เลข | คำเรียก | สัญลักษณ์ | การออกเสียง |
---|---|---|---|
0 | นิล (nil) | n | /nɪl/ |
1 | อูน (un) | u | /uːn/ |
2 | ไบ (b(i)) | b | /baɪ/ |
3 | ไทร (tr(i)) | t | /traɪ/ |
4 | ควอด (quad) | q | /kwɒd/ |
5 | เพนท์ (pent) | p | /pɛnt/ |
6 | เฮกซ์ (hex) | h | /hɛks/ |
7 | เซปท์ (sept) | s | /sɛpt/ |
8 | ออกท์ (oct) | o | /ɒkt/ |
9 | เอน (en(n)) | e | /ɛn/ |
คำปัจจัย | -เอียม (-ium) | ไม่มี | /-iəm/ |
ชื่อธาตุที่เป็นระบบ (อังกฤษ: systematic element name) เป็นชื่อชั่วคราวสำหรับธาตุที่เพิ่งสังเคราะห์ได้หรือยังสังเคราะห์ไม่ได้ โดยสัญลักษณ์ธาตุได้จากชื่อที่เป็นระบบ เนื่องจากบางครั้งการตั้งชื่อธาตุนำไปสู่ปัญหาที่เกี่ยวพันกับทางการเมือง ทำให้สหภาพเคมีบริสุทธิ์และเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศ (IUPAC) ต้องสร้างระเบียบในการตั้งชื่อและสัญลักษณ์ธาตุชั่วคราวที่เป็นกลาง โดยได้จากเลขอะตอมแต่ละตัวของธาตุนั้น ๆ โดยชื่อเลขแต่ละตัวอาจใช้รากศัพท์ภาษาละตินหรือภาษากรีกเพื่อหลีกเลี่ยงความใกล้เคียงกัน เช่น เลข 5 ใช้รากศัพท์ภาษากรีก "เพนท์" (pent) แทนรากศัพท์ภาษาละติน "ควินท์" (quint) เพื่อไม่ให้สับสนกับ "ควอด" (quad) ซึ่งหมายถึงเลข 4 และมีกฎในการลดทอนตัวอักษร 2 ข้อคือ
- ถ้าเลข 2 (bi) หรือเลข 3 (tri) ต่อท้ายด้วย -ium จะใช้ "-bium" หรือ "-trium" ไม่ใช้ "-biium" หรือ "-triium"
- ถ้าเลข 9 (enn) ตามด้วยเลข 0 (nil) จะใช้ "-ennil" ไม่ใช้ "-ennnil"
ชื่อธาตุที่เป็นระบบจะต่อท้ายด้วย "-ium" เสมอ ดังนั้นธาตุที่ 117 ที่อยู่ในหมู่แฮโลเจน (ชื่อธาตุต่อท้ายด้วย -ine) และธาตุที่ 118 ที่อยู่ในหมู่แก๊สมีสกุล (ชื่อธาตุส่วนใหญ่ต่อท้ายด้วย -on) จะใช้ ununseptium และ ununoctium ไม่ใช้ ununseptine และ ununocton (ปัจจุบันธาตุที่ 117 และ 118 ชื่อเทนเนสซีนและออกาเนสซอนตามลำดับ)
สัญลักษณ์ธาตุได้จากตัวแรกของชื่อเลขแต่ละตัว โดยให้ตัวแรกสุดเป็นตัวพิมพ์ใหญ่ เช่น ธาตุที่ 119 (ununennium) สัญลักษณ์ธาตุคือ Uue
ในปี ค.ศ. 2016 ทุกธาตุที่มีเลขอะตอมถึง 118 มีชื่อและสัญลักษณ์ธาตุอย่างเป็นทางการแล้ว ดังนั้นชื่อธาตุที่เป็นระบบจะใช้กับธาตุที่ 119 และต่อ ๆ ไป
อ้างอิง
- Meija, Juris (2014). "Symbols of the Elements (part III)". Chemistry International. DeGruyter. 36 (4): 25–26. doi:10.1515/ci.2014.36.4.25.
- Koppenol, W. (2016). "How to name new chemical elements" (PDF). Pure and Applied Chemistry. DeGruyter. in press.
- "IUPAC Announces the Names of the Elements 113, 115, 117, and 118". IUPAC. 2016-11-30. สืบค้นเมื่อ 2016-11-30.
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
elkh khaeriyk sylksn karxxkesiyng0 nil nil n n ɪ l 1 xun un u uː n 2 ib b i b b aɪ 3 ithr tr i t t r aɪ 4 khwxd quad q k w ɒ d 5 ephnth pent p p ɛ n t 6 ehks hex h h ɛ k s 7 espth sept s s ɛ p t 8 xxkth oct o ɒ k t 9 exn en n e ɛ n khapccy exiym ium immi i em chuxthatuthiepnrabb xngkvs systematic element name epnchuxchwkhrawsahrbthatuthiephingsngekhraahidhruxyngsngekhraahimid odysylksnthatuidcakchuxthiepnrabb enuxngcakbangkhrngkartngchuxthatunaipsupyhathiekiywphnkbthangkaremuxng thaihshphaphekhmibrisuththiaelaekhmiprayuktrahwangpraeths IUPAC txngsrangraebiybinkartngchuxaelasylksnthatuchwkhrawthiepnklang odyidcakelkhxatxmaetlatwkhxngthatunn odychuxelkhaetlatwxacichraksphthphasalatinhruxphasakrikephuxhlikeliyngkhwamiklekhiyngkn echn elkh 5 ichraksphthphasakrik ephnth pent aethnraksphthphasalatin khwinth quint ephuximihsbsnkb khwxd quad sunghmaythungelkh 4 aelamikdinkarldthxntwxksr 2 khxkhux thaelkh 2 bi hruxelkh 3 tri txthaydwy ium caich bium hrux trium imich biium hrux triium thaelkh 9 enn tamdwyelkh 0 nil caich ennil imich ennnil chuxthatuthiepnrabbcatxthaydwy ium esmx dngnnthatuthi 117 thixyuinhmuaeholecn chuxthatutxthaydwy ine aelathatuthi 118 thixyuinhmuaeksmiskul chuxthatuswnihytxthaydwy on caich ununseptium aela ununoctium imich ununseptine aela ununocton pccubnthatuthi 117 aela 118 chuxethnenssinaelaxxkaenssxntamladb sylksnthatuidcaktwaerkkhxngchuxelkhaetlatw odyihtwaerksudepntwphimphihy echn thatuthi 119 ununennium sylksnthatukhux Uue inpi kh s 2016 thukthatuthimielkhxatxmthung 118 michuxaelasylksnthatuxyangepnthangkaraelw dngnnchuxthatuthiepnrabbcaichkbthatuthi 119 aelatx ipxangxingMeija Juris 2014 Symbols of the Elements part III Chemistry International DeGruyter 36 4 25 26 doi 10 1515 ci 2014 36 4 25 Koppenol W 2016 How to name new chemical elements PDF Pure and Applied Chemistry DeGruyter in press IUPAC Announces the Names of the Elements 113 115 117 and 118 IUPAC 2016 11 30 subkhnemux 2016 11 30