พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรุณ

พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรุณ หรือ พระองค์ใหญ่อรุณ (13 ตุลาคม พ.ศ. 2348 — 11 มิถุนายน พ.ศ. 2428) พระราชธิดาพระองค์ที่ 1 ในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาศักดิพลเสพประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน้อย

พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรุณ
พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ ชั้น 3
ประสูติ	13 ตุลาคม พ.ศ. 2348
สิ้นพระชนม์	11 มิถุนายน พ.ศ. 2428 (79 ปี)
ราชวงศ์	จักรี
พระราชบิดา	สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาศักดิพลเสพ
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาน้อย

พระประวัติ

พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรุณ ประสูติเมื่อวันอาทิตย์ที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2348 เป็นพระธิดาในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาศักดิพลเสพประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน้อย ธิดาพระยาพินาศอัคคี (จาด ณ บางช้าง)

ในสมัยรัชกาลที่ 4 พระองค์เจ้าอรุณทรงเป็นผู้ใหญ่ในพระบวรราชวัง ด้วยทรงเป็นพระราชธิดาพระองค์โตในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาศักดิพลเสพ และทรงมีหน้าที่กำกับฝ่ายในในพระบวรราชวัง ครั้งหนึ่งพระองค์เจ้าอรุณเคยกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวว่ามีขโมยขึ้นตำหนักพระองค์เจ้าสุด หลังจากนั้นพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงทรงชำระความ และออกประกาศพระราชบัญญัติฝ่ายพระบวรราชวัง เรื่องเล่นเบี้ยในพระบวรราชวัง เป็นต้นมา ดังปรากฏในคำประกาศประกาศพระราชบัญญัติฝ่ายพระบวรราชวัง เรื่องเล่นเบี้ยในพระบวรราชวังว่า

"...ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สั่งว่า พระบวรวงศ์เธอชั้น ๒ พระองค์เจ้าอรุณกราบบังคมทูลพระกรุณาว่า พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิงสุด ลงไปพระบรมมหาราชวัง... ผู้ร้ายเข้าในตำหนัก... จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ชำระเอาตัวผู้ร้ายให้จงได้... อนึ่งมีพระราชบัญญัติห้ามมิให้คนภายนอกพระบวรราชวังเข้ามาคบหากันกับคนในพระบวรราชวัง ห้ามมิให้เจ้าจอมหม่อมพนักงานท้าวนางจ่าโขลนผู้ใหญ่ผู้น้อย แลข้าหลวงพระองค์เจ้าหม่อมเจ้าข้าทาษทั้งปวง ซึ่งอยู่ในพระบวรราชวังคบหาคนนอกพระบวรราชวัง..."

พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรุณ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 5 เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 11 มิถุนายน พ.ศ. 2428 พระชันษา 81 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุ ท้องสนามหลวง เมื่อวันจันทร์ที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2429

พงศาวลี

พงศาวลีของพระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรุณ

16. พระยาราชนิกูล (ทองคำ)               8. สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก                       4. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช                             18. คหบดีชาวจีนฮกเกี้ยน               9. พระอัครชายา (หยก)                       19. ธิดาเจ้าพระยาอภัยราชา               2. สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาศักดิพลเสพ                                   20. กรมหมื่นอินทรพิทักษ์               10. เจ้าพระยาสุธรรมนตรี (พัฒน์ ณ นคร)                       5. เจ้าจอมมารดานุ้ยใหญ่ ในรัชกาลที่ 1                             24. พระเจ้านครศรีธรรมราช (หนู)               11. ท่านผู้หญิงชุ่ม ณ นคร                       23. ท่านผู้หญิงทองเหนี่ยว               1. พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรุณ                                         6. พระยาพินาศอัคคี (จาด ณ บางช้าง)                             3. เจ้าจอมมารดาน้อย

อ้างอิง

1. ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 1 จ.ศ. 1246 หน้า 235
2. กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 123. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-02-02. สืบค้นเมื่อ 2017-05-16.
3. ประชุมประกาศรัชกาลที่-๔-ภาค-๑/๑๗-ประกาศพระราชบัญญัติฝ่ายพระบวรราชวัง-เรื่องเล่นเบี้ยในพระบวรราชวัง