของชีวิต พบฟันผุในเด็กและผู้ใหญ่มากขึ้นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ฟันผุพบมากในประเทศพัฒนาแล้วเนื่องจากการบริโภคน้ำตาลมากกว่าประเทศกำลังพัฒนา คำว่า caries มาจากภาษาละตินแปลว่า "เน่าเสีย"

อ้างอิง

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ฟันผุ

1. Laudenbach, JM; Simon, Z (November 2014). "Common Dental and Periodontal Diseases: Evaluation and Management". The Medical Clinics of North America. 98 (6): 1239–1260. doi:10.1016/j.mcna.2014.08.002. PMID 25443675.
2. . who.int. April 2012. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 December 2014. สืบค้นเมื่อ 10 December 2014.
3. Taber's cyclopedic medical dictionary (Ed. 22, illustrated in full color ed.). Philadelphia: F.A. Davis Co. 2013. p. 401. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-07-13.
4. SECTION ON ORAL, HEALTH; SECTION ON ORAL, HEALTH (December 2014). "Maintaining and improving the oral health of young children". Pediatrics. 134 (6): 1224–9. doi:10.1542/peds.2014-2984. PMID 25422016. S2CID 32580232.
5. de Oliveira, KMH; Nemezio, MA; Romualdo, PC; da Silva, RAB; de Paula E Silva, FWG; Küchler, EC (2017). "Dental Flossing and Proximal Caries in the Primary Dentition: A Systematic Review". Oral Health & Preventive Dentistry. 15 (5): 427–434. doi:10.3290/j.ohpd.a38780. PMID 28785751.
6. Silk, H (March 2014). "Diseases of the mouth". Primary Care: Clinics in Office Practice. 41 (1): 75–90. doi:10.1016/j.pop.2013.10.011. PMID 24439882. S2CID 9127595.
7. "Oral health". www.who.int (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2019-09-14.
8. Schwendicke, F; Dörfer, CE; Schlattmann, P; Page, LF; Thomson, WM; Paris, S (January 2015). "Socioeconomic Inequality and Caries: A Systematic Review and Meta-Analysis". Journal of Dental Research. 94 (1): 10–18. doi:10.1177/0022034514557546. PMID 25394849. S2CID 24227334.
9. Otsu, K; Kumakami-Sakano, M; Fujiwara, N; Kikuchi, K; Keller, L; Lesot, H; Harada, H (2014). "Stem cell sources for tooth regeneration: current status and future prospects". Frontiers in Physiology. 5: 36. doi:10.3389/fphys.2014.00036. PMC 3912331. PMID 24550845.
10. Dental Cavities
11. Vos, T (Dec 15, 2012). "Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990–2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". The Lancet. 380 (9859): 2163–96. doi:10.1016/S0140-6736(12)61729-2. PMC 6350784. PMID 23245607.
12. Bagramian, RA; Garcia-Godoy, F; Volpe, AR (February 2009). "The global increase in dental caries. A pending public health crisis". American Journal of Dentistry. 22 (1): 3–8. PMID 19281105.