ปลาฉนาก ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ยุคครีเตเซียส-ปัจจุบัน | |
---|---|
ปลาฉนากเขียว (Pristis zijsron) | |
สถานะการอนุรักษ์ | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
อาณาจักร: | Animalia |
ไฟลัม: | Chordata |
ชั้น: | Chondrichthyes |
ชั้นย่อย: | Elasmobranchii |
อันดับใหญ่: | Batoidea |
อันดับ: | Pristiformes |
วงศ์: | Pristidae , 1838 |
สปีชีส์: | 4 หรือ 7 ชนิด (ดูในเนื้อหา) |
สกุล | |
ชื่อพ้อง | |
|
ปลาฉนาก (อังกฤษ: Sawfishes) เป็นปลาจำพวกหนึ่งของปลาในชั้นปลากระดูกอ่อน ใช้ชื่ออันดับว่า Pristiformes และวงศ์ Pristidae (โดยมาจากภาษากรีกโบราณคำว่า πρίστης, prístēs หมายถึง "เลื่อย" หรือ "ใบเลื่อย")
การกำเนิด
ปลาฉนาก นับเป็นปลาที่ถือกำเนิดมานานกว่า 100 ล้านปีตั้งแต่ยุคครีเตเชียส ที่ไดโนเสาร์ยังมีชีวิตอยู่ และไม่ได้เปลี่ยนแปลงรูปร่างมากนักจากในอดีต ปลาฉนากที่สูญพันธุ์ไปแล้ว คือ มีความยาวกว่า 8 เมตร (แต่จัดอยู่ในวงศ์ ) เฉพาะฟันเลื่อยก็มีความยาวกว่า 2.5 เมตร แต่ก็ตกเป็นอาหารของไดโนเสาร์กินเนื้อขนาดใหญ่ เช่น สไปโนซอรัส
ลักษณะและพฤติกรรม
ปลาฉนากจัดเป็นปลาขนาดใหญ่ มีรูปร่างคล้ายปลาฉลาม แต่จัดอยู่ในประเภทเดียวกับปลากระเบน มี 5 ซี่ อยู่ใต้ส่วนหัว แต่มีส่วนหัวและหน้าอกแบนราบ ครีบหลังแบ่งออกเป็น 2 ตอน ครีบหลังอันแรกอยู่ค่อนไปทางหาง พื้นผิวลำตัวด้านหลังมีสีเทาอมเขียว ส่วนท้องมีสีขาว มีอวัยวะเด่นคล้ายกระบองแข็งยื่นยาวออกมา มีความยาวประมาณ 1 ใน 3 ของความยาวลำตัวและหาง และรอบส่วนแข็งนั้นมีซี่แหลมเล็ก ๆ อยู่โดยรอบคล้ายใบเลื่อย ใช้ในการป้องกันตัวและใช้นำทางหาอาหาร ทำหน้าที่เหมือนประสาทสัมผัส โดยจะใช้ฟันเลื่อยนี้ตัดอาหาร เช่น ปลา ให้เป็นชิ้นเล็ก ๆ ซึ่งขนาดและจำนวนของซี่ฟันขึ้นอยู่ตามชนิด ซึ่งซี่ฟันแต่ละซี่นั้นอาจยาวได้ถึง 2 นิ้ว แต่ปลาตัวใดมีจำนวนซี่ฟันเท่าใด ก็จะคงอยู่อย่างนั้นไปตลอดชีวิต
การหากิน
เป็นปลาที่หากินตามพื้นท้องน้ำ โดยหาอาหารได้แก่ สัตว์หน้าดินและปลาขนาดเล็กต่างๆ มักอาศัยและหากินในบริเวณที่มีโคลนเลนขุ่น พบอาศัยในเขตอบอุ่นทั่วโลกตั้งแต่ทวีปอเมริกาเหนือ, แอฟริกา, เอเชีย และรัฐเวสเทิร์นออสเตรเลีย ในออสเตรเลีย นอกจากนี้แล้วยังถือว่าเป็นปลาทะเลที่สามารถปรับตัวให้อาศัยอยู่ในน้ำจืดได้ด้วย โดยมีรายงานพบในแม่น้ำสายใหญ่ในหลายประเทศไกลนับร้อย ๆ กิโลเมตรจากทะเล ทั้งนี้นักวิทยาศาสตร์ที่ทำการศึกษาวิจัยปลาฉนากด้วยการติดแทคที่ตัวปลา เชื่อว่าปลาเข้ามาเพื่อที่จะแพร่พันธุ์ เนื่องจากในน้ำจืดนั้นมีสัตว์นักล่าและอันตรายน้อยกว่าในทะเล จนกระทั่งปลาเติบโตจนได้ขนาดจึงจะว่ายกลับสู่ทะเล
ไข่
เป็นปลาที่ออกลูกเป็นไข่ แต่ไข่จะมีการเจริญเติบโตในช่องท้องของตัวเมีย เมื่อฟักแล้วจะทำให้ดูคล้ายออกลูกเป็นตัวเป็นปลาที่อยู่ในสภาวะ ซึ่งปัจจุบันจะมีการเลี้ยงไว้ในพิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำหลายแห่ง แต่ยังไม่สามารถที่จะแพร่ขยายพันธุ์ในที่เลี้ยงได้สำเร็จ
การถูกมนุษย์คุกคาม
ลักษณะเด่นที่จะงอยปากที่แลดูคล้ายเลื่อยขนาดใหญ่ ปลาฉนากเมื่อถูกมนุษย์จับได้ จะนิยมตัดเอาเฉพาะจะงอยปากนั้นมาทำเป็นเครื่องประดับ หรือเก็บไว้เป็นของระลึก หรือใช้เป็นอาวุธ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในแถบแปซิฟิคตะวันออก เช่น ฟิลิปปินส์, ปาปัวนิวกินี, อินโดนีเซีย โดยจะงอยปลาฉนากใช้เป็นอาวุธในการตัดเข้าที่ช่องท้องและทำให้เกิดแผลที่ข้อศอกของคู่ต่อสู้ ซึ่งอาจทำให้เสียเลือดจนกระทั่งถึงแก่ชีวิตได้ หากปลาตัวใดที่จะงอยปากถูกตัดออกไปหรือหัก จะยังมีชีวิตอยู่ได้ แต่จะอ่อนแอเนื่องจากไม่สามารถใช้ในการป้องกันตัวจากสัตว์นักล่า เช่น ปลาฉลาม หรือจระเข้ รวมถึงหาอาหารได้และจะผอมลงเรื่อย ๆ จนกระทั่งตายในที่สุด
ความเชื่อของมนุษย์ต่อปลาฉนาก
ปลาฉนากในความเชื่อของชาว ซึ่งเป็นชนพื้นเมืองของออสเตรเลีย เชื่อว่า ใช้ฟันเลื่อยที่จะงอยปากขุดพื้นดินกลายเป็นแม่น้ำ และชาวอะบอริจินส์ก็ใช้เนื้อของปลาฉนากรับประทานเป็นอาหาร นอกจากนี้แล้วในบางความเชื่อ ยังเชื่อว่าจะงอยปากของปลาฉนากสามารถใช้แทงทะลุท้องเรือและใช้ฟันเนื้อมนุษย์กินเป็นอาหารได้ ซึ่งไม่เป็นความจริงแต่ประการใด จะงอยปากของปลาฉนากทำได้อย่างมากก็เพียงแค่ป้องกันตัว ซึ่งอาจทำให้มนุษย์ได้รับบาดเจ็บเพียงเท่านั้น ซึ่งมีผู้ที่จับปลาฉนากได้หลายคนต้องได้รับบาดเจ็บจากการที่ถูกฟันเลื่อยที่จะงอยปากนั้นสะบัดใส่
พบในประเทศไทย
สำหรับในประเทศไทย ในอดีตเคยมีรายงานการพบปลาฉนากไกลถึงแม่น้ำเจ้าพระยาในเขตอำเภอบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา และบึงบอระเพ็ด ในจังหวัดนครสวรรค์ ด้วย ส่วนในจังหวัดสุราษฎร์ธานี ปลาฉนากพบได้ในตำบลคลองฉนาก
การจำแนก
- ปลาฉนากจะงอยปากแคบ (Anoxypristis cuspidata)
- (Pristis clavata)
- ปลาฉนากจะงอยปากกว้าง (Pristis microdon)
- ปลาฉนากฟันเล็ก (Pristis pectinata)
- (Pristis perotteti)
- (Pristis pristis)
- ปลาฉนากเขียว (Pristis zijsron)
หมายเหตุ: ในการศึกษาล่าสุด พบว่ามีความเป็นไปได้ว่า ปลาฉนากจะงอยปากกว้าง, ปลาฉนากธรรมดา และปลาฉนากฟันใหญ่ อาจจะเป็นชนิดเดียวกัน ถึงแม้ว่าจะมีสัณฐานต่างกัน
รูปภาพ
- ปลาฉนากไม่ทราบชนิด
- ลำตัวด้านล่างซึ่งเห็นซี่กรองเหงือก
- ปลาฉนากเขียวที่เกาะแอตแลนติสพาราไดซ์
- หน้ากากที่ทำจากจะงอยปากปลาฉนาก ของชนพื้นเมืองนิวกินี
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- Faria, V. V.; McDavitt, M. T.; Charvet, P.; Wiley, T. R.; Simpfendorfer, C. A.; Naylor, G. J. P. (2013). Species delineation and global population structure of Critically Endangered sawfishes (Pristidae). Zoological Journal of the Linnean Society 167: 136–164. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00872.x Retrieved 26 August 2013.
- Family Pristidae - Sawfishes
- "CITES Appendices I, II and III". Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES). สืบค้นเมื่อ 7 March 2013.
- "Pristiformes". . สืบค้นเมื่อ 30 July 2014.
- πρίστηςin Liddell, Henry George; Scott, Robert; A Greek–English Lexicon, revised and augmented throughout by Jones, Sir Henry Stuart, with the assistance of McKenzie, Roderick; Oxford, Clarendon Press, 1940
- Chainsaw Predator, "River Monsters". สารคดีทางดิสคัฟเวอรีแชนแนล ทางทรูวิชันส์: วันอังคารที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2557
- H. Cappetta. 1974. Sclerorhynchidae nov. fam. Pristidae et Pristiophoridae: un exemple de parallelisme chez Sélaciens. Comptes rendus de Académie de Sciences Paris Serie D 278:225-228
- H. Cappetta. 1980. Les sélaciens du Crétacé supérieur du Liban. II: Batoides. Palaeontolographica Abt. A 168(5-6):149-229
- Stromer, Ernst. (1917) Ergebnisse der Forschungsreisen Prof. E. Stromers in den Wüsten Ägyptens. II. Wirbeltier-Reste der Baharije-Stufe (unterstes Cenoman). 4: Die Säge des Pristiden Onchopristis numidus Haug sp. und über die Sägen der Sägehaie. Abhandlungen der Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften, Math.-naturwiss. Abt., N.F., 28 (8): 28 p., 1 pl.
- "Onchopristis". บีบีซี. สืบค้นเมื่อ 30 July 2014.
- ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์, 2539. 972 หน้า. หน้า 244. ISBN
- "สารคดี กองกำลังค้นหาปลาฉนาก". นิวทีวี. 6 June 2015. สืบค้นเมื่อ 24 October 2015.
- [] ปลาฉนาก โดย จารุจินต์ นภีตะภัฏ
- เปิดตำนานเจ้าพ่อปลาแม่น้ำ, Interview in Magazine Aquarium Biz Issue. 2 Vol.1: August 2010
- บันไดปลาโจน
แหล่งข้อมูลอื่น
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
plachnak chwngewlathimichiwitxyu yukhkhrietesiys pccubnplachnakekhiyw Pristis zijsron sthanakarxnurks IUCN 3 1 karcaaenkchnthangwithyasastrxanackr Animaliaiflm Chordatachn Chondrichthyeschnyxy Elasmobranchiixndbihy Batoideaxndb Pristiformeswngs Pristidae 1838spichis 4 hrux 7 chnid duinenuxha skulAnoxypristis PristischuxphxngPristoidei plachnak xngkvs Sawfishes epnplacaphwkhnungkhxngplainchnplakradukxxn ichchuxxndbwa Pristiformes aelawngs Pristidae odymacakphasakrikobrankhawa prisths pristes hmaythung eluxy hrux ibeluxy karkaenidplachnak nbepnplathithuxkaenidmanankwa 100 lanpitngaetyukhkhrietechiys thiidonesaryngmichiwitxyu aelaimidepliynaeplngruprangmaknkcakinxdit plachnakthisuyphnthuipaelw khux mikhwamyawkwa 8 emtr aetcdxyuinwngs echphaafneluxykmikhwamyawkwa 2 5 emtr aetktkepnxaharkhxngidonesarkinenuxkhnadihy echn siponsxrslksnaaelaphvtikrrmfneluxyyaw 3 5 fut plachnakcdepnplakhnadihy miruprangkhlayplachlam aetcdxyuinpraephthediywkbplakraebn mi 5 si xyuitswnhw aetmiswnhwaelahnaxkaebnrab khribhlngaebngxxkepn 2 txn khribhlngxnaerkxyukhxnipthanghang phunphiwlatwdanhlngmisiethaxmekhiyw swnthxngmisikhaw mixwywaednkhlaykrabxngaekhngyunyawxxkma mikhwamyawpraman 1 in 3 khxngkhwamyawlatwaelahang aelarxbswnaekhngnnmisiaehlmelk xyuodyrxbkhlayibeluxy ichinkarpxngkntwaelaichnathanghaxahar thahnathiehmuxnprasathsmphs odycaichfneluxynitdxahar echn pla ihepnchinelk sungkhnadaelacanwnkhxngsifnkhunxyutamchnid sungsifnaetlasinnxacyawidthung 2 niw aetplatwidmicanwnsifnethaid kcakhngxyuxyangnniptlxdchiwit karhakin epnplathihakintamphunthxngna odyhaxaharidaek stwhnadinaelaplakhnadelktang mkxasyaelahakininbriewnthimiokhlnelnkhun phbxasyinekhtxbxunthwolktngaetthwipxemrikaehnux aexfrika exechiy aelarthewsethirnxxsetreliy inxxsetreliy nxkcakniaelwyngthuxwaepnplathaelthisamarthprbtwihxasyxyuinnacudiddwy odymiraynganphbinaemnasayihyinhlaypraethsiklnbrxy kiolemtrcakthael thngninkwithyasastrthithakarsuksawicyplachnakdwykartidaethkhthitwpla echuxwaplaekhamaephuxthicaaephrphnthu enuxngcakinnacudnnmistwnklaaelaxntraynxykwainthael cnkrathngplaetibotcnidkhnadcungcawayklbsuthael ikh epnplathixxklukepnikh aetikhcamikarecriyetibotinchxngthxngkhxngtwemiy emuxfkaelwcathaihdukhlayxxklukepntwepnplathixyuinsphawa sungpccubncamikareliyngiwinphiphithphnthstwnahlayaehng aetyngimsamarththicaaephrkhyayphnthuinthieliyngidsaerckarthukmnusykhukkhamlksnaednthicangxypakthiaeldukhlayeluxykhnadihy plachnakemuxthukmnusycbid caniymtdexaechphaacangxypaknnmathaepnekhruxngpradb hruxekbiwepnkhxngraluk hruxichepnxawuth odyechphaaxyangyinginaethbaepsifikhtawnxxk echn filippins papwniwkini xinodniesiy odycangxyplachnakichepnxawuthinkartdekhathichxngthxngaelathaihekidaephlthikhxsxkkhxngkhutxsu sungxacthaihesiyeluxdcnkrathngthungaekchiwitid hakplatwidthicangxypakthuktdxxkiphruxhk cayngmichiwitxyuid aetcaxxnaexenuxngcakimsamarthichinkarpxngkntwcakstwnkla echn plachlam hruxcraekh rwmthunghaxaharidaelacaphxmlngeruxy cnkrathngtayinthisud khwamechuxkhxngmnusytxplachnak plachnakinkhwamechuxkhxngchaw sungepnchnphunemuxngkhxngxxsetreliy echuxwa ichfneluxythicangxypakkhudphundinklayepnaemna aelachawxabxricinskichenuxkhxngplachnakrbprathanepnxahar nxkcakniaelwinbangkhwamechux yngechuxwacangxypakkhxngplachnaksamarthichaethngthaluthxngeruxaelaichfnenuxmnusykinepnxaharid sungimepnkhwamcringaetprakarid cangxypakkhxngplachnakthaidxyangmakkephiyngaekhpxngkntw sungxacthaihmnusyidrbbadecbephiyngethann sungmiphuthicbplachnakidhlaykhntxngidrbbadecbcakkarthithukfneluxythicangxypaknnsabdisphbinpraethsithysahrbinpraethsithy inxditekhymirayngankarphbplachnakiklthungaemnaecaphrayainekhtxaephxbangithr cnghwdphrankhrsrixyuthya aelabungbxraephd incnghwdnkhrswrrkh dwy swnincnghwdsurasdrthani plachnakphbidintablkhlxngchnakkarcaaenkplachnakcangxypakaekhb Anoxypristis cuspidata Pristis clavata plachnakcangxypakkwang Pristis microdon plachnakfnelk Pristis pectinata Pristis perotteti Pristis pristis plachnakekhiyw Pristis zijsron hmayehtu inkarsuksalasud phbwamikhwamepnipidwa plachnakcangxypakkwang plachnakthrrmda aelaplachnakfnihy xaccaepnchnidediywkn thungaemwacamisnthantangknrupphaphplachnakimthrabchnid latwdanlangsungehnsikrxngehnguxk plachnakekhiywthiekaaaextaelntispharaids hnakakthithacakcangxypakplachnak khxngchnphunemuxngniwkiniduephimPristiophoriformesxangxingFaria V V McDavitt M T Charvet P Wiley T R Simpfendorfer C A Naylor G J P 2013 Species delineation and global population structure of Critically Endangered sawfishes Pristidae Zoological Journal of the Linnean Society 167 136 164 doi 10 1111 j 1096 3642 2012 00872 x Retrieved 26 August 2013 Family Pristidae Sawfishes CITES Appendices I II and III Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora CITES subkhnemux 7 March 2013 Pristiformes subkhnemux 30 July 2014 pristhsin Liddell Henry George Scott Robert A Greek English Lexicon revised and augmented throughout by Jones Sir Henry Stuart with the assistance of McKenzie Roderick Oxford Clarendon Press 1940 Chainsaw Predator River Monsters sarkhdithangdiskhfewxriaechnaenl thangthruwichns wnxngkharthi 29 krkdakhm ph s 2557 H Cappetta 1974 Sclerorhynchidae nov fam Pristidae et Pristiophoridae un exemple de parallelisme chez Selaciens Comptes rendus de Academie de Sciences Paris Serie D 278 225 228 H Cappetta 1980 Les selaciens du Cretace superieur du Liban II Batoides Palaeontolographica Abt A 168 5 6 149 229 Stromer Ernst 1917 Ergebnisse der Forschungsreisen Prof E Stromers in den Wusten Agyptens II Wirbeltier Reste der Baharije Stufe unterstes Cenoman 4 Die Sage des Pristiden Onchopristis numidus Haug sp und uber die Sagen der Sagehaie Abhandlungen der Koniglich Bayerischen Akademie der Wissenschaften Math naturwiss Abt N F 28 8 28 p 1 pl Onchopristis bibisi subkhnemux 30 July 2014 rachbnthitysthan phcnanukrmchbbrachbnthitysthan ph s 2525 krungethph xksrecriythsn 2539 972 hna hna 244 ISBN 974 8122 79 4 sarkhdi kxngkalngkhnhaplachnak niwthiwi 6 June 2015 subkhnemux 24 October 2015 lingkesiy plachnak ody carucint nphitapht epidtananecaphxplaaemna Interview in Magazine Aquarium Biz Issue 2 Vol 1 August 2010 bnidplaocnaehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb plachnak wikispichismikhxmulphasaxngkvsekiywkb Pristidae