ตลาดน ำ ค อพ นท ช มชนเพ อซ อขายของต าง ๆ ทางน ำ โดยม เร อเป นพาหนะในการบรรท กส นค า สามารถพบตลาดน ำได ในประเทศไทย อ นโดน

ตลาดน้ำ คือพื้นที่ชุมชนเพื่อซื้อขายของต่าง ๆ ทางน้ำ โดยมีเรือเป็นพาหนะในการบรรทุกสินค้า สามารถพบตลาดน้ำได้ในประเทศไทย อินโดนีเซีย เวียดนาม ศรีลังกา บังกลาเทศ และอินเดีย

ประเทศไทย

ในประเทศไทย แต่เดิมเรียกว่า ตลาดท้องน้ำ จนกระทั่งในสมัยรัชกาลที่ 6 จึงเปลี่ยนมาเรียกว่า ตลาดน้ำ แทน

ในอดีต แม่น้ำลำคลองเป็นเส้นทางคมนาคมที่สำคัญ ผู้คนมักตั้งบ้านเรือนและทำสวนทำไร่ริมน้ำ จึงถูกลำเลียงโดยเรือไปยังผู้ซื้อ เกิดเป็นตลาดขึ้น ในกรุงเทพมหานครเป็นที่ตั้งของชุมชนชาวสวนตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา เรียกว่าชุมชนสวนบางกอก มีการขุดคลองผันน้ำเข้าสวนเป็นจำนวนมาก เกิดเป็นโครงข่ายคูคลอง ในแต่ละพื้นที่มีผลผลิตที่แตกต่างกัน อาทิ ลางสาดคลองสาน ส้มบางมด ส้มโอวัดจันทร์ เป็นต้น จึงทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนสินค้ากัน จนเกิดขึ้นเป็นตลาดน้ำ ในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ตลาดน้ำที่สำคัญแห่งแรก น่าจะเป็นปากคลองตลาด ซึ่งอยู่ระหว่างป้อมจักรเพชร และป้อมผีเสื้อ ตลาดน้ำในต้นรัตนโกสินทร์ ได้แก่ ตลาดน้ำบางกอกน้อย ตลาดน้ำคลองบางหลวง ตลาดน้ำวัดทอง ตลาดน้ำวัดไทร ตลาดน้ำวัดคลองดาวคะนอง ตลาดน้ำคลองมหานาค ตลาดน้ำคลองคูพระนครเดิม ตลาดน้ำคลองดำเนินสะดวก ตลาดน้ำคลองโพหัก ตลาดน้ำอัมพวา ตลาดท่าคา ตลาดน้ำบ้านกระแชง ฯลฯ

ในช่วงรัชสมัยรัชกาลที่ 5 ถือเป็นยุคสมัยของตลาดน้ำและชุมชนเกษตรกรรม มีการขุดคลองสำคัญได่แก่ คลองดำเนินสะดวกและคลองภาษีเจริญ เพื่อเชื่อมโยงแม่น้ำท่าจีน แม่น้ำเจ้าพระยา และแม่น้ำแม่กลอง ทำให้เกิดเครือข่ายเชื่อมโยงแม่น้ำขึ้น ส่งผลทำให้เกิดตลาดน้ำมากมาย

ภายหลังปี 2500 รัฐได้ตระหนักถึงการพัฒนาชุมชน ทั้งในด้านเศรษฐกิจและสังคมแบบตะวันตก มีการตัดถนนเข้าสู่ชุมชน มีการพัฒนาระบบชลประทาน ตลอดจนระบบสาธารณูปโภคต่าง ๆ ทำให้พื้นที่เกษตรกรรมลดลง วิถีชีวิตทางน้ำจึงลดลง และนับแต่ปี 2520 ตลาดน้ำในกรุงเทพฯ และปริมณฑลได้สิ้นสุดเกือบทั้งหมด จนในช่วงปี 2540 เกิดกระแสการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ประกอบกับทางรัฐมีนโยบายส่งเสริมการท่องเที่ยวในประเทศไทย ทำให้มีการฟื้นฟูตลาดน้ำขึ้นมาใหม่

ในปัจจุบัน มีตลาดน้ำในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล ได้แก่ ตลาดน้ำบางพลี ตลาดน้ำบางน้ำผึ้ง ตลาดน้ำบางหัวเสือ ตลาดน้ำวัดสะพาน ตลาดน้ำตลิ่งชัน ตลาดน้ำวัดจำปา ตลาดน้ำคลองลัดมะยม ตลาดน้ำดอนหวาย ตลาดน้ำบางคูเวียง ตลาดน้ำแสงสิริธรรม ตลาดน้ำไทรน้อย และตลาดน้ำขวัญ-เรียม ส่วนในต่างจังหวัด ได้แก่ ตลาดน้ำอัมพวา ตลาดน้ำทุ่งบัวชม ตลาดน้ำอโยธยา ตลาดน้ำดำเนินสะดวก ตลาดน้ำสี่ภาค ตลาดน้ำหัวหินสามพันนาม ตลาดน้ำหัวหิน ตลาดน้ำบางน้อย ตลาดน้ำคลองแห ตลาดน้ำปากช่อง ตลาดน้ำท่าคา ตลาดน้ำวัดตะเคียน

อินโดนีเซีย

ตลาดน้ำในประเทศอินโดนีเซียเป็นแหล่งค้าขายสินค้าหลากหลายประเภท รวมถึงมีการขายของบนเรือ เดิมทีตลาดน้ำไม่ได้มีไว้สำหรับเป็นแหล่งท่องเที่ยว แต่มีความสำคัญในเมืองที่มีแม่น้ำสายใหญ่ โดยเฉพาะเมืองในกาลีมันตันและสุมาตรา อย่างไรก็ตามตลาดน้ำเปลี่ยนมาเป็นแหล่งท่องเที่ยว โดยเฉพาะเมืองในกาลีมันตัน

อินเดีย

มีตลาดน้ำที่เมืองศรีนครในรัฐชัมมูและกัศมีร์ บริเวณทะเลสาบดาล เปิดทำการทุกวัน โดยค้าขายบริเวณริมฝั่งของทะเลสาบ

อ้างอิง

Sanfah (2012-02-29). "พินิจนคร (Season 3) ตอน บางช้าง" [Pinijnakorn (Season3) ep Bang Chang]. TPBS. สืบค้นเมื่อ 2019-08-25.
ลักษณา สัมมานิธิ. (2012). กระบวนการเกิดและการเปลี่ยนแปลงตลาดน้ำในบริบทพื้นที่ดินดอน ปากแม่น้ำเจ้าพระยาตะวันตก
วรรณศิลป์ พีระพันธุ์ และคณะ. (2548). เที่ยวชุมชนอัมพวาและพื้นที่ใกล้เคียงในจังหวัดสมุทรปราการ.
กฤตพร ห้าวเจริญ. (2555). กระบวนการเกิดและการเปลี่ยนแปลงของตลาดน้ำชุมชนริมน้ำบริเวณลุ่มแม่น้ำท่าจีน.
จิรเดช วงศ์วิสิฐศักดิ์ (2016). พัฒนาการของพื้นที่ย่านตลาดน้ำบางพลี (PDF). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. สืบค้นเมื่อ August 30, 2017.
"20 ตลาดน้ำสุดฮิต ไปสัมผัสวิถีชีวิตริมน้ำ". กระปุก.คอม. สืบค้นเมื่อ August 30, 2017.
"Before Kolkata's floating market, did you know about these 2 floating markets of India?". India Today (ภาษาอังกฤษ). 15 December 2017. สืบค้นเมื่อ 22 June 2019.

[1] Sanfah (2012-02-29). "พินิจนคร (Season 3) ตอน บางช้าง" [Pinijnakorn (Season3) ep Bang Chang]. TPBS. สืบค้นเมื่อ 2019-08-25.

[2] ลักษณา สัมมานิธิ. (2012). กระบวนการเกิดและการเปลี่ยนแปลงตลาดน้ำในบริบทพื้นที่ดินดอน ปากแม่น้ำเจ้าพระยาตะวันตก

[3] วรรณศิลป์ พีระพันธุ์ และคณะ. (2548). เที่ยวชุมชนอัมพวาและพื้นที่ใกล้เคียงในจังหวัดสมุทรปราการ.

[4] กฤตพร ห้าวเจริญ. (2555). กระบวนการเกิดและการเปลี่ยนแปลงของตลาดน้ำชุมชนริมน้ำบริเวณลุ่มแม่น้ำท่าจีน.

[5] จิรเดช วงศ์วิสิฐศักดิ์ (2016). พัฒนาการของพื้นที่ย่านตลาดน้ำบางพลี (PDF). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. สืบค้นเมื่อ August 30, 2017.

[6] "20 ตลาดน้ำสุดฮิต ไปสัมผัสวิถีชีวิตริมน้ำ". กระปุก.คอม. สืบค้นเมื่อ August 30, 2017.

[indtoddyk-7] "Before Kolkata's floating market, did you know about these 2 floating markets of India?". India Today (ภาษาอังกฤษ). 15 December 2017. สืบค้นเมื่อ 22 June 2019.