สหภาพเคม บร ส ทธ และเคม ประย กต ระหว างประเทศ อ งกฤษ International Union of Pure and Applied Chemistry หร อ ไอย แพ ก IUP

สหภาพเคมีบริสุทธิ์และเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศ (อังกฤษ: International Union of Pure and Applied Chemistry) หรือ ไอยูแพ็ก (IUPAC, /ˈaɪjuːpæk, ˈjuː-/) เป็นสหพันธ์ระหว่างประเทศซึ่งประกอบด้วยองค์กรที่เป็นตัวแทนของนักเคมีในแต่ละประเทศ สหภาพฯ เป็นสมาชิกของสภาสหภาพวิทยาศาสตร์ระหว่างประเทศ (ICSU) มีสำนักงานใหญ่ตั้งอยู่ในซือริช ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ สำนักงานบริหาร หรือที่รู้จักกันในชื่อ "สำนักเลขาธิการไอยูแพ็ก" ตั้งอยู่ที่อุทยานสามเหลี่ยมวิจัย รัฐนอร์ทแคโรไลนา สหรัฐอเมริกา สำนักงานบริหารแห่งนี้นำโดยผู้อำนวยการบริหารของ IUPAC

สหภาพเคมีบริสุทธิ์และเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศ

ชื่อย่อ	ไอยูแพ็ก, ยูแพ็ก
คําขวัญ	Advancing Chemistry Worldwide
ก่อตั้ง	ค.ศ. 1919; 105 ปีที่แล้ว (1919)
ประเภท	องค์การนอกภาครัฐ ระหว่างประเทศ,
สํานักงานใหญ่	นอร์ทแคโรไลนา สหรัฐ
ภูมิภาคที่รับผิดชอบ	ทั่วโลก
สมาชิก
ภาษาทางการ	อังกฤษ
ประธาน	ฆาบิเอร์ การ์ซิอา-มาร์ติเนซ
เลขาธิการ	ริชาร์ด ฮาตส์ฮอร์น
เว็บไซต์	iupac.org

ไอยูแพ็กก่อตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1919 ให้ทำหน้าที่สืบต่อจากสภาเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศเพื่อการพัฒนาวิชาเคมี สมาชิกของสหภาพฯ ซึ่งได้แก่ National Adhering Organization อาจเป็นสมาคมเคมีประจำประเทศ สถาบันวิทยาศาสตร์ประจำประเทศ หรือองค์การอื่นที่เป็นตัวแทนของนักเคมีก็ได้ ระบบการเรียกชื่อสารเคมีของ IUPAC ได้รับการยอมรับจากนักวิชาการทั่วโลกในการพัฒนามาตรฐานสำหรับการตั้งชื่อธาตุเคมีและสารประกอบ นับตั้งแต่ก่อตั้งขึ้นมา ไอยูแพ็กได้มีคณะกรรมการหลายชุดซึ่งมีความรับผิดชอบแตกต่างกัน คณะกรรมการเหล่านี้ต่างทำงานในหลายโครงการซึ่งรวมไปถึงการวางมาตรฐานระบบการตั้งชื่อ ค้นหาวิธีในการนำเคมีมาสู่โลก และตีพิมพ์ผลงานต่าง ๆ

ไอยูแพ็กเป็นที่รู้จักกันดีที่สุดในผลงานด้านการวางมาตรฐานระบบการตั้งชื่อในวิชาเคมีและวิทยาศาสตร์สาขาอื่น แต่ไอยูแพ็กยังได้มีผลงานตีพิมพ์ในหลายสาขา ทั้งในด้านเคมี ชีววิทยาและฟิสิกส์ ผลงานที่สำคัญของไอยูแพ็กในสาขาเหล่านี้รวมไปถึงการวางมาตรฐานชื่อรหัสลำดับเบสนิวคลีโอไทด์

ระบบการเรียกชื่อสารเคมี

คณะกรรมการไอยูแพ็กมีประวัติยาวนานในการตั้งชื่ออย่างเป็นทางการของสารประกอบอินทรีย์และอนินทรีย์ ระบบการตั้งชื่อได้ถูกพัฒนาขึ้นเพื่อที่ว่าสารประกอบใด ๆ จะสามารถเรียกชื่อได้ภายใต้กฎมาตรฐานเดียวกันเพื่อหลีกเลี่ยงชื่อซ้ำกัน ผลงานตีพิมพ์แรก ซึ่งเป็นข้อมูลจากสภาเคมีประยุกต์ระหว่างประเทศ ว่าด้วยระบบการเรียกชื่อสารประกอบอินทรีย์ของไอยูแพ็กสามารถพบได้ตั้งแต่ช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 ในหนังสือ A Guide to IUPAC Nomenclature of Organic Compounds

ระบบการเรียกชื่อสารอินทรีย์

ระบบการเรียกชื่อสารอินทรีย์ของไอยูแพ็กนั้นแบ่งออกเป็นสามส่วนหลัก ได้แก่ ความยาวโซ่คาร์บอนและชื่อเคมีลงท้าย หมู่แทนที่หมายถึงหมู่ฟังก์ชันใด ๆ ที่เกาะเข้ากับโซ่คาร์บอนหลัก โซ่คาร์บอนหลักเป็นโซ่ที่ประกอบด้วยคาร์บอนเกาะกันเป็นแถวที่ยาวที่สุดที่เป็นไปได้ ส่วนชื่อเคมีลงท้ายเป็นการระบุว่าโมเลกุลของสารนั้นเป็นประเภทใด ยกตัวอย่างเช่น ชื่อลงท้าย "เอน" หมายความว่า ในโซ่คาร์บอนนั้นเกาะกันด้วยพันธะเดี่ยวทั้งหมด เช่นใน "เฮกเซน" (C₆H₁₄)

อีกตัวอย่างหนึ่งของระบบการเรียกชื่อสารอินทรีย์ของไอยูแพ็กคือ ไซโคลเฮกซานอล

ชื่อหมู่แทนที่สำหรับสารประกอบรูปวง คือ "ไซโคล"
ตัวบ่งชี้ว่าในโซ่คาร์บอนมีคาร์บอนอยู่หกอะตอม คือ "เฮกซ"
ชื่อเคมีลงท้ายสำหรับโซ่คาร์บอนที่เกาะกันด้วยพันธะเดี่ยวทั้งหมด คือ "เ-น"
ชื่อเคมีลงท้ายสำหรับแอลกอฮอล์ คือ "-อล"

ชื่อเคมีลงท้ายทั้งสองเมื่อประกอบกันแล้วได้เป็น "-านอล" ซึ่งหมายถึงโซ่คาร์บอนที่เกาะกันด้วยพันธะเดี่ยวทั้งหมดและมีแอลกอฮอล์มาเกาะโซ่คาร์บอนนั้นด้วย

ระบบการเรียกชื่อสารอนินทรีย์

ระบบการเรียกชื่อสารอนินทรีย์พื้นฐานของไอยูแพ็กนั้นมีสองส่วนหลัก คือ และ ไอออนบวกเป็นชื่อสำหรับไอออนที่มีประจุบวกและไอออนลบเป็นชื่อสำหรับไอออนที่มีประจุลบ

ตัวอย่างของระบบการเรียกชื่อสารอนินทรีย์ของไอยูแพ็กคือ โพแทสเซียมคลอไรด์ ซึ่งโพแทสเซียมเป็นชื่อไอออนบวก และคลอไรด์เป็นไอออนลบ

อ้างอิง

"Our Leadership". IUPAC. จากแหล่งเดิมเมื่อ 15 มิถุนายน 2018. สืบค้นเมื่อ 27 มกราคม 2022.
. iupac.org. 2 มิถุนายน 2011. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 4 มิถุนายน 2011. สืบค้นเมื่อ 8 มิถุนายน 2011.
"IUPAC Council Agenda Book 2009" (PDF). IUPAC. 2009. สืบค้นเมื่อ 17 เมษายน 2010.
"IUPAC Committees list". iupac.org. สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2010.
. IUPAC. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 9 ตุลาคม 2010. สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2010.
(PDF). iupac.org. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 6 กรกฎาคม 2008. สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2010.
Fennel, R.W. (12 ธันวาคม 1994). History of IUPAC, 1919-1987. Blackwell Science. ISBN .
Brown, Theodore L.; LeMay Jr., H. Eugene; Bursten, Bruce E. (2006). Chemistry The Central Science (Tenth ed.). Pearson Books. ISBN .
Klein, David R. (2008). Organic Chemistry I As a Second Language: Translating the Basic Concepts (Second ed.). John Wiley & Sons. ISBN .
"Gold Book web page". old.iupac.org. 19 ตุลาคม 2006. สืบค้นเมื่อ 8 มิถุนายน 2011.

แหล่งข้อมูลอื่น

เว็บไซต์ทางการ

[1] "Our Leadership". IUPAC. จากแหล่งเดิมเมื่อ 15 มิถุนายน 2018. สืบค้นเมื่อ 27 มกราคม 2022.

[nao-2] . iupac.org. 2 มิถุนายน 2011. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 4 มิถุนายน 2011. สืบค้นเมื่อ 8 มิถุนายน 2011.

[3] "IUPAC Council Agenda Book 2009" (PDF). IUPAC. 2009. สืบค้นเมื่อ 17 เมษายน 2010.

[governing_committees-4] "IUPAC Committees list". iupac.org. สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2010.

[Interdivisional_Committee_on_Terminology-5] . IUPAC. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 9 ตุลาคม 2010. สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2010.

[CHEMRAWN_activities-6] (PDF). iupac.org. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 6 กรกฎาคม 2008. สืบค้นเมื่อ 15 เมษายน 2010.

[History_of_IUPAC-7] Fennel, R.W. (12 ธันวาคม 1994). History of IUPAC, 1919-1987. Blackwell Science. ISBN .

[Chemistry_The_Central_Science-8] Brown, Theodore L.; LeMay Jr., H. Eugene; Bursten, Bruce E. (2006). Chemistry The Central Science (Tenth ed.). Pearson Books. ISBN .

[Organic_Chemistry_I_As_a_Second_Language:_Translating_the_Basic_Concepts-9] Klein, David R. (2008). Organic Chemistry I As a Second Language: Translating the Basic Concepts (Second ed.). John Wiley & Sons. ISBN .

[Gold_Book_second_edition-10] "Gold Book web page". old.iupac.org. 19 ตุลาคม 2006. สืบค้นเมื่อ 8 มิถุนายน 2011.