พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา

พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา (21 ธันวาคม พ.ศ. 2479 – 1 กันยายน พ.ศ. 2558) เป็นศิลปินผู้ประพันธ์เพลงชาวไทย ได้รับยกย่องให้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทยลูกทุ่ง) ประจำ พ.ศ. 2557 และรางวัลอื่น ๆ อีกจำนวนมาก

พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา จ.ภ.
เกิด	21 ธันวาคม พ.ศ. 2479 พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา
เสียชีวิต	1 กันยายน พ.ศ. 2558 (78 ปี) โรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์ จังหวัดอุบลราชธานี
คู่สมรส	จิตประไพจันทรุกขา
ปีที่แสดง	พ.ศ. 2510-2549
ศิลปินแห่งชาติ	พ.ศ. 2557 - สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทยลูกทุ่ง)
สุพรรณหงส์	ประเภทผู้ประพันธ์เพลงยอดเยี่ยม “ก่องข้าวน้อยฆ่าแม่”

ประวัติ

พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา (ชื่อเดิม นายสงคราม) เกิดเมื่อวันที่ 21 ธันวาคม พ.ศ. 2479 ที่บ้านดอนใหญ่ อำเภอศรีเมืองใหม่ จังหวัดอุบลราชธานี เป็นบุตรนายสุขุม - นางแดง จันทรุกขา จบประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนอุบลวิทยากร อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี มัธยมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนอุบลวิทยากร (วัดมณีวนาราม) อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี ได้รับปริญญามหาบัณฑิตกิตติมศักดิ์ ศิลปะศาสตร์มหาบัณฑิต สาขา ดนตรีศึกษา จากมหาวิทยาลัยราชภัฎอุบลราชธานี

ประสบการทำงาน

โรงเรียนอุบลวิทยากร พ.ศ. 2498-2500 ประพันธ์เพลง ตั้งแต่ พ.ศ. 2510 ในนาม พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา นักพากย์ภาพยนตร์ ในนาม “เทพสงคราม” ตั้งแต่ พ.ศ. 2502-2512

นักเขียนบทละครวิทยุ เล่นละครวิทยุ ให้กับคณะมิตรมงคลของครูสวาศดิ์ ไชยนันท์ พ.ศ. 2502 สร้างภาพยนตร์ กำกับภาพยนตร์ และเขียนบทภาพยนตร์ เรื่อง มนต์รักลำน้ำพอง, ก่องข้าวน้อยฆ่าแม่ พ.ศ. 2519-2523 กำกับภาพยนตร์และเขียนภาพยนตร์ เรื่อง มนต์รักแม่น้ำมูล, มนต์รักลูกทุ่ง นักโหราศาสตร์ (หมอดู) ในนาม “ธณวัฒน์” พ.ศ. 2502–ปัจจุบัน นักแสดงภาพยนตร์ เรื่องฟ้าสางที่ฝั่งโขง ประธานชมรม “ศรีเมืองใหม่รวมน้ำใจเอื้ออาทร”ผู้ก่อตั้ง “ลานบ้านลานธรรม” พ.ศ. 2540 นักร้องเพลงธรรม ในนาม “เฒ่า ธุลีธรรม” พ.ศ. 2540 กรรมการตัดสินการประกวดลำหมอลำซิ่ง ได้รับการยกย่องเป็น“ครูภูมิปัญญาไทย” รุ่นที่ 4 จากสำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ปี พ.ศ. 2548

บั้นปลายชีวิต

ยามบ่ายคล้อยของชีวิต อาจารย์พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา เลือกกลับไปพำนักที่บ้านเกิดอำเภอศรีเมืองใหม่ จังหวัดอุบลราชธานี อุทิศชีวิตให้กับงานพระพุทธศาสนา ทำกิจกรรมทางสังคม ลานบ้านลานธรรม ทำลานบ้านให้เป็นลานธรรม เขียนเพลงเป็นพุทธบูชา โดยใช้บริเวณบ้านของท่านเป็นลานบ้านลานธรรม เป็นสถานที่ศึกษาและปฏิบัติธรรม เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านศาสนา ศิลปะ และวัฒนธรรม จัดกิจกรรมเผยแผ่พระธรรมคำสอนพระพุทธศาสนาแก่เด็ก ๆ และคนทั่วไป ให้รู้จักใช้ธรรมะเป็นที่พึ่งทางใจ โดยมี แต๋ว-จิตประไพ จันทรุกขา ผู้เป็นภรรยาคู่ทุกข์คู่ยากเคียงข้างเสมอมา

การสร้างสรรค์ผลงาน

ผลงานการประพันธ์เพลงที่ได้รับความนิยมระดับชาติ หลายเพลง เช่น สาละวันลำวง สาวชุมแพ ตะวันรอนที่หนองหาน รักร้าวหนาวรม ทุ่งรัก สาวอุบลรอรัก อีสานบ้านเฮา รอรักที่ต้นกระโดน ด่วน บ.ข.ส. ดอกจานบาน ฯลฯ ซึ่ง เพลงเหล่านี้ได้สร้างนักร้องโด่งดังระดับประเทศ เช่น ไพรวัลย์ ลูกเพชร, ศรคีรี ศรีประจวบ, รุ่งเพชร แหลมสิงห์, สนธิ สมมาตร, ไวพจน์ เพชรสุพรรณ เป็นต้น

เกียรติคุณที่ได้รับ

รางวัลสุพรรณหงส์ทองคำ ประเภทผู้ประพันธ์เพลงยอดเยี่ยมเรื่อง “ก่องข้าวน้อยฆ่าแม่” จากสมาคมภาพยนตร์ไทย รางวัลเพลงลูกทุ่งดีเด่น “กึ่งศตวรรษลูกทุ่งไทย” จากเพลง สาละวันลำวง จากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

รางวัลเพลงลูกทุ่งดีเด่นส่งเสริมวัฒนธรรมไทย งานกึ่งศตวรรษเพลงลูกทุ่งสืบสานคุณค่าวัฒนธรรมไทย จากเพลงสาละวันลำวง ศิลปินดีเด่นสาขา ศิลปะการแสดง จังหวัดอุบลราชธานี ปริญญาศิลปศาสตร์มหาบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาดนตรี (การแต่งเพลง) จากมหาวิทยาลัยราชภัฎอุบลราชธานี

ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทยลูกทุ่ง) พ.ศ. 2557

ผลงานแต่งเพลง

• ศรคีรี ศรีประจวบ
  • ตะวันรอนที่หนองหาน
  • ทุ่งรัก
• บรรจบ เจริญพร
  • รักร้าวหนาวลม
  • ฮักสาวลำชี
• ไพรวัลย์ ลูกเพชร
  • มนต์นักแม่น้ำมูล
• สายัณห์ สัญญา
  • นางกวักมหาเสน่ห์
  • ขยะสังคม
  • แม่เดือนแรม
  • รักร้าวหนาวลม
• ยอดรัก สลักใจ
  • มีแฟนหรือยัง
  • นักร้องคนจน
• ศรเพชร ศรสุพรรณ
  • ตัดใจไม่ลง
• เทพพร เพชรอุบล
  • อีสานบ้านเฮา
  • ก่องข้าวน้อยฆ่าแม่
• ไวพจน์ เพชรสุพรรณ
  • สาละวันรำวง
  • เซิ้งเฮือส่วง
  • แม่สาวคนโก้
  • สาวชุมแพ
  • เวียงจันทน์บ้านก่า
• สนธิ สมมาตร
  • ด่วน บขส.
  • ดอกอ้อริมโขง
  • ดอกจานบาน
  • สั่งสาวลาแฟน
  • รักร้าวหนาวลม
  • ดอกจานบาน
  • ความรักขึ้นสนิท
  • แคร์ด้วยหรือน้อง
• ดาว บ้านดอน
  • รอรักใต้ต้นกระโดน
  • ข้าวเม่าข้าวฮ่าง
• ไมค์ ภิรมย์พร
  • บายศรีคนเศร้า
  • ด้วยมือของแม่
  • โขง ซี มูล ที่รัก
  • รอรักใต้ต้นกระโดน
  • ทัวร์เที่ยวสุดท้าย
• วิโรจน์ เพชรเมืองกาญจน์
  • ถล่มหัวใจ
• • สุขเถิดสองเจ้า
  • รักใครกันแน่
  • หัวใจใยยอมแพ้
  • ไม่คิดว่าเธอมีคาว
  • ฟ้าเป็นพยาน
  • สาวยีนส์ขาดเข่า
  • หัวใจเป็นบ้า
  • ความรักให้เขาความเศร้าให้พี่
  • ฝนครวญใจคราง
  • ขอเป็นเช่นพี่ชาย
  • หวังสุดท้ายที่ใจน้อง
  • หน้าต่างน้ำตา
  • รักบนรอยทราย
  • สัมปทานหัวใจ
  • หัวใจที่ถูกประหาร
  • รอรักใต้ต้นกระโดน
  • อีสานบ้านเฮา

ผลงานแสดงภาพยนตร์

• ไอ้หนังเหนียว (2523) รับบท พ่อของบรรพต
• ฟ้าสางที่ฝั่งโขง (2532) รับบท พ่อของเข้ม
• เพลิงอารมณ์ (2533) รับบท พ่อของอนุวัตร
• แว่วเสียงแคน (2537) รับบท พ่อของหำ
• หมากเตะรีเทิร์น (2549) รับบท คนขายกาแฟ

ผลงานกำกับภาพยนตร์

• มนต์รักแม่น้ำมูล (2520)
• ลูกทุ่งเพลงสวรรค์ (2521)
• ก่องข้าวน้อยฆ่าแม่ (2523)
• มนต์รักลำน้ำพอง (2525)
• ราชินีดอกหญ้า (2529)

อ้างอิง

• [[1]]
• [[2]]
• [[3]]
• [[4]]
• [[5]]