Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ขี้เหล็ก (ชื่อวิทยาศาสตร์: Senna siamea (Lam.) Irwin & Barneby) จัดเป็นพืชในวงศ์ Leguminosae นอกจากนี้ยังมีชื่อเรียกในท้องถิ่นที่แตกต่างกัน เช่น ขี้เหล็กแก่น (ราชบุรี) ขี้เหล็กบ้าน (ลำปาง) ขี้เหล็กหลวง (ภาคเหนือ) ขี้เหล็กใหญ่ (ภาคกลางบางที่) ผักจี้ลี้ (ฉาน-แม่ฮ่องสอน) ยะหา (มลายู-ปัตตานี) และขี้เหล็กจิหรี่ (ภาคใต้) เป็นต้น ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของต้นขี้เหล็กเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงปานกลาง สูงประมาณ 8-15 เมตร ลำต้นมักคดงอเป็นปุ่มเปลือกสีเทาถึงสีน้ำตาลดำ ยอดอ่อนสีแดงเรื่อ ๆ เป็นแบบขนนก เรียงสลับกัน มีใบย่อย 5-12 คู่ ปลายสุดมีใบเดียว ใบย่อยรูปขอบขนานด้านบนเกลี้ยง ดอกช่อสีเหลืองอยู่ตามปลายกิ่ง ดอกจะบานจากโคนช่อไปยังปลายช่อ กลีบเลี้ยงมี 3-4 กลีบ กลีบดอกมี 5 กลีบ 10 อัน ผลเป็นฝักแบนยาวมีสีคล้ำ รูปไข่ยาวแบนสีน้ำตาลอ่อนเรียงตามขวางมี 20-30 เมล็ด เนื้อไม้มีสีน้ำตาลแก่เกือบดำ ส่วนของดอกและใบขี้เหล็กใช้เป็นอาหารในหลายประเทศ เช่น ไทย พม่า อินเดีย และมาเลเซีย เป็นต้น ในตำราการแพทย์แผนไทยได้มีการบันทึกประโยชน์ของขี้เหล็กในหลายด้าน เช่น ใช้แก้อาการท้องผูก ใช้แก้อาการนอนไม่หลับ ใช้ทำความสะอาดเส้นผม ทำให้ผมชุ่มชื่นเป็นเงางาม ไม่มี ช่วย บำรุงน้ำดี และบำรุงโลหิต เป็นต้น นอกจากนั้น ยังนิยมนำมาประกอบ อาหาร เช่น แกงขี้เหล็ก เป็นการนำใบอ่อน ดอกและยอดของต้นขี้เหล็ก ซึ่งเป็นต้นไม้ที่ขึ้นได้ดีในทุกภาคของประเทศไทย มาปรุงเป็นอาหาร นอกจากจะรับประทานในครัวเรือน ยังนิยมปรุงเลี้ยงแขกเทศกาลงานต่างๆ เช่น งานบวช งานแต่งงาน งานศพ ด้วยรสชาติของขี้เหล็กมีรสขม ก่อนปรุงจึงต้องนำมาต้มน้ำทิ้งก่อน ช่วย ลดสารที่เป็นพิษ และทำให้มีรสชาติดีขึ้นเมื่อนำมาปรุงเป็นอาหาร
| ขี้เหล็ก | |
|---|---|
 | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| โดเมน: | ยูแคริโอต |
| อาณาจักร: | พืช |
| เคลด: | พืชมีท่อลำเลียง |
| เคลด: | พืชดอก |
| เคลด: | พืชใบเลี้ยงคู่แท้ |
| เคลด: | โรสิด |
| อันดับ: | ถั่ว |
| วงศ์: | ถั่ว |
| วงศ์ย่อย: | วงศ์ย่อยราชพฤกษ์ |
| เผ่า: | |
| สกุล: | () Irwin et Barneby |
| สปีชีส์: | Senna siamea |
| ชื่อทวินาม | |
| Senna siamea () Irwin et Barneby | |
| ชื่อพ้อง | |
| |
ในปี พ.ศ. 2485 ศาสตราจารย์ นพ.อวย เกตุสิงห์ ได้ศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของต้นขี้เหล็ก พบว่าใบและดอกขี้เหล็กทำให้เกิดอาการง่วงซึมและมีพิษน้อยกว่าสมุนไพรชนิดอื่น ๆ ที่ได้ศึกษา ต่อมาจึงมีผู้ศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของสารสกัดใบขี้เหล็กอีกครั้งโดยใช้แอลกอฮอล์เป็นตัวทำละลาย พบว่าสารสกัดนี้มี เพิ่มความตึงตัวของกล้ามเนื้อเรียบ และมีฤทธิ์ขับปัสสาวะ จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2513 คณะนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยนอตทิงงัม ประเทศอังกฤษได้รายงานว่าสามารถสกัดสารชนิดใหม่จากใบขี้เหล็กได้ โดยตั้งชื่อว่าบาราคอล (barakol) ซึ่งมีฤทธิ์กล่อมประสาทและลดความกังวล แต่ภายหลังมีการพบว่ามีพิษต่อตับด้วยเช่นกัน
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- Senna siamea
- "Thai food heritage › แกงขี้เหล็ก". www.thaifoodheritage.com.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12930029
- แกงขี้เหล็ก 2012-03-31 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ขี้เหล็ก แชมพูสมุนไพรแก้ไขปัญหาศีรษะล้าน 2012-02-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
แหล่งข้อมูลอื่น
- FAO - Senna siamea (Lam.) Irwin & Barneby 2017-07-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
khiehlk chuxwithyasastr Senna siamea Lam Irwin amp Barneby cdepnphuchinwngs Leguminosae nxkcakniyngmichuxeriykinthxngthinthiaetktangkn echn khiehlkaekn rachburi khiehlkban lapang khiehlkhlwng phakhehnux khiehlkihy phakhklangbangthi phkcili chan aemhxngsxn yaha mlayu pttani aelakhiehlkcihri phakhit epntn lksnathangphvkssastrkhxngtnkhiehlkepnimyuntnkhnadelkthungpanklang sungpraman 8 15 emtr latnmkkhdngxepnpumepluxksiethathungsinatalda yxdxxnsiaedngerux epnaebbkhnnk eriyngslbkn miibyxy 5 12 khu playsudmiibediyw ibyxyrupkhxbkhnandanbnekliyng dxkchxsiehluxngxyutamplayking dxkcabancakokhnchxipyngplaychx klibeliyngmi 3 4 klib klibdxkmi 5 klib 10 xn phlepnfkaebnyawmisikhla rupikhyawaebnsinatalxxneriyngtamkhwangmi 20 30 emld enuximmisinatalaekekuxbda swnkhxngdxkaelaibkhiehlkichepnxaharinhlaypraeths echn ithy phma xinediy aelamaelesiy epntn intarakaraephthyaephnithyidmikarbnthukpraoychnkhxngkhiehlkinhlaydan echn ichaekxakarthxngphuk ichaekxakarnxnimhlb ichthakhwamsaxadesnphm thaihphmchumchunepnengangam immi chwy barungnadi aelabarungolhit epntn nxkcaknn yngniymnamaprakxb xahar echn aekngkhiehlk epnkarnaibxxn dxkaelayxdkhxngtnkhiehlk sungepntnimthikhuniddiinthukphakhkhxngpraethsithy maprungepnxahar nxkcakcarbprathaninkhrweruxn yngniymprungeliyngaekhkethskalngantang echn nganbwch nganaetngngan ngansph dwyrschatikhxngkhiehlkmirskhm kxnprungcungtxngnamatmnathingkxn chwy ldsarthiepnphis aelathaihmirschatidikhunemuxnamaprungepnxaharkhiehlkkarcaaenkchnthangwithyasastrodemn yuaekhrioxtxanackr phuchekhld phuchmithxlaeliyngekhld phuchdxkekhld phuchibeliyngkhuaethekhld orsidxndb thwwngs thwwngsyxy wngsyxyrachphvksepha skul Irwin et Barnebyspichis Senna siameachuxthwinamSenna siamea Irwin et BarnebychuxphxngCassia arayatensis Naves Cassia arborea Macfad Cassia florida Vahl Cassia gigantea DC Cassia siamea Lam Cassia siamea var puberula Kurz Cassia sumatrana Roxb Cassia sumatrana DC Chamaefistula gigantea G Don Sciacassia siamea Lam Britton amp Rose S Sciacassia siamea Lam Britton Senna sumatrana DC Roxb Pheasantwood inpi ph s 2485 sastracary nph xwy ektusingh idsuksavththithangephschwithyakhxngtnkhiehlk phbwaibaeladxkkhiehlkthaihekidxakarngwngsumaelamiphisnxykwasmuniphrchnidxun thiidsuksa txmacungmiphusuksavththithangephschwithyakhxngsarskdibkhiehlkxikkhrngodyichaexlkxhxlepntwthalalay phbwasarskdnimi ephimkhwamtungtwkhxngklamenuxeriyb aelamivththikhbpssawa cnkrathnginpi ph s 2513 khnankwicycakmhawithyalynxtthingngm praethsxngkvsidraynganwasamarthskdsarchnidihmcakibkhiehlkid odytngchuxwabarakhxl barakol sungmivththiklxmprasathaelaldkhwamkngwl aetphayhlngmikarphbwamiphistxtbdwyechnknduephimraychuxphnthuimmngkhlphrarachthanpracacnghwdxangxingSenna siamea Thai food heritage aekngkhiehlk www thaifoodheritage com https www ncbi nlm nih gov pubmed 12930029 aekngkhiehlk 2012 03 31 thi ewyaebkaemchchin khiehlk aechmphusmuniphraekikhpyhasirsalan 2012 02 05 thi ewyaebkaemchchinaehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb khiehlk FAO Senna siamea Lam Irwin amp Barneby 2017 07 08 thi ewyaebkaemchchin