พระศาสนโศภน นามเด ม แจ ม ฉายา จต ตสล โล เป นพระราชาคณะเจ าคณะรองคณะธรรมย ต กน กาย ได ดำรงตำแหน งสำค ญ เช น เจ าอาวาสว ดม

พระศาสนโศภน นามเดิม แจ่ม ฉายา จตฺตสลฺโล เป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรองคณะธรรมยุติกนิกาย ได้ดำรงตำแหน่งสำคัญ เช่น เจ้าอาวาส วัดมกุฏกษัตริยารามราชวรวิหาร กรรมการมหาเถรสมาคม รองประธาน และแม่กองธรรมสนามหลวงรูปแรก

พระศาสนโศภน (แจ่ม จตฺตสลฺโล)

ส่วนบุคคล
เกิด	18 พฤษภาคม พ.ศ. 2418 (70 ปี 191 วัน ปี)
มรณภาพ	25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2488
นิกาย	ธรรมยุติกนิกาย
การศึกษา	บาเรียนเอก (เทียบเท่าเปรียญธรรม 7 ประโยค)
ตำแหน่งชั้นสูง
ที่อยู่	วัดมกุฏกษัตริยารามราชวรวิหาร กรุงเทพมหานคร
ตำแหน่ง	เจ้าอาวาสวัดมกุฏกษัตริยาราม

ประวัติ

ชาติกำเนิด

พระศาสนโศภน เกิดเมื่อวันอังคารที่ 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2418 เวลา 07.30 น. ตรงกับวันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 6 ปีกุน เป็นบุตรนายพ่วงกับนางเอี่ยม บิดาท่านเป็นมหาดเล็กในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ภูมิลำเนาเดิมอยู่บ้านตำหนัก อำเภอเมืองเพชรบุรี สมัยเป็นเด็กท่านมักเป็นจ่าฝูงในหมู่เพื่อน ๆ จึงมีนามเดิมว่าจ่า ภายหลังชื่อแปลก เพราะมักเล่นอะไรแปลก ๆ เมื่อโตขึ้นได้เรียนหนังสือที่วัดสนามพราหมณ์

ท่านมีน้องชายคนหนึ่งชื่อจอน ซึ่งได้รับราชการจนมีบรรดาศักดิ์เป็นรองอำมาตย์เอก ขุนประสารพันธุกิจ ผู้ช่วยเกษตรมณฑลพิศณุโลก ต่อมาได้รับพระราชทานนามสกุลว่า ถาวรบุตต์

อุปสมบท

พ.ศ. 2435 ย้ายมาศึกษาที่ศึกษากับพระครูวินัยธรแสง ฐานานุกรมของพระพรหมมุนี (แฟง กิตฺติสาโร) ที่วัดมกุฏกษัตริยาราม แล้วได้บวชเป็นสามเณรในวันข้างขึ้นเดือน 7 ปีนั้น ขณะเป็นสามเณรนี้ท่านได้เปลี่ยนชื่อเป็นแจ่ม ต่อมาได้อุปสมบทเมื่อวันพุธที่ 19 มิถุนายน พ.ศ. 2438 ตรงกับวันแรม 13 ค่ำ เดือน 7 ปีมะแม โดยมีพระพรหมมุนี (แฟง กิตฺติสาโร) ขณะยังเป็นพระธรรมปาโมกข์ เป็นพระอุปัชฌาย์ และพระมหานุนายก (ดี มนาปจารี) ขณะยังเป็นพระครูปลัดมหานุนายก เป็นคู่กรรมวาจาจารย์ ได้ฉายาว่า จตฺตสลฺโล

การศึกษา

ขณะอยู่วัดมกุฏกษัตริยาราม ท่านได้ศึกษาพระปริยัติธรรมจากพระมหาทองอยู่ (ป.ธ. 7) จนอุปสมบทได้ 2 พรรษาจึงย้ายไปอยู่วัดบวรนิเวศราชวรวิหารเพื่อศึกษากับพระยาวิจิตรธรรมปริวัตร (ดำ) ขณะยังเป็นพระศาสนดิลก เข้าสอบในหลักสูตรของมหามกุฏราชวิทยาลัยจนสอบได้บาเรียนตรี (เทียบเปรียญธรรม 4 ประโยค) ในปีระกา พ.ศ. 2440 ได้บาเรียนโท (เปรียญธรรม 5 ประโยค) ปีจอ พ.ศ. 2441 และสุดท้ายสอบได้บาเรียนอก (เทียบเท่าเปรียญธรรม 7 ประโยค) ในปีกุน พ.ศ. 2442 แล้วกลับไปอยู่วัดมกุฏกษัตริยารามดังเดิม วันที่ 9 พฤศจิกายน ร.ศ. 118 ได้รับพระราชทานพัดพื้นโหมดสำหรับวุฒิบาเรียนเอก

ศาสนกิจ

นับแต่ย้ายกลับมาอยู่วัดมกุฏกษัตริยาราม ท่านได้ทำหน้าที่ครูสอนพระปริยัติธรรม ต่อมาได้เป็นกรรมการในการสอบบาลีสนามหลวง กรรมการมหามกุฏราชวิทยาลัย แม่กองธรรมสนามหลวง และกรรมการมหาเถรสมาคม เมื่อมีการประกาศใช้ ท่านได้รับเลือกเป็นสมาชิกสังฆสภา และสุดท้ายเป็นรองประธานสังฆสภา

สมณศักดิ์

6 กรกฎาคม ร.ศ. 127 ตั้งเป็นพระราชาคณะที่ พระอริยมุนี
10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2457 เลื่อนเป็นพระราชาคณะชั้นราชที่ นรสีห์พจนปิลันธน์ คันถรจนาบัณฑิต ยติคณิศร บวรสังฆารามคามวาสี
24 กันยายน พ.ศ. 2464 เลื่อนเป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ ศรีวิสุทธิดิลก ตรีปิฎกบัณฑิต ยติคณิศร บวรสังฆาราม คามวาสี
9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2466 เลื่อนเป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมปาโมกข์ ยุติโยคญาณดิลก ไตรปิฎกธารี ธรรมวาที ยติคณิศร บวรสังฆาราม คามวาสี
6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2471 ได้รับสถาปนาเป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรองคณะธรรมยุตติกาที่ พระศาสนโศภน วิมลญาณอดุล ตรีปิฎกคุณประสาธนวิภูสิต ธรรมยุตติกคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี

มรณภาพ

พระศาสนโศภน อาพาธด้วยโรคลำไส้ ต่อมามีโรคไตและโรคหัวใจพิการด้วย และถึงแก่มรณภาพวันที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2488 เวลา 02.30 น. ณ กุฏิเจ้าอาวาส สิริอายุได้ 70 ปี 191 วัน

อ้างอิง

เชิงอรรถ

เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๒, หน้า 192
จดหมายเหตุวัดมกุฏกษัตริยาราม, หน้า 79
จดหมายเหตุวัดมกุฏกษัตริยาราม, หน้า 83
ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงมุรธาธร ประกาศพระราชทานนามสกุล ครั้งที่ ๔๓, เล่ม 32, ตอน 0 ง, 16 มกราคม พ.ศ. 2458, หน้า 2,548
ราชกิจจานุเบกษา, จำนวนพระสงฆ์ ที่ได้รับพระราชทานพัดเปรียญ, เล่ม 14, ตอน 0 ฉบับพิเศษ, 29 กันยายน ค.ศ. 1897, หน้า 368
เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๑, หน้า 247
ราชกิจจานุเบกษา, พระสงฆ์ที่ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรและพัดเปรียญ, เล่ม 16, ตอน 34, 19 พฤศจิกายน ร.ศ. 118, หน้า 489
ราชกิจจานุเบกษา, การตั้งพระราชาคณะและพระครู, เล่ม 25, ตอน 15, 12 กรกฎาคม ร.ศ. 127, หน้า 454
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรพระสงฆ์, เล่ม 31, ตอน 0 ง, 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2457, หน้า 1,844
ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสถาปนาสมเด็จพระราชาคณะและพระราชาคณะ, เล่ม 38, ตอน 0 ง, 2 ตุลาคม พ.ศ. 2464, หน้า 1,832
ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสถาปนา สมณศักดิ์, เล่ม 40, ตอน 0 ง, 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2466, หน้า 2,595
ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาสมณศักดิ์, เล่ม 45, ตอน 0 ก, 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2471, หน้า 173-4

บรรณานุกรม

กรมศิลปากร. เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๒. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2545. 450 หน้า. ISBN
วัดมกุฏกษัตริยาราม. จดหมายเหตุวัดมกุฏกษัตริยาราม. กรุงเทพฯ : วัดมกุฏกษัตริยาราม, 2553. 400 หน้า. หน้า 79-83. ISBN
สมมอมรพันธุ์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ. เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๑. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2545. 428 หน้า. ISBN

ก่อนหน้า		พระศาสนโศภน (แจ่ม จตฺตสลฺโล)		ถัดไป
ไม่มี		แม่กองธรรมสนามหลวง (พ.ศ. 2470 - พ.ศ. 2484)		พระศรีสมโพธิ (เกษม ภทฺทธมฺโม)
พระสาสนโสภณ (เจริญ ญาณวโร)		เจ้าคณะรองคณะธรรมยุต (พ.ศ. 2471 – พ.ศ. 2484)		(ตำแหน่งถูกยกเลิกตาม )

[หน้า192-1] เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๒, หน้า 192

[จดหมาย79-2] จดหมายเหตุวัดมกุฏกษัตริยาราม, หน้า 79

[จดหมาย83-3] จดหมายเหตุวัดมกุฏกษัตริยาราม, หน้า 83

[4] ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงมุรธาธร ประกาศพระราชทานนามสกุล ครั้งที่ ๔๓, เล่ม 32, ตอน 0 ง, 16 มกราคม พ.ศ. 2458, หน้า 2,548

[5] ราชกิจจานุเบกษา, จำนวนพระสงฆ์ ที่ได้รับพระราชทานพัดเปรียญ, เล่ม 14, ตอน 0 ฉบับพิเศษ, 29 กันยายน ค.ศ. 1897, หน้า 368

[หน้า247-6] เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๑, หน้า 247

[7] ราชกิจจานุเบกษา, พระสงฆ์ที่ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรและพัดเปรียญ, เล่ม 16, ตอน 34, 19 พฤศจิกายน ร.ศ. 118, หน้า 489

[8] ราชกิจจานุเบกษา, การตั้งพระราชาคณะและพระครู, เล่ม 25, ตอน 15, 12 กรกฎาคม ร.ศ. 127, หน้า 454

[9] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรพระสงฆ์, เล่ม 31, ตอน 0 ง, 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2457, หน้า 1,844

[10] ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสถาปนาสมเด็จพระราชาคณะและพระราชาคณะ, เล่ม 38, ตอน 0 ง, 2 ตุลาคม พ.ศ. 2464, หน้า 1,832

[11] ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสถาปนา สมณศักดิ์, เล่ม 40, ตอน 0 ง, 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2466, หน้า 2,595

[12] ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาสมณศักดิ์, เล่ม 45, ตอน 0 ก, 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2471, หน้า 173-4