พระศรีสุคนธบท

พระศรีสุคนธบท พระมหากษัตริย์แห่งกัมพูชา ทรงเป็นพระราชโอรสของพระธรรมราชาธิราชรามาธิบดี ประสูติแต่สมเด็จพระภัควดีศรีเทพธิดา เมื่อราว พ.ศ. 2015 ในสมัยสมเด็จพระราชบิดาทรงได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าพระยางามขัติยราชาตำแหน่งพระอุปราชปกครองเมืองบาสาณ เมืองบาสาณเดิมมีพระพิชัยเนียกคำ ตระกูลขุนนางเก่าปกครองอยู่ก่อนแล้ว ดังนั้นการเสด็จมาครองเมืองบาสาณจึงไม่เป็นที่พอใจกับกลุ่มขุนนางเก่าแต่ด้วยพระราชอำนาจของพระธรรมราชาธิราชรามาธิดีจึงไม่มีผู้ใดกล้ากระด้างกระเดื่อง

พระศรีสุคนธบท
พระมหากษัตริย์กัมพูชา
ครองราชย์	พ.ศ. 2047-2051
รัชกาลก่อนหน้า	พระธรรมราชาธิราชรามาธิบดี
รัชกาลถัดไป	เจ้ากอง
ประสูติ	พ.ศ. 2015
สวรรคต	พ.ศ. 2055
พระนามเต็ม สมเด็จพระราชโองการ พระศรีสุคนธบท ราชาธิราช รามาธิบดี พระนามเดิม เจ้าพระยางามขัติยราชา
ราชวงศ์	ราชวงศ์วรมัน
ราชสกุล	ราชสกุลตระซ็อกประแอม
พระราชบิดา	พระธรรมราชาธิราชรามาธิบดี
พระราชมารดา	สมเด็จพระภัควดีศรีเทพธิดา

เมื่อพระราชบิดาทรงเสด็จทิวงคตแล้วทรงขึ้นครองราชสมบัติในปี พ.ศ. 2046 ขณะพระชนม์ได้ 32 พรรษา โดยยังทรงประทับที่เมืองบาสาณ ลุถึงปี พ.ศ. 2051 ขุนหลวงกอง โอรสพระพิชัยเนียกคำขุนนางในพระองค์เป็นกบฏตั้งตัวเป็นใหญ่ในเมืองบาสาณ โดยการปล่อยข่าวลือว่าพระองค์ทรงปกครองราษฏรโดยกดขี่ และการเรียกเก็บภาษีที่มากขึ้นเพื่อการสร้างต่อเติมพระราชวัง และทรงใช้จ่ายอย่างฟุ่มเฟือยขณะที่ราษฎรต้องอดอยาก ทำให้ทหารและราษฏรบางส่วนเกิดการต่อต้านพระองค์จนเกิดการก่อจลาจลและการกบฏขึ้น พระองค์จึงได้เสด็จหนีไปอยู่ที่อื่น เจ้ากองจึงตั้งตนเป็นใหญ่โดยสถาปนาพระองค์ขึ้นเป็นกษัตริย์พระองค์ใหม่ส่วนพระยาจันทน์อนุชาพระศรีสุคนธบททรงเสด็จหลบหนีไปได้

จน พ.ศ. 2055 พระองค์ถูกทหารของพระองค์เองลอบปลงพระชนม์ที่ รวมพระชนม์ได้ 40 พรรษา

สถูปพระบรมอัฐิพระศรีสุคนธบทที่อำเภอศรีสุนทร จังหวัดกำปงจาม สร้างในยุคอาณาจักรเขมรละแวกในรัชสมัยพระยาจันทราชา

อ้างอิง

• ราชพงษาวดารกรุงกัมพูชา แปลโดย พันตรีหลวงเรืองเดชอนันต์ (ทองดี ธนรัชต์). นนทบุรี. สำนักพิมพ์ศรีปัญญา. 2550

1. พงศาวดารกัมพูชาที่แปลชำระและที่นิพนธ์เป็นภาษาไทย พ.ศ. 2339-2459 กับหน้าที่ที่มีต่อชนชั้นปกครองไทย,ธิบดี บัวคำศรี
2. สุมาลี บำรุงสุข. นักองค์เอง ใน สารานุกรมประวัติศาสตร์สากลสมัยใหม่: เอเชีย เล่ม 1 อักษร A-B ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. กทม.ราชบัณฑิตยสถาน. 2539.