ดวงจันทร์ของดาวเสาร์

ดาวบริวารของดาวเสาร์มีจำนวนมากและหลากหลาย ตั้งแต่ดวงขนาดเล็กที่มีความยาวเพียงสิบเมตร ไปจนถึงดาวบริวารไททันขนาดมหึมาที่ใหญ่กว่าดาวพุธ นอกจากจะมีวงแหวนที่กว้างและหนาแน่นแล้ว ระบบดาวเสาร์ยังเป็นระบบดาวเคราะห์ที่มีความหลากหลายมากที่สุดภายในระบบสุริยะอีกด้วย

ระบบดาวเสาร์ (ภาพประกอบรวม)

วงแหวนดาวเสาร์ตัดผ่านฉากหลังที่มีดาวบริวารไททัน (รูปเสี้ยวขอบสีขาว) และดาวบริวารเอนเซลาดัส (ขวาล่างสีดำ) ปรากฏอยู่

ปัจจุบัน ดาวเสาร์มีดาวบริวารซึ่งได้รับการยืนยันวงโคจรและไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของวงแหวนทั้งสิ้น 83 ดวง ในจำนวนนี้มีเพียง 13 ดวงที่มีเส้นผ่าศูนย์กลางมากกว่า 50 กิโลเมตร, เจ็ดดวงที่มีขนาดใหญ่พอที่สามารถคงสภาพตัวเองเป็นทรงกลม และสองดวง ได้แก่ ดาวไททันและรีอาที่มีสภาวะสมดุลอุทกสถิต (hydrostatic equilibrium) ดาวบริวารที่เด่นเป็นพิเศษในหมู่ดาวบริวาร คือ ไททัน ซึ่งเป็นดาวบริวารที่ใหญ่เป็นอันดับสองในระบบสุริยะ (รองจากแกนีมีดของดาวพฤหัสบดี) ที่มีชั้นบรรยากาศคล้ายโลกที่อุดมด้วยไนโตรเจนและภูมิประเทศที่มีเครือข่ายแม่น้ำและทะเลสาบไฮโดรคาร์บอนเอนเซลาดัสซึ่งปล่อยไอพ่นของก๊าซและฝุ่นจากบริเวณขั้วโลกใต้ และไอแอพิตัสที่มีซีกโลกขาวดำตัดกัน

ดาวบริวาร 24 ดวงของดาวเสาร์เป็นบริวารที่มีวงโคจรปกติ คือ มีวงโคจรไปในทางเดียวกับดาวดวงอื่น ๆ และเอียงทำมุมกับเส้นศูนย์สูตรของดาวเสาร์ไม่มากนัก นอกจากบริวาร 7 ดวงหลักแล้ว มี 4 ดวงเป็น (หมายถึงกลุ่มดาวบริวารเล็ก ๆ ที่โคจรไปตามเส้นทางของดาวบริวารดวงใหญ่กว่าอีกดวงหนึ่ง) อีก 2 ดวงเป็น และอีก 2 ดวงโคจรอยู่ภายในช่องว่างระหว่างวงแหวนดาวเสาร์ ดาวบริวารเหล่านี้ได้รับการตั้งชื่อตามธรรมเนียมเดิม คือ ตามชื่อของบรรดายักษ์ไททันหรือบุคคลอื่น ๆ ที่มีความเกี่ยวข้องกับเทพแซตเทิร์นของชาวโรมัน (หรือเทพโครนัสของกรีก)

ส่วนดาวบริวารที่เหลืออีก 59 ดวง ทั้งหมดมีขนาดเล็กและมีวงโคจรผิดปกติ คือ มีวงโคจรอยู่ห่างจากดาวเสาร์มากกว่า เอียงมากกว่า โดยมีทั้งไปทางเดียวกันและสวนทางกับทิศทางการหมุนรอบตัวเองของดาวเสาร์ ดาวบริวารเหล่านี้อาจเป็นดาวเคราะห์น้อยที่ถูกแรงโน้มถ่วงของดาวเสาร์ดึงมา หรืออาจเป็นเศษซากของวัตถุขนาดใหญ่ที่เข้าใกล้ดาวเสาร์มากเกินไปจนถูกแรงน้ำขึ้นน้ำลงของดาวเสาร์ฉีกออกเป็นเสี่ยง ๆ เราแบ่งกลุ่มของพวกมันตามลักษณะวงโคจรได้เป็น และ แต่ละดวงตั้งชื่อตามเทพปกรณัมที่สอดคล้องกับกลุ่มที่มันสังกัดอยู่

วงแหวนของดาวเสาร์ประกอบขึ้นจากก้อนน้ำแข็งที่มีขนาดตั้งแต่ 1 เซนติเมตรไปจนถึงหลายร้อยเมตร แต่ละก้อนโคจรรอบดาวเสาร์ไปตามเส้นทางของตนเอง ดังนั้น เราจึงไม่สามารถระบุจำนวนแน่นอนของดาวบริวารของดาวเสาร์ได้ เนื่องจากไม่มีเส้นแบ่งประเภทชัดเจนระหว่างวัตถุขนาดเล็กจำนวนมากที่ประกอบขึ้นเป็นแถบวงแหวนกับวัตถุขนาดใหญ่ที่ได้รับการตั้งชื่อและถือเป็นดาวบริวารแล้ว แม้เราจะค้นพบ "ดาวบริวารเล็ก ๆ" (moonlets) อย่างน้อย 150 ดวงจากการรบกวนที่มันก่อขึ้นกับวัตถุอื่นที่อยู่ข้างเคียงภายในวงแหวน แต่นั่นเป็นตัวอย่างเพียงน้อยนิดของจำนวนประชากรทั้งหมดของวัตถุเหล่านั้นเท่านั้น

ดาวบริวารที่ได้รับการยืนยันแล้วจะได้รับการตั้งชื่อถาวรจากสหภาพดาราศาสตร์สากล ประกอบด้วยชื่อและลำดับที่เป็นตัวเลขโรมัน ดาวบริวาร 9 ดวงที่ถูกค้นพบก่อน ค.ศ. 1900 (ซึ่งเป็นดวงเดียวที่มีวงโคจรแบบผิดปกติ) มีหมายเลขเรียงตามระยะห่างจากดาวเสาร์ออกมา ส่วนดาวบริวารดวงอื่น ๆ มีหมายเลขเรียงตามลำดับที่ได้รับการตั้งชื่อถาวร อย่างไรก็ตาม ขณะนี้ยังมีดาวบริวารดวงเล็ก ๆ ในกลุ่มนอร์สอีก 8 ดวงที่ไม่มีชื่อเรียกถาวร

ตารางรายชื่อดาวบริวาร

ลำดับ	ชื่อ (ตัวหนาคือดาวบริวารที่มีลักษณะทรงกลม)			ภาพ	เส้นผ่านศูนย์กลาง (กม.)	กึ่งแกนเอก (กม.)	คาบดาราคติ (วัน)	ความเอียงของวงโคจร (°)	ตำแหน่ง	ปีที่ค้นพบ
0		()	moonlets		0.04 ถึง 0.5	~130 000			ภายในวงแหวนเอ	2006
1	XVIII	แพน	Pan		30 (35 × 35 × 23)	133 584	+0.575 05	0.001°	ในช่องแบ่งเองเคอ	1990
2	XXXV		Daphnis		6 − 8	136 505	+0.594 08	≈ 0°	ในช่องว่างคีลเลอร์	2005
3	XV	แอตลัส	Atlas		31 (46 × 38 × 19)	137 670	+0.601 69	0.003°	ควบคุมวงแหวนเอด้านนอก	1980
4	XVI	โพรมีเทียส	Prometheus		86 (119 × 87 × 61)	139 380	+0.612 99	0.008°	ควบคุมวงแหวนเอฟด้านใน	1980
5	XVII	แพนดอรา	Pandora		81 (103 × 80 × 64)	141 720	+0.628 50	0.050°	ควบคุมวงแหวนเอฟด้านนอก	1980
6	XI	เอพิมีเทียส	Epimetheus		113 (135 × 108 × 105)	151 422	+0.694 33	0.335°	มีวงโคจรร่วมกัน	1980
7	X	เจนัส	Janus		179 (193 × 173 × 137)	151 472	+0.694 66	0.165°		1966
8	I		Mimas		397 (415 × 394 × 381)	185 404	+0.942 422	1.566°		1789
9	XXXII		Methone		3	194 440	+1.009 57	0.007°	()	2004
10	XLIX		Anthe		~2	197 700	+1.036 50	0.1°		2007
11	XXXIII		Pallene		4	212 280	+1.153 75	0.181°		2004
12	II	เอนเซลาดัส	Enceladus		504 (513 × 503 × 497)	237 950	+1.370 218	0.010°	ควบคุมวงแหวนอี	1789
13	III		Tethys		1066 (1081 × 1062 × 1055)	294 619	+1.887 802	0.168°		1684
13a	XIII		Telesto		24 (29 × 22 × 20)			1.158°	โทรจันที่โคจรนำหน้าทีทิส	1980
13b	XIV		Calypso		21 (30 × 23 × 14)			1.473°	โทรจันที่โคจรตามหลังทีทิส	1980
16	IV	ไดโอนี	Dione		1123 (1128 × 1122 × 1121)	377 396	+2.736 915	0.002°		1684
16a	XII		Helene		33 (36 × 32 × 30)			0.212°	โทรจันที่โคจรนำหน้าไดโอนี	1980
16b	XXXIV		Polydeuces		3.5			0.177°	โทรจันที่โคจรตามหลังไดโอนี	2004
19	V	รีอา	Rhea		1529 (1535 × 1525 × 1526)	527 108	+4.518 212	0.327°		1672
20	VI	ไททัน	Titan		5151	1 221 930	+15.945 42	0.3485°		1655
21	VII	ไฮพีเรียน	Hyperion		292 (360 × 280 × 225)	1 481 010	+21.276 61	0.568°		1848
22	VIII		Iapetus		1472 (1494 × 1498 × 1425)	3 560 820	+79.321 5	7.570°		1671
23	XXIV		Kiviuq		~16	11 294 800	+448.16	49.087°		2000
24	XXII		Ijiraq		~12	11 355 316	+451.77	50.212°		2000
25	IX		Phoebe		220 (230 × 220 × 210)	12 869 700	−545.09	173.047°		1899
26	XX		Paaliaq		~22	15 103 400	+692.98	46.151°	กลุ่มอินุอิต	2000
27	XXVII		Skathi		~8	15 672 500	−732.52	149.084°	กลุ่มนอร์ส (สกาที)	2000
28	XXVI		Albiorix		~32	16 266 700	+774.58	38.042°		2000
29		(S/2007 S 2)	—		~6	16 560 000	−792.96	176.68°	กลุ่มนอร์ส	2007
30	XXXVII		Bebhionn		~6	17 153 520	+838.77	40.484°	กลุ่มแกลิก	2004
31	XXVIII		Erriapus		~10	17 236 900	+844.89	38.109°		2000
32	XLVII		Skoll		~6	17 473 800	−862.37	155.624°	กลุ่มนอร์ส (สกาที)	2006
33	XXIX		Siarnaq		~40	17 776 600	+884.88	45.798°	กลุ่มอินุอิต	2000
34	LII		Tarqeq		~7	17 910 600	+894.86	49.904°		2007
35			—		~6	18 056 300	−905.85	167.379°	กลุ่มนอร์ส	2004
36	LI		Greip		~6	18 065 700	−906.56	172.666°		2006
37	XLIV		Hyrrokkin		~8	18 168 300	−914.29	153.272°	กลุ่มนอร์ส (สกาที)	2006
38	L		Jarnsaxa		~6	18 556 900	−943.78	162.861°	กลุ่มนอร์ส	2006
39	XXI		Tarvos		~15	18 562 800	+944.23	34.679°	กลุ่มแกลิก	2000
40	XXV		Mundilfari		~7	18 725 800	−956.70	169.378°	กลุ่มนอร์ส	2000
41			—		~6	18 930 200	−972.41	154.232°	กลุ่มนอร์ส (สกาที)	2006
42			—		~4	19 099 200	−985.45	166.881°	กลุ่มนอร์ส	2004
43	XXXVIII		Bergelmir		~6	19 104 000	−985.83	157.384°	กลุ่มนอร์ส (สกาที)	2004
44	XXXI		Narvi		~7	19 395 200	−1008.45	137.292°	กลุ่มนอร์ส (นาร์วี)	2003
45	XXIII		Suttungr		~7	19 579 000	−1022.82	174.321°	กลุ่มนอร์ส	2000
46	XLIII		Hati		~6	19 709 300	−1033.05	163.131°		2004
47			—		~5	19 905 900	−1048.54	164.042°		2004
48	XL		Farbauti		~5	19 984 800	−1054.78	158.361°	กลุ่มนอร์ส (สกาที)	2004
49	XXX		Thrymr		~7	20 278 100	−1078.09	174.524°	กลุ่มนอร์ส	2000
50	XXXVI		Aegir		~6	20 482 900	−1094.46	167.425°		2004
51			—		~5	20 518 500	~ −1100	177.22°		2007
52	XXXIX		Bestla		~7	20 570 000	−1101.45	147.395°	กลุ่มนอร์ส (นาร์วี)	2004
53			—		~6	20 576 700	−1101.99	165.596°	กลุ่มนอร์ส	2004
54			—		~6	21 076 300	−1142.37	150.817°	กลุ่มนอร์ส (สกาที)	2006
55	XLI		Fenrir		~4	21 930 644	−1212.53	162.832°	กลุ่มนอร์ส	2004
56	XLVIII		Surtur		~6	22 288 916	−1242.36	166.918°		2006
57	XLV		Kari		~7	22 321 200	−1245.06	148.384°	กลุ่มนอร์ส (สกาที)	2006
58	XIX		Ymir		~18	22 429 673	−1254.15	172.143°	กลุ่มนอร์ส	2000
59	XLVI		Loge		~6	22 984 322	−1300.95	166.539°		2006
60	XLII		Fornjot		~6	24 504 879	−1432.16	167.886°		2004

อ้างอิง

1. Rincon, Paul (7 October 2019). "Saturn overtakes Jupiter as planet with most moons". BBC News. สืบค้นเมื่อ 7 October 2019.
2. Redd, Nola Taylor (27 March 2018). "Titan: Facts About Saturn's Largest Moon". . สืบค้นเมื่อ 7 October 2019.
3. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-02-17.
4. Matthew S. Tiscareno; และคณะ (2006). "100-metre-diameter moonlets in Saturn's A ring from observations of 'propeller' structures". Nature. 440: 648–650. doi:10.1038/nature04581.
5. Miodrag Sremčević; และคณะ (2007). "A belt of moonlets in Saturn's A ring". Nature. 449: 1019–1021. doi:10.1038/nature06224.
6. Matthew S. Tiscareno; และคณะ (2008). "The population of propellers in Saturn's A Ring". . 135: 1083–1091. doi:10.1088/0004-6256/135/3/1083.
7. C.C. Porco; และคณะ (2006). "Physical characteristics and possible accretionary origins for Saturn's small satellites" (PDF). Bulletin of the American Astronomical Society. 37: 768.
8. J.N. Spitale; และคณะ (2006). "The orbits of Saturn's small satellites derived from combined historic and Cassini imaging observations" (PDF). The Astronomical Journal. 132: 692.
9. Source: Thomas et al. 2006
10. Computed from the period using the IAU-MPC Natural Satellites Ephemeris Service µ value
11. Source: NASA 2005-03-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
12. Source: Porco et al. 2005
13. Source: IAU-MPC Natural Satellites Ephemeris Service
14. Computed from the semi-major axis using the IAU-MPC Natural Satellites Ephemeris Service µ value
15. คาบการโคจรที่เป็นลบ แสดงว่าดาวนั้นโคจรทวนกับดาวดวงอื่นที่มีคาบเป็นบวก
16. MPEC 2007-G38

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ดาวบริวารของดาวเสาร์

• . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-08-23. สืบค้นเมื่อ 26 May 2010.
• "Saturn's Rings". NASA's Solar System Exploration. สืบค้นเมื่อ 26 May 2010.
• "Saturn's Moons". episode #61, includes full transcript. สืบค้นเมื่อ 26 May 2010.
• Carolyn Porco. Fly me to the moons of Saturn. สืบค้นเมื่อ 26 May 2010.