พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าปฐมพิสมัย

พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าปฐมพิสมัย (เดิม หม่อมเจ้าปฐมพิสมัย; 7 สิงหาคม พ.ศ. 2405 – 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2422) เป็นพระราชธิดาในกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ ประสูติแต่จอมมารดา กรุด

พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าปฐมพิสมัย
พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าชั้นโท
ประสูติ	7 สิงหาคม พ.ศ. 2405
สิ้นพระชนม์	9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2422 (16 ปี)
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ
พระมารดา	จอมมารดากรุด

พระประวัติ

พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าปฐมพิสมัย ประสูติเมื่อวันพฤหัสบดีที่ 7 สิงหาคม พ.ศ. 2405 เป็นพระราชธิดาในกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญประสูติแต่จอมมารดากรุด ทรงเป็นพระราชธิดาเพียงพระองค์เดียวที่ประสูติก่อนที่พระบิดาจะได้อุปราชาภิเษก เมื่อแรกประสูติจึงมีพระยศเป็น หม่อมเจ้าปฐมพิสมัย ต่อมาเมื่อพระราชบิดาได้รับพระราชทานอุปราชาภิเษกเป็นกรมพระราชวังบวรสถานมงคลแล้วจึงเลื่อนเป็น พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าปฐมพิสมัย

พระองค์เจ้าปฐมพิสมัย ทรงได้รับพระราชทานโสกันต์ในพระบรมมหาราชวังร่วมกับพระเจ้าลูกเธอในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวซึ่งมีพระชันษาไล่เลี่ยกันหลายพระองค์

พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าปฐมพิสมัย สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 5 เมื่อวันอาทิตย์ที่ 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2421 สิริพระชันษา 16 ปี

พ.ศ. 2425 ในงานสมโภชพระนครครบรอบร้อยปี พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงโปรดฯ ให้บำเพ็ญพระราชกุศลในพระราชวังบวรสถานมงคลเพื่ออุทิศถวายกรมพระราชวังบวรสถานมงคลทั้ง 3 พระองค์ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว และเจ้านายวังหน้าอีกหลายพระองค์ ในครั้งนั้นได้เชิญพระอัฐพระองค์เจ้าปฐมพิสมัยด้วย ปรากฏความใน ตำนานวังหน้า ว่า

"...ในการพระราชกุศลครั้งนี้ สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ทรงพระปรารภพระบรมญาติราชสัมพันธวงษ์เธอ แลพระเจ้าบวรวงษ์เธอ แลพระเจ้าวรวงษ์เธอ อันมีพระอัษฐิประดิษฐานอยู่ในพระราชวัง บวรฯ แลในวังต่าง ๆ ซึ่งได้ดำรงพระยศเปนพระองค์เจ้าต่างกรม ฤๅ ที่ได้ทรงรู้จักคุ้นเคย โปรดให้เชิญพระอัษฐิมาประดิษฐาน ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลด้วยณบัดนี้... พระวรวงษ์ เธอชั้น ๕ พระองค์เจ้าปฐมพิศมัย อันเปนพระธิดาใหญ่ในกรม พระราชวังบวรฯ ๑ รวม ๒๕ พระองค์ มาตั้งในพระที่นั่งพุทไธสวรรย์ แล้วทรงบำเพ็ญพระราชกุศล โปรดให้นิมนต์พระสงฆ์มีพระราชาคณะ เปนประธาน ๔๕ รูป มารับพระราชทานฉัน แล้วพระราชทานไตรจีวร ๒๔ รูป ทรงพระราชอุทิศเปนส่วน ๆ..."

พงศาวลี

พงศาวลีของพระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าปฐมพิสมัย

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช               8. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                       17. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. เงิน แซ่ตัน               9. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี                       19. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์               2. กรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ                                   20. บุญมาก แซ่อ๋อง               10. บุญมี แซ่อ๋อง                       21. บุญเลี้ยง แซ่โง้ว               5. เจ้าคุณจอมมารดาเอม ในพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว                             1. พระราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าปฐมพิสมัย                                         3. จอมมารดากรุด

อ้างอิง

1. กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 138. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-02-02. สืบค้นเมื่อ 2017-07-16.
2. ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. ตำนานวังหน้า. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แสงดาว, พ.ศ. 2553. 216 หน้า. หน้า 178. ISBN