ผู้ช่วยมุขนายก

อุปมุขนายก (อังกฤษ: Vicar general) หรือวิคาร์เจนรัล คริสต์ศาสนิกชนโรมันคาทอลิกในประเทศไทยเรียกว่า "อุปสังฆราช" เป็นตำแหน่งผู้ช่วยมุขนายกในการปกครองมุขมณฑล ตำแหน่งนี้มีใช้ในบางนิกาย เช่น โรมันคาทอลิก แองกลิคัน ถ้าเป็นนิกายออร์ทอดอกซ์เรียกว่าโปรโตซินเซลลุส (protosyncellus)

อุปมุขนายกและผู้ช่วยมุขนายก

แม้ว่า จะไม่ได้ระบุความแตกต่างระหว่างอุปมุขนายก (vicar general) และผู้ช่วยมุขนายก (episcopal vicar) ไว้ แต่ในทางปฏิบัติมุขมณฑลต่าง ๆ จะแยกสองตำแหน่งนี้ออกจากกัน โดยอุปมุขนายกตามปกติจะมีเพียงองค์เดียวในแต่ละมุขมณฑล (เว้นแต่จะมีเหตุจำเป็นต้องแต่งตั้งเพิ่ม) เพื่อช่วยมุขนายกในด้านการปกครองมุขมณฑล อุปมุขนายกจึงถือเป็นเจ้าหน้าที่ระดับสูงสุดของมุขมณฑลรองจากมุขนายกเท่านั้น แต่ผู้ช่วยมุขนายกในแต่ละมุขมณฑลจะถูกตั้งไว้หลายตำแหน่งเพื่อช่วยเหลือมุขนายกประจำมุขมณฑลในด้านงานอภิบาล (pastoral care) ต่าง ๆ เช่น มิสซังโรมันคาทอลิกเชียงใหม่นอกจากมีอุปมุขนายก 1 องค์แล้วยังมีผู้ช่วยมุขนายกอีก 6 องค์ ได้แก่

• ผู้ช่วยมุขนายกฝ่ายอภิบาลและแพร่ธรรม
• ผู้ช่วยมุขนายกฝ่ายธรรมทูต
• ผู้ช่วยมุขนายกฝ่ายการเงินและทรัพย์สิน
• ผู้ช่วยมุขนายกฝ่ายบุคคลาภิบาล
• ผู้ช่วยมุขนายกฝ่ายสังคม
• ผู้ช่วยมุขนายกฝ่ายการศึกษา

คุณสมบัติ

ในคริสตจักรโรมันคาทอลิก มุขนายกประจำมุขมณฑลเท่านั้นมีสิทธิ์แต่งตั้งและถอดถอนอุปมุขนายกและผู้ช่วยมุขนายก และผู้ได้รับการแต่งตั้งต้องมีคุณสมบัติดังนี้

• เป็นบาทหลวงที่มีอายุไม่ต่ำกว่า 30 ปี
• สำเร็จการศึกษาในระดับปริญญาโทหรือเอกในสาขากฎหมายศาสนจักร เทววิทยา หรือเชี่ยวชาญในสองสาขานี้
• รู้หลักความเชื่อที่ถูกต้อง
• รอบคอบ
• มีประสบการณ์ในการจัดการปัญหาต่าง ๆ
• ไม่เป็นญาติกับมุขนายกประจำมุขมณฑลจนถึงชั้นที่ 4

อ้างอิง

1. แผนภูมิโครงสร้างการบริหารงานสังฆมณฑลเชียงใหม่ 2010^[]
2. Code of Canon Law, Can. 478

ดูเพิ่ม

• มุขนายกประจำมุขมณฑล
• มุขนายกผู้ช่วย