ทศพิน

อติกายะ (ฮินดี: अतिकाय) ในรามายณะ หรือ ทศพิน หรือ ไพนาสุริยวงศ์ ในรามเกียรติ์และเรียมเกร์ เป็นรายชื่อตัวละครในรามเกียรติ์ในศาสนาฮินดู โดยเป็นหนึ่งในโอรสของท้าวราวณะ (ท้าวทศกัณฐ์) และนางมณโฑทรี (นางมณโฑ) และพี่น้องของเขาคือ เฆฆนาท ตริศิระ นรานตกะ - เทวานตกะ ประหัสตะและอักษยกุมาร

ทศพิน
ชื่ออื่น	ไพนาสุริยวงศ์ หรือ อติกายะ
ส่วนเกี่ยวข้อง	รามายณะ รามเกียรติ์ เรียมเกร์
ข้อมูลส่วนบุคคล
บิดา-มารดา	ท้าวทศกัณฐ์ นางมณโฑ
พี่น้อง	เฆฆนาท บรรลัยกัลป์ นรานตกะ - เทวานตกะ ประหัสตะ อักษยกุมาร

จิตรกรรมแบบประเพณีอินเดีย ระหว่างอติกายะ (ทศพิน หรือ ไพนาสุริยวงศ์) และหนุมาน

ในรามายณะ

ตามรามายณะเล่าว่า อติกายะ ได้มีเหตุทำให้พระอิศวรทรงกริ้วบนยอดเขาไกรลาส โดยพระอิศวรทรงเหวี่ยงตรีศูล (อาวุธสามง่าม) ของพระองค์ไปที่ อติกายะ แต่ อติกายะ จับ ตรีศูล ไว้กลางอากาศและสำนึกผิดและขอขมาด้วยการทำสักการะบูชาพระองค์ พระอิศวรทรงประทานอภัยโทษทั้งหมดที่อติกายะได้ล่วงเกินและประทานพรให้ อติกายะ ด้วยความลับของการยิงธนูและอาวุธศักดิ์สิทธิ์

เนื่องจากความสามารถพิเศษและความเหนือกว่าของ อติกายะ ต้องถูกสังหารโดย พระลักษมณ์โดยใช้ ศรพรหมหัตถตรา (Brahmastra) ซึ่งเป็นอาวุธอันทรงพลังของพระพรหม โดยพระวายุ ตามราชบัญชารับสั่งของพระอินทร์ ได้ทูลแก่พระลักษมณ์ถึงความลับที่จะสังหาร อาติกายะ ได้นั้นต้องใช้ศรพรหมหัตถตราเท่านั้น

กล่าวกันว่า อติกายะ และ กุมภกรรณ ลุงของเขาเป็นอวตารของปีศาจ มธุและไกฏภะ ซึ่งถูกพระวิษณุสังหารในการสร้างโลก ในอีกกรณีหนึ่ง กุมภกรรณได้กล่าวถึงอดีตชาติเมื่อครั้งเป็นทวารบาลที่ถูกสาปของพระวิษณุ

ในรามเกียรติ์และเรียมเกร์

ไพนาสุริยวงศ์ หรือ ทศพิน เป็นโอรสท้าวทศกัณฐ์และนางมณโฑ เมื่อพิเภกครองกรุงลงกาหลังจากท้าวทศกัณฐ์ตาย ได้นางมณโฑเป็นมเหสี ขณะนั้นนางมณโฑตั้งครรภ์อยู่แล้วเมื่อคลอดพิเภกเข้าใจว่าเป็นลูกของตน เมื่อไพนาสุริยวงศ์เติบโตขึ้น พี่เลี้ยงชื่อวรณีสูรเป็นผู้บอกความจริงและยุให้เป็นกบฏเกิดศึกกรุงลงกาอีก พระพรตเป็นผู้มาปราบกบฏและสั่งประหารไพนาสุริยวงศ์พร้อมกับพี่เลี้ยง

หัวโขนสำหรับการแสดงโขนและละโคนโขล

หน้ายักษ์สีเขียว ปากขบตาโพลงเขี้ยวคุด (ดอกมะลิ) สวมชฎามนุษย์หรือชฎายอดกาบไผ่เดินหนแบบอินทรชิตจอนหูแบบมนุษย์และในตอนเด็กสวมกะบังหน้ามีเกี้ยวรัดจุก (ชฎาเด็ก หรือ หัวกุมารไว้จุก) กายสีเขียว ๑ พักตร์ ๒ กร

อ้างอิง

1. James G. Lochtefeld (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: A-M. The Rosen Publishing Group. p. 69. ISBN .
2. Nāyuḍū, Su Śaṅkara Rājū; Shankar Raju Naidu, S. (1971). "A Comparative Study of Kamba Ramayanam and Tulasi Ramayan".
3. http://www.thaiheritage.net/nation/ramakian/index18.htm
4. https://www.baanjomyut.com/library/thai_literature/ramayana/52.html
5. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-06-24. สืบค้นเมื่อ 2022-06-24.
6. https://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=rouenrarai&month=10-2017&date=20&group=31&gblog=5
7. https://www.navanurak.in.th/asi/site/theme/museshowcatsub2.php?ac2_id=7&ac1_id=7
8. https://www.finearts.go.th/storage/contents/file/gwSMFHpKLrLUZlbYDbth7ggag74kBjUDMFaZWRLN.pdf
9. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-06-24. สืบค้นเมื่อ 2022-06-24.

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ทศพิน