ทหารจิงโจ้

ทหารจิงโจ้ หรือโดยย่อว่า จิงโจ้ เป็นชื่อเรียกทหารหญิงในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว อยู่ในสังกัด เมื่อใดที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจะเสด็จพระราชดำเนินแปรพระราชฐาน จะโปรดเกล้าให้เจ้าจอมตัวโปรดตามเสด็จด้วย เรียกว่า "นางนายทหารรักษาพระองค์" ทรงให้มีการหัดโขลนซึ่งคือสตรีที่ทำหน้าที่คล้ายตำรวจคอยดูแลความสะดวกในพระบรมมหาราชวังไปเป็นทหาร เดิมเรียกว่า "ทหารหญิง" แต่งกายด้วยอาภรณ์สีแดง กางเกงขายาวสีแดง นุ่งกระโปรงลายสกอต ชายเสื้อยาวถึงเข่า สวมหมวกแก๊ปทรงสูง และมีกระเป๋าหน้าท้องด้านหน้า แต่จากเครื่องแต่งกายที่ดูรุงรัง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเรียกทหารหญิงเหล่านี้ว่า "จิงโจ้"

ทหารจิงโจ้
ทหารจิงโจ้แต่งกายอย่างสกอต ในภาพเข้าใจว่าคือเจ้าจอมมารดาเขียน
ประเทศ	สยาม
ขึ้นต่อ	พระมหากษัตริย์สยาม
รูปแบบ	ทหารรักษาพระองค์ฝ่ายใน
ขึ้นกับ
กองบัญชาการ	พระบรมมหาราชวัง กรุงเทพมหานคร

นอกจากนี้ทหารจิงโจ้ยังใช้รูปแบบคำสั่งที่แตกต่างไปจากทหารอื่น ๆ เช่น วันทยาวุธ จะใช้คำว่า จิงโจ้กัด, บ่าอาวุธ จะใช้ว่า จิงโจ้หยุด และเรียบอาวุธ จะใช้ว่า จิงโจ้นอน เป็นต้น

เจ้าจอมมารดาเขียน, ท้าววรจันทร์ (เจ้าจอมมารดาวาด) และท้าววนิดาพิจาริณี (เจ้าจอมมารดาสุ่น) สวมชุดทหารจิงโจ้ ผัดหน้า และทัดดอกไม้อย่างนางละคร

ในโคลงดั้นเรื่อง โสกันต์ พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อ พ.ศ. 2415 กล่าวถึงทหารจิงโจ้ไว้ ความว่า

๏ จิงโจ้ยืนเรียบร้อย		ริมถนน
เสื้อจีบชายกระจาย		สุกจ้า

ถือปืนทั่วทุกคน		พล่องแพล่ง
นายดาบเดินด้อมถ้า		ถ่องถนน

๏ ขบวนเดินเป็นระเบียบคล้อย		คลาไป
พิณพากย์ทุกวงตี		สนั่นก้อง

จิงโจ้เมื่อถึงใคร		คำนับ
เสียงจิงโจ้กัดร้อง		เร่าเร้ารุมระงม

ทหารจิงโจ้ถูกยกเลิกเมื่อใดไม่เป็นที่ปรากฏ

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

1. พจนานุกรมฉบับมติชน. กรุงเทพฯ : มติชน, 2547, หน้า 231
2. ปรามินทร์ เครือทอง. พระจอมเกล้า พระเจ้ากรุงสยาม :เปิดกรุภาพเก่ากรุงสยามสมัยรัชกาลที่ 4. กรุงเทพฯ : มติชน, 2547, หน้า 141
3. ส. พลายน้อย (ตุลาคม 2541). "คำว่า "จิงโจ้" ในภาษาไทย ใช้เรียกอะไรบ้าง". สารคดี. สืบค้นเมื่อ 11 มิถุนายน 2563. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
4. กิเลน ประลองเชิง (17 มกราคม 2562). "เรื่องของจิงโจ้". ไทยรัฐออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 9 มิถุนายน 2563. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))