ประเทศไทยใน พ.ศ. 2475

เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นใน พ.ศ. 2475 (ค.ศ. 1932) ในประเทศไทย เป็นปีที่ 151 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ และเป็นปีที่ 8 ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และนับเป็นปี พ.ศ. 2474 (1 มกราคม - 31 มีนาคม) และ 2475 (1 เมษายน - 31 ธันวาคม) ในแบบปัจจุบัน ปีนี้เป็นปีที่มีชื่อเสียงมากที่สุดในประวัติศาสตร์ของประเทศไทย ซึ่งเป็นปีที่มีการยกเลิกระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์โดยคณะราษฎร ในวันที่ 24 มิถุนายน

← 2474 2473 2472 2477 2478 ประวัติศาสตร์ไทย ภาพเหตุการณ์อ่านประกาศเปลี่ยนแปลงการปกครอง บริเวณลานพระบรมรูปทรงม้า พระยามโนปกรณนิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์) นายกรัฐมนตรีคนแรก ปราศรัยต่อฝูงชนหน้าพระที่นั่งอนันตสมาคม ผู้นำ พระมหากษัตริย์: พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์: สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอ เจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิต (9 เมษายน – 8 พฤษภาคม) คณะผู้ยึดอำนาจการปกครอง: คณะราษฎร (24 – 28 มิถุนายน) หัวหน้าคณะราษฎร: พระยาพหลพลพยุหเสนา (24 – 28 มิถุนายน) ประธานคณะกรรมการราษฎร: พระยามโนปกรณ์นิติธาดา (อิสระ) (28 มิถุนายน – 10 ธันวาคม) นายกรัฐมนตรี: พระยามโนปกรณ์นิติธาดา (อิสระ) (ตั้งแต่ 10 ธันวาคม) สภาผู้แทนราษฎร: ชั่วคราว (เริ่ม 28 มิถุนายน) ประธานสภาผู้แทนราษฎร: เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี (แต่งตั้ง) (28 มิถุนายน – 1 กันยายน) เจ้าพระยาพิชัยญาติ (แต่งตั้ง) (ตั้งแต่ 2 กันยายน) อธิบดีศาลฎีกา: พระยาเทพวิทุรพหุลศรุตบดี เจ้าผู้ครองประเทศราช นครเชียงใหม่: เจ้าแก้วนวรัฐ นครลำพูน: เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ เหตุการณ์ มิถุนายน 12 มิถุนายน – คณะราษฎรประชุมวางแผนการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 ที่บ้านร้อยโทประยูร ภมรมนตรี โดยมีเป้าหมายควบคุมสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต ผู้สำเร็จราชการรักษาพระนคร 24 มิถุนายน – การปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475: คณะราษฎรดำเนินการปฏิวัติยึดอำนาจจากพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว​ และเปลี่ยนแปลงการปกครอง จากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข โดยมีพระยาพหลพลพยุหเสนา เป็นหัวหน้าคณะราษฎร 27 มิถุนายน – พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชทานรัฐธรรมนูญฉบับชั่วคราว และทรงลงพระปรมาภิไธยในพระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช 2475 28 มิถุนายน มีการประชุมสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตามธรรมนูญการปกครองประเทศชั่วคราวครั้งแรก ณ พระที่นั่งอนันตสมาคม โดยมีสมาชิก 70 คน โดยแต่งตั้งจากคณะราษฎร 31 คน และจากข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ในระบอบเดิม 39 คน พระยามโนปกรณนิติธาดา (ก้อน หุตะสิงห์) ดำรงตำแหน่งเป็น ประธานคณะกรรมการราษฎรคนแรกของไทย เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี (สนั่น เทพหัสดิน ณ อยุธยา) ดำรงตำแหน่งเป็น ประธานสภาผู้แทนราษฎร คนแรกของไทย หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์) ดำรงตำแหน่งเป็น เลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร คนแรกของไทย มีการจัดตั้งคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ 7 นาย ซึ่งในคณะกรรมการมีเพียงหลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์) เป็นสมาชิกในคณะราษฎรเพียงคนเดียว สิงหาคม 25 สิงหาคม – พระยานิติศาสตร์ไพศาล จดทะเบียนจัดตั้ง "สมาคมคณะราษฎร" อาจถือได้ว่าเป็นพรรคการเมืองแรกของไทย ธันวาคม 9 ธันวาคม – พระยามโนปกรณ์นิติธาดา ลาออกจากตำแหน่ง ประธานคณะกรรมการราษฎร 10 ธันวาคม พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงลงพระปรมาภิไธยใน รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พุทธศักราช 2475 แก่คณะราษฎร (ฉบับชั่วคราวประกาศใช้เมื่อ 27 มิถุนายน 2475) พระยามโนปกรณ์นิติธาดา กลับมาดำรงตำแหน่ง ประธานคณะกรรมการราษฎร (นายกรัฐมนตรี) ตามรัฐธรรมนูญ นิยายเรื่องผู้ชนะสิบทิศของยาขอบลงตีพิมพ์ครั้งแรก ในหนังสือพิมพ์ประชาชาติ วันเกิด มีนาคม 1 มีนาคม - สุวรรณี สุคนธา นักเขียนชาวไทย (ถึงแก่กรรม 3 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2527) 24 มีนาคม – พระสงฆ์ชาวไทย (มรณภาพ 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2558) 27 มีนาคม - สุลักษณ์ ศิวรักษ์ นักวิชาการชาวไทย เมษายน 5 เมษายน - อดุลย์ ดุลยรัตน์ นักแสดงและผู้กำกับภาพยนตร์ชาวไทย (ถึงแก่กรรม 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2559) 28 เมษายน พระญาณวิศิษฏ์ (ทอง จนฺทสิริ) พระสงฆ์ชาวไทย (มรณภาพ 16 มีนาคม พ.ศ. 2559) สกุล ศรีพรหม นักการเมืองชาวไทย (ถึงแก่อนิจกรรม 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2547) พฤษภาคม 15 พฤษภาคม - พลเอก ชวลิต ยงใจยุทธ อดีตนายกรัฐมนตรีไทย 20 พฤษภาคม - ณรงค์ วงษ์สวรรค์ ('รงค์ วงษ์สวรรค์) นักเขียนชาวไทย (ถึงแก่กรรม 15 มีนาคม พ.ศ. 2552) มิถุนายน 7 มิถุนายน - สีเทา เพ็ชรเจริญ นักแสดงตลกชาวไทย (ถึงแก่กรรม 17 ตุลาคม พ.ศ. 2559) กรกฎาคม 21 กรกฎาคม - ชนะ ศรีอุบล นักแสดงชาวไทย (ถึงแก่กรรม 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2539) สิงหาคม 5 สิงหาคม - ประเวศ วะสี นักวิชาการไทยและผู้ได้รับรางวัลแมกไซไซ 9 สิงหาคม - อานันท์ ปันยารชุน อดีตนายกรัฐมนตรีไทยและผู้ได้รับรางวัลแมกไซไซ 12 สิงหาคม - สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เป็น สมเด็จพระบรมราชินีนาถในพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร 19 สิงหาคม - บรรหาร ศิลปอาชา นายกรัฐมนตรีคนที่ 21 ของประเทศไทย (ถึงแก่อนิจกรรม 23 เมษายน พ.ศ. 2559) กันยายน 6 กันยายน - พิจิตร กุลละวณิชย์ อดีตผู้ช่วยผู้บัญชาการทหารบกและรองผู้บัญชาการทหารสูงสุด ตุลาคม 25 ตุลาคม - เปลื้อง ฉายรัศมี ศิลปินแห่งชาติปี พ.ศ. 2529 (ถึงแก่กรรม 2 ธันวาคม พ.ศ. 2550) พฤศจิกายน 4 พฤศจิกายน - ท่านผู้หญิงนิรมล สุริยสัตย์ นักการเมืองและนักธุรกิจชาวไทย (ถึงแก่กรรม 5 เมษายน พ.ศ. 2545) ผู้เสียชีวิต มกราคม 16 มกราคม - หลวงปู่ไข่ อินทสโร พระคณาจารย์ เจ้าอาวาสวัดเชิงเลน 28 มกราคม - หม่อมเจ้าสวัสดิ์ นิลรัตน พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นอลงกฎกิจปรีชา เมษายน 8 เมษายน - สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ายุคลทิฆัมพร กรมหลวงลพบุรีราเมศวร์ พระราชโอรสพระองค์ที่ 44 ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา พฤษภาคม 5 พฤษภาคม - หม่อมเจ้าอุปพัทธพงศ์ ศรีธวัช พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนศิริธัชสังกาศ ประสูติแต่ หม่อมเสงี่ยม บุตรีพระยาเสนานุชิต (นุช ณ นคร) 18 พฤษภาคม - หม่อมเจ้าอากาศดำเกิง รพีพัฒน์ พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ประสูติแต่หม่อมอ่อน รพีพัฒน์ ณ อยุธยา มิถุนายน 4 มิถุนายน - พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าทิพยาลังการ พระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาแส 18 มิถุนายน - หม่อมเจ้าชวลิตโอภาศ กิติยากร พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ประสูติแต่หม่อมอ่อน รพีพัฒน์ ณ อยุธยา กรกฎาคม 14 กรกฎาคม - พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นอนุพงษ์จักรพรรดิ์ จางวางพิเศษพระราชวังบางปะอิน พระโอรสในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจาตุรนต์รัศมี กรมพระจักรพรรดิพงษ์ ประสูติแต่หม่อมราชวงศ์สว่าง จักรพันธุ์ 19 กรกฎาคม - พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (จันทร์ สิริจนฺโท) พระภิกษุฝ่ายเถรวาท คณะธรรมยุติกนิกาย กันยายน 7 กันยายน - พระยาราชสีหยศ (หม่อมราชวงศ์เพิก ดารากร) พระโอรสในพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจันทรสุเทพ 20 กันยายน - พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากาญจนากร พระราชธิดาพระองค์ที่ 64 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาสังวาลย์ ตุลาคม 10 ตุลาคม - พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิวิธวรรณปรีชา พระราชโอรสพระองค์ที่ 51 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาโหมด 30 ตุลาคม - เจ้าจอมมารดาโหมด ในรัชกาลที่ 5 บุตรีคนที่ 6 ของเจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) ที่เกิดแต่ท่านผู้หญิงสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (อิ่ม) ไม่ทราบวัน แม่เจ้าบัวไหล - ราชเทวีในเจ้าพิริยเทพวงษ์ เจ้าผู้ครองนครแพร่ องค์ที่ 22 และเป็นแม่เจ้าหลวงแห่งนครแพร่ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศุภโยคเกษม - พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงศ์ประวัติ กับหม่อมเพิ่ม เกษมศรี ณ อยุธยา อ้างอิง