ทางรถไฟสายหนองคาย–ท่านาแล้ง

ทางรถไฟสายหนองคาย–เวียงจันทน์ เป็นทางรถไฟระหว่างประเทศที่เชื่อมประเทศไทยและประเทศลาว มีระยะทางทั้งหมด 13.96 กิโลเมตร มีจุดเริ่มต้นจากสถานีรถไฟหนองคายข้ามสะพานมิตรภาพไทย–ลาว 1 จนถึงสถานีปลายทางคือคำสะหวาด เคยเป็นเส้นทางรถไฟเพียงสายเดียวของประเทศลาว ตั้งแต่ พ.ศ. 2552–2564 มีระยะทาง 3.5 กิโลเมตรในเขตแดนของลาว

ทางรถไฟสายหนองคาย–เวียงจันทน์
ขบวนรถไฟระหว่างประเทศ ขณะออกจากสถานีรถไฟท่านาแล้งมุ่งไปยังสถานีรถไฟหนองคาย
ข้อมูลทั่วไป
เจ้าของ	การรถไฟแห่งประเทศไทย
ที่ตั้ง	จังหวัดหนองคาย ประเทศไทย นครหลวงเวียงจันทน์ ประเทศลาว
ปลายทาง	หนองคาย คำสะหวาด
จำนวนสถานี	3
ประวัติ
เปิดเมื่อ	5 มีนาคม พ.ศ. 2552
ข้อมูลทางเทคนิค
ระยะทาง	13.96 กม. (8.67 ไมล์)
รางกว้าง	1,000 mm (3 ft 3 ^3⁄8 in) มีเตอร์เกจ
แผนที่เส้นทาง (ทางรถไฟสายชุมทางถนนจิระ–หนองคาย) 621.10 หนองคาย 623.58 ตลาดหนองคาย (เดิม หนองคาย) 623.76 สะพานมิตรภาพ, แม่น้ำโขง 1170 ม. 626.58 ท่านาแล้ง 627.26 เขตโลจิสติกนครหลวงเวียงจันทน์ 635.06 คำสะหวาด (เดิม เวียงจันทน์)

ประวัติ

ทางรถไฟสายหนองคาย–ท่านาแล้งเป็นส่วนหนึ่งของโครงการทางรถไฟผ่านทวีปเอเชียขององค์การสหประชาชาติ ในปี พ.ศ. 2543 รัฐบาลไทยเล็งเห็นถึงความสำคัญของกิจการรถไฟ จึงสร้างรางรถไฟไว้บริเวณกลางสะพานมิตรภาพไทย–ลาว 1 จากนั้นได้ให้การรถไฟแห่งประเทศไทยก่อสร้างทางรถไฟจากกลางสะพานมิตรภาพเชื่อมต่อกับสถานีรถไฟหนองคายใหม่ เป็นระยะทาง 2.657 กิโลเมตร

ทว่ารัฐบาลลาวประสบปัญหาเศรษฐกิจฟองสบู่แตกในปี พ.ศ. 2540 การก่อสร้างจึงหยุดชะงักไป ทางรัฐบาลไทยจึงให้ความช่วยเหลือโดยการให้การรถไฟแห่งประเทศไทยว่าจ้างบริษัทที่ปรึกษาสำรวจและออกแบบโครงการในปี พ.ศ. 2543 และสำเร็จในปี พ.ศ. 2544 โดยจะเป็นการสร้างเส้นทางรถไฟจากสะพานมิตรภาพไปยังบ้านดงโพสี นครหลวงเวียงจันทน์เป็นระยะทาง 3.5 กิโลเมตร จากนั้นจึงลงนามในสัญญารับการช่วยเหลือจากรัฐบาลไทยในจำนวนวงเงิน 197 ล้านบาท ในจำนวนนี้ร้อยละ 30 เป็นเงินให้เปล่า ส่วนอีกร้อยละ 70 เป็นเงินกู้ยืมดอกเบี้ยต่ำ เริ่มก่อสร้างเมื่อวันที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2549 ระหว่างการก่อสร้าง รัฐบาลลาวต้องทำการบุกเบิกพื้นที่ป่า โยกย้ายสิ่งกีดขวางออกจากแนวทางรถไฟ รวมทั้งเวนคืนที่ดินราษฎรบ้านดงโพสีออกไปสามหลัง ใช้งบประมาณ 15 ล้านกีบ และและมอบข้าวสารจำนวน 8.41 ตัน ชดเชยแก่ราษฎรที่ถูกเวนคืนพื้นที่ทำนา และใช้งบประมาณชดเชย 24,390,800 กีบ

หลังการก่อสร้างแล้วเสร็จในเดือนเมษายน พ.ศ. 2551 ได้มีการทดลองเดินรถครั้งแรกเมื่อวันที่ 4 กรกฎาคม พ.ศ. 2551 และได้มีพิธีเปิดเดินรถปฐมฤกษ์เมื่อวันที่ 5 มีนาคม พ.ศ. 2552 การนี้สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จประทับรถไฟพระที่นั่งจากสถานีรถไฟอุดรธานีถึงหนองคาย เพื่อเป็นองค์ประธานในพิธีดังกล่าว จากนั้นพระองค์ประทับรถไฟพระที่นั่งจากสถานีรถไฟหนองคายไปยังสถานีรถไฟท่านาแล้งในประเทศลาว ตามคำกราบทูลบังคมทูลของบุนยัง วอละจิด รองประธานาธิบดีลาว แล้วจึงเสด็จกลับ

ผลของการเดินรถเส้นทางใหม่ที่เบนเส้นทางไปหาสะพานมิตรภาพนี้ ส่งผลให้สถานีหนองคาย (เก่า) เปลี่ยนชื่อเป็นสถานีรถไฟตลาดหนองคาย เพื่อป้องกันการสับสนกับสถานีรถไฟหนองคาย (ใหม่) ภายหลังสถานีรถไฟตลาดหนองคายถูกยุบเป็นที่หยุดรถตลาดหนองคาย และยกเลิกการบริการเดินรถมายังที่หยุดตลาดหนองคายในปี พ.ศ. 2551 โดยการรถไฟแห่งประเทศไทยนำที่ดินของที่หยุดรถหนองคายจำนวน 30 ไร่ไปทำประโยชน์อื่นเพื่อสร้างรายได้

23 มีนาคม พ.ศ. 2560 มีพิธีส่งมอบเปิดใช้ส่วนต่อขยายระยะที่หนึ่ง สำหรับสร้างเส้นทางรถไฟและสถานีกองเก็บตู้สินค้าของสถานีรถไฟท่านาแล้ง ก่อสร้างด้วยวงเงิน 655.23 ล้านบาท

เส้นทาง

ทางรถไฟสายหนองคาย–ท่านาแล้งเป็นส่วนต่อขยายของเส้นทาง(ทางรถไฟสายชุมทางถนนจิระ–หนองคาย)ของการรถไฟแห่งประเทศไทย โดยมีสถานีรถไฟหนองคายเป็นสถานีปลายทางของไทย เมื่อเดินรถผ่านกึ่งกลางของสะพานมิตรภาพไทย–ลาว 1 ก็จะเข้าสู่พรมแดนของประเทศลาว และมีสถานีรถไฟเพียงแห่งเดียวในประเทศคือสถานีรถไฟท่านาแล้ง

แม้จะมีการเดินรถระหว่างประเทศก็ตาม แต่ที่ตั้งของสถานีรถไฟท่านาแล้งนั้นอยู่ไกลจากตัวเมืองนครหลวงเวียงจันทน์พอสมควร เพราะถ้าหากใช้บริการรถไฟก็ต้องใช้บริการรถโดยสารเพื่อเดินทางออกจากบ้านดงโพสีไปยังนครหลวงเวียงจันทน์อีกทอดหนึ่ง ดังนั้นการเดินทางด้วยรถไฟสายนี้จึงไม่ได้รับความนิยมเท่าใด

ปัจจุบันประเทศลาวมีโครงการก่อสร้างส่วนต่อขยายระยะที่สอง ก่อสร้างเส้นทางจากสถานีรถไฟท่านาแล้งไปยังสถานีรถไฟคำสะหวาด ระยะทาง 7.5 กิโลเมตร ณ บ้านคำสะหวาด นครหลวงเวียงจันทน์ ด้วยวงเงิน 994.68 ล้านบาท ซึ่งตั้งอยู่ในย่านใจกลางเมืองหลวง ห่างจากพระธาตุหลวง อันเป็นจุดหมายตาสำคัญเพียง 4 กิโลเมตร และห่างจากสถานีรถไฟนครหลวงเวียงจันทน์ ของทางรถไฟสายเวียงจันทน์–บ่อเต็น ที่บ้านไซ ราว 10 กิโลเมตร

สถานี

ทางรถไฟสายหนองคาย–เวียงจันทน์ ปัจจุบันประกอบไปด้วยสถานีสามสถานี ดังนี้

ชื่อสถานี / ที่หยุดรถ	รหัสสถานี		ระยะทางจาก กท.	ชั้นสถานี	ที่ตั้ง	หมายเหตุ
	เลข	ตัวย่อ
หนองคาย	2208	นค.	621.10	2	หนองคาย ประเทศไทย	เชื่อมต่อ สายตะวันออกเฉียงเหนือ สายหลักหนองคาย
ท่านาแล้ง	7201	ลล.	626.58	2	นครหลวงเวียงจันทน์ ประเทศลาว
คำสะหวาด			635.06	1

ทางแยกตลาดหนองคาย

ทางแยกตลาดหนองคาย เดิมเป็นอดีตสถานีรถไฟประจำจังหวัดหนองคาย และส่วนหนึ่งของทางรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน (ชุมทางถนนจิระ–หนองคาย) แต่หลังการก่อสร้างสถานีรถไฟหนองคายแห่งใหม่ที่เบนเส้นทางตามสะพานมิตรภาพไทย-ลาวแห่งที่หนึ่ง จึงยุบสถานีรถไฟหนองคายแห่งเดิม เป็นที่หยุดรถไฟตลาดหนองคาย มีสถานีหนึ่งแห่งและที่หยุดรถไฟหนึ่งแห่ง กระทั่ง พ.ศ. 2551 การรถไฟแห่งประเทศไทยได้ยกเลิกการเดินรถเข้าไปยังที่หยุดรถไฟตลาดหนองคาย

ชื่อสถานี / ที่หยุดรถ	รหัสสถานี		ระยะทางจาก กท.	ชั้นสถานี	ที่ตั้ง	หมายเหตุ
	เลข	ตัวย่อ
หนองคาย	2208	นค.	621.10	1	หนองคาย ประเทศไทย
ตลาดหนองคาย	2209	ตง.	623.58	ที่หยุดรถ		ยกเลิก

การเดินรถ

มีการเดินรถในเส้นทางหนองคาย–ท่านาแล้งตั้งแต่เดือนมีนาคม พ.ศ. 2552 ดำเนินการโดยการรถไฟแห่งประเทศไทย เพราะประเทศลาวยังไม่มีกิจการรถไฟเป็นของตนเอง มีรถไฟสองขบวนไป-กลับระหว่างสถานีรถไฟหนองคายกับท่านาแล้งทุกวัน ระยะเวลาเดินทางราว 15 นาที ก่อนเดินทางต้องทำหนังสือผ่านแดนก่อนเดินทางทุกครั้ง และยังมีขบวนรถไฟอีสเทิร์นแอนด์โอเรียนทัลเอ็กซ์เพรสให้บริการในบางโอกาส

ดูเพิ่ม

• สถานีรถไฟท่านาแล้ง
• การขนส่งในประเทศลาว

อ้างอิง

1. "พระราชบัญญัติ เวนคืนอสังหาริมทรัพย์ ในท้องที่ตำบลมีชัย และตำบลหนองกอมเกาะ อำเภอเมืองหนองคาย จังหวัดหนองคาย เพื่อสร้างทางรถไฟสายหนองคาย–เวียงจันทน์ พ.ศ. 2540" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 114 (66 ก): 13. 10 พฤศจิกายน 2540.
2. "เปิดเดินรถไฟหนองคาย-ท่านาแล้ง 5 มี.ค.ความสำเร็จอีกขั้นของลาวจาก Land lock สู่ Land link". MGR Online. 25 กุมภาพันธ์ 2552. สืบค้นเมื่อ 28 เมษายน 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))^[]
3. . Railway Gazette (ภาษาอังกฤษ). 1 มีนาคม 2550. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-07-10. สืบค้นเมื่อ 28 เมษายน 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
4. . Railway Gazette (ภาษาอังกฤษ). 1 มีนาคม 2551. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-07-10. สืบค้นเมื่อ 28 เมษายน 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
5. . การรถไฟแห่งประเทศไทย. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-04-29. สืบค้นเมื่อ 3 พฤษภาคม 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
6. "เร่งเครื่องรถไฟไทย-ลาวเชื่อม"ท่านาแล้ง-เวียงจันทน์"รับเออีซี". ประชาชาติธุรกิจออนไลน์. 16 พฤษภาคม 2557. สืบค้นเมื่อ 28 เมษายน 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
7. ""สมเด็จพระเทพฯ" เสด็จเปิดรถไฟไทย-ลาวปฐมฤกษ์ - ชาวลาวภูมิใจรถไฟสายประวัติศาสตร์เส้นทางแรก". MGR Online. 5 มีนาคม 2552. สืบค้นเมื่อ 28 เมษายน 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))^[]
8. "สั่งรถไฟเร่งแผนที่ดิน หลายแปลงมีลุ้นประมูล-ต่อสัญญารอบใหม่". Home. 27 มิถุนายน 2556. สืบค้นเมื่อ 28 เมษายน 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))^[]
9. . สถานเอกอัครราชทูตไทย ณ เวียงจันทน์. 24 มีนาคม 2560. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-07-20. สืบค้นเมื่อ 28 เมษายน 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
10. "ไทยขยับสร้างอีก 7.5 กม.ทางรถไฟช่วงสุดท้ายไปเวียงจันทร์ หลังเปิดใช้ช่วงใหม่คลังสินค้าท่านาแล้ง". MGR Online. 25 มีนาคม 2560. สืบค้นเมื่อ 28 เมษายน 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))^[]
11. "ไทย-ลาว เตรียมรับเสด็จฯ "สมเด็จพระเทพฯ" ทรงเปิดรถไฟปฐมฤกษ์". MGR Online. 4 มีนาคม 2552. สืบค้นเมื่อ 28 เมษายน 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
12. สุนันทา เจริญปัญญายิ่ง. "ทางรถไฟที่เชื่อมต่อกับประเทศเพื่อนบ้าน". สถาบันการขนส่ง จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. สืบค้นเมื่อ 3 พฤษภาคม 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
13. "ลาวเตรียมสร้างทางรถไฟท่านาแล้ง-เวียงจันทน์ภายในสิ้นปีนี้". ฐานเศรษฐกิจ. 29 มิถุนายน 2560. สืบค้นเมื่อ 28 เมษายน 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
14. Rapeepat Mantanarat (2010-09-03). . TTR Weekly. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-12-25. สืบค้นเมื่อ 2011-03-13.
15. วรากรณ์ สามโกเศศ (28 ธันวาคม 2564). "ข้อมูล "รถไฟจีน-ลาว"". กรุงเทพธุรกิจ. สืบค้นเมื่อ 3 กุมภาพันธ์ 2565. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
16. เอกรัช ศรีอาระยันพงษ์ (บรรณาธิการบริหาร) (2562). สายย่อ (PDF). วารสารรถไฟสัมพันธ์ (4:2562). p. 8.