จักรพรรดิเจิ้งถง

จักรพรรดิหมิงอิงจง (จีน: 明英宗; พินอิน: Míng yīngzōng; 29 พฤศจิกายน ค.ศ. 1427 – 23 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1464) มีพระนามเดิมว่า จู ฉีเจิ้น (จีนตัวย่อ: 朱祁镇; จีนตัวเต็ม: 朱祁鎮; พินอิน: Zhū Qízhèn) ทรงเป็นจักรพรรดิจีนแห่งราชวงศ์หมิง ทรงเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติถึง 2 ครั้ง ในครั้งแรกระหว่าง ค.ศ. 1435 - 1449 ใช้พระนามรัชศกว่า เจิ้งถ่ง (正統) นับเป็นรัชกาลที่ 6 แห่งราชวงศ์หมิง และครั้งที่ 2 ระหว่าง ค.ศ. 1457 - 1464 ใช้พระนามรัชศกว่า เทียนชุ่น (天順) นับเป็นรัชกาลที่ 8 แห่งราชวงศ์หมิง นอกจากนี้ ยังนิยมเรียกขานตามพระอารามนามว่า อิงจง (英宗)

จักรพรรดิหมิงอิงจง
จักรพรรดิจีน
พระบรมฉายาสาทิสลักษณ์ของจักรพรรดิหมิงอิงจง ปัจจุบันถูกประดิษฐาน ณ พิพิธภัณฑ์พระราชวังแห่งชาตินครไทเป ประเทศไต้หวัน
รัชกาลที่ 8 แห่งราชวงศ์หมิง
ครองราชย์	11 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1457 – 23 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1464
ก่อนหน้า	จักรพรรดิจิ่งไท่
ถัดไป	จักรพรรดิเฉิงฮว่า
(太上皇帝) ไท่ช่างหวงตี้
ดำรงพระยศ	1 กันยายน ค.ศ. 1449 – 11 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1457
ก่อนหน้า	พระองค์แรกแห่งราชวงศ์หมิง
รัชกาลที่ 6 แห่งราชวงศ์หมิง
ครองราชย์	7 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1435 – 1 กันยายน ค.ศ. 1449
ก่อนหน้า	จักรพรรดิเซฺวียนเต๋อ
ถัดไป	จักรพรรดิจิ่งไท่
ผู้สำเร็จราชการ	จักรพรรดินีเฉิงเซี่ยวเจา พระอัยยิกาเจ้า
โฉวฝู่	ดูรายนามและรายชื่อ
ข้อมูลส่วนพระองค์
ลำดับพระยศ	皇子 →皇太子 →皇帝 →太上皇帝 →皇帝 (สมัยที่ 2）
ฐานันดรศักดิ์	จักรพรรดิ
พระราชสมภพ	29 พฤศจิกายน ค.ศ. 1427(1427-11-29) พระราชวังต้องห้าม ปักกิ่ง มหาจักรวรรดิหมิง
สวรรคต	23 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1464(1464-02-23) (36 ปี) พระราชวังต้องห้าม ปักกิ่ง มหาจักรวรรดิหมิง
ฝังพระบรมศพ	สุสานหลวงหมิงอฺวี้ (裕陵) เป่ย์จิง
พระนามทั้งหมด : จู (朱) : ฉีเจิ้น (祁鎮) : จู ฉีเจิ้น รัชศก เจิ้งถ่ง (正統): 18 มกราคม ค.ศ. 1436 – 13 มกราคม ค.ศ. 1450 เทียนชุ่น (天順): 15 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1457 – 26 มกราคม ค.ศ. 1465 พระสมัญญานาม "แบบสั้น" รุ่ยหวงตี้ 睿皇帝 "แบบยาว" ฟาเทียนลี่เต้าเหรินหมิงเฉิงจิ้งเจาเหวินเสฺวียนอู่จื้อเต๋อกวังเซี่ยวรุ่ยหวงตี้ 法天立道仁明誠敬昭文憲武至德廣孝睿皇帝 พระอารามนาม หมิงอิงจง (明英宗)
พระภรรยาเจ้า	ฉื่ออี้ไทเฮา จักรพรรดินีเซี่ยวซู่
	ดูในบทความ
พระราชบิดา	เซฺวียนจงจางหวงตี้จู จานจี
พระราชมารดา	เซี่ยวกงจางหวงโฮ่วตระกูลซุน
พระราชบุตร	ดูในบทความ
ราชวงศ์	ราชวงศ์หมิง

จักรพรรดิหมิงอิงจงทรงเป็นพระราชโอรสในเซฺวียนเต๋อหวงตี้จู จานจี (宣德皇帝朱瞻基) กับจักรพรรดินีซุน (孫) มีพระนามเมื่อแรกเสด็จพระราชสมภพว่า "จู ฉีเจิ้น" และเมื่อเจริญพระชนมายุได้ 4 เดือน ทรงได้รับการสถาปนาเป็นหวงไท่จื่อ (皇太子)

ครองราชย์ครั้งแรก

เมื่อเจริญพระชนมายุได้ 8 พรรษา จักรพรรดิหมิงอิงจงทรงเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติต่อจากจักรพรรดิเซฺวียนเต๋อ ทรงใช้พระนามศักราชว่า "เจิ้งถ่ง" โดยมีเฉิงเซี่ยวเจาไท่หวงไท่โฮ่วเป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์

ในรัชศกเจิ้งถ่งปีที่ 6 (ค.ศ. 1441) จักรพรรดิหมิงอิงจงทรงได้ว่าราชการด้วยพระองค์เอง

เมื่อแรกครองราชสมบัตินั้น ราชวงศ์หมิงรุ่งเรืองถึงขีดสุดเพราะการปกครองอันชาญฉลาดในรัชกาลสมเด็จพระชนกนาถ แต่เพราะจักรพรรดิหมิงอิงจง ยังเป็นเพียงยุวกษัตริย์แวดล้อมไปด้วยขันทีพี่เลี้ยง และเมื่อเฉิงเซี่ยวเจาไท่หวงไท่โฮ่วเสด็จสวรคต ขันที (王振) จึงเริ่มขึ้นสู่อำนาจ กาลต่อมาได้มีอิทธิพลต่อจักรพรรดิหมิงอิงจง ทำให้พระองค์อาศัยความคิดอ่านของขันทีเป็นหลักในการว่าราชกิจ

เชลยมองโกล

ครั้น ค.ศ. 1449 เมื่อเจริญพระชนมายุได้ 21 พรรษา จักรพรรดิหมิงอิงจงนำทัพหลวงออกรบกับชาวมองโกลซึ่งนำโดย (也先太師; Esen Taishi) จากเผ่า (瓦剌; Oirat) ณ ปราการถู่มู่ (土木) เสด็จไปครั้งนั้นมีขันทีหวัง เจิ้น เป็นที่ปรึกษาประจำทัพ แต่เกิดโกลาหล ทัพหลวงแตกพ่าย หวัง เจิ้น ถูกฆ่าตาย และจักรพรรดิหมิงอิงจงถูกมองโกลจับเป็นเชลย เหตุการณ์ครั้งนี้เป็นที่รู้จักในชื่อ (土木之變)

แม้จักรพรรดิหมิงอิงจงจะอยู่แคว้นมองโกลในฐานะเชลย แต่ก็ได้เป็นมิตรสนิทสนมกับราชครูเหย่เซียน และข่าน (脱脱不花)

อย่างไรก็ดี การที่จักรพรรดิถูกจับเป็นเชลย ทำให้เกิดภาวะไร้ผู้นำจนแผ่นดินจีนสั่นคลอน เพื่อระงับสถานการณ์บ้านเมือง ในวันที่ 6 กันยายน รัชศกเจิ้งถ่งปีที่ 14 (ค.ศ.1449 ) ซางเซิ่งไทเฮาทรงมีพระราชเสาวนีย์ให้จู ฉี-อฺวี้ (朱祁鈺) เสด็จขึ้นครองราชบัลลังก์ในฐานะจักรพรรดิ ในการนี้ทรงประกาศสถาปนาจักรพรรดิหมิงอิงจงที่ถูกจับเป็นไท่ช่างหวงตี้ (太上皇帝) และฉื่ออี้ไทเฮาเป็น ไท่ช่างหวงโฮ่ว (太上皇后) และในปีถัดไปทรงเปลี่ยนพระนามศักราชเป็นจิ่งไท่

ครองราชย์ครั้งที่สอง

ใน ค.ศ. 1450 ชาวมองโกลปล่อยจักรพรรดิหมิงอิงจง ให้กลับไปยังดินแดนจีน และในวันที่ 19 กันยายน จักรพรรดิหมิงอิงจงทรงเสด็จถึงกรุงปักกิ่ง ตามแผนจักรพรรดิหมิงอิงจงในฐานะไท่ช่างหวงตี้ควรประทับในพระราชวังเหรินโซว แต่จักรพรรดิจิ่งไท่ทรงให้จักรพรรดิหมิงอิงจงไปประทับ ณ น่านกง (南宫) พร้อมกับฉื่ออี้ไทเฮาและเหล่าพระมเหสีและพระสนม ซึ่งจักรพรรดิหมิงอิงจงทรงประทับ ณ น่านกงเสมือนนักโทษเป็นเวลาหกปีครึ่ง

ใน ค.ศ. 1452 จักรพรรดิจิ่งไท่ทรงประกาศถอด หวงไท่จื่อจู เจี้ยนจฺวิ้น (皇太子朱見濬) พระราชโอรสของจักรพรรดิหมิงอิงจง แล้วลดพระราชอิสริยยศเป็นอี่อ๋อง (沂王) ตั้งจู เจี้ยนจี้ (朱見濟) พระราชโอรสของตัว ขึ้นเป็นหวงไท่จื่อแทน

ต่อมาเมื่อจู เจี้ยนจี้ พระราชโอรสของจักรพรรดิจิ่งไท่ ทรงประชวรสิ้นพระชนม์ เป็นเหตุให้จักรพรรดิจิ่งไท่ทรงหมกมุ่นอยู่กับสตรี และในรัชศกจิ่งไท่ปีที่ 7 (ค.ศ. 1456) จักรพรรดิจิ่งไท่ทรงพระประชวรไม่สามารถว่าราชการได้ จักรพรรดิหมิงอิงจงจึงอาศัยโอกาสนี้ก่อการฟื้นฟูราชสมบัติเสด็จขึ้นครองราชย์อีกครั้ง

เมื่อขึ้นครองราชย์ทรงประกาศถอดจักรพรรดิจิ่งไท่ออกจากราชสมบัติลงเป็นเจ้าชาย และให้กักบริเวณไว้ที่ซี-ยฺเวี่ยน (西苑) ไม่นานหนึ่งเดือนให้หลังก็เสด็จสวรรคต

จักรพรรดิหมิงอิงจงเสด็จกลับขึ้นเสวยราชย์อีกครั้ง ทรงใช้พระนามรัชศกว่า "เทียนชุ่น" อยู่ในราชสมบัติ 7 ปี ก็เสด็จสวรรคตใน ค.ศ. 1464 สิริพระชนมายุได้ 36 พรรษา ก่อนเสด็จสวรรคต จักรพรรดิหมิงอิงจงทรงออกพระราชกฤษฎีกายกเลิกประเพณีฝังนางสนมกำนัลทั้งเป็นเพื่อตามไปถวายการรับใช้ในปรโลก พระราชกฤษฎีกานี้เป็นที่ยกย่องอย่างยิ่งในภายหลัง

และจู เจี้ยนจฺวิ้นพระราชโอรสสืบราชบัลลังก์ต่อ ใช้พระนามรัชศกว่า "เฉิงฮว่า" (成化)

พงศาวลี

บรรพชน

• พระราชบิดา
  • เซฺวียนเต๋อ (宣德)
• พระราชมารดา
  • เซี่ยวกงจาง (孝恭章) แห่งตระกูลซุน (孫)

พระภรรยาเจ้า

ฮองเฮา

พระนาม	ตระกูล	สมรส	สวรรคต	หมายเหตุ
ฉื่ออี้ฮองไทเฮา	เฉียน (錢)	ค.ศ. 1442	ค.ศ. 1468	ได้รับการสถาปนาเป็นไท่ช่างฮองเฮาใน ค.ศ. 1449 พร้อมกับจักรพรรดิหมิงอิงจงได้เป็นไท่ช่างหฺวัง กลับดำรงตำแหน่งฮฮงเฮาใน ค.ศ. 1457 เมื่อจักรพรรดิหมิงอิงจงหวนคืนสู่ราชบัลลังก์ พระราชโอรสบุญธรรมขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิเฉิงฮว่า จึงได้เป็นฉื่ออี้ไทเฮา (慈懿皇太后)
โจวไทฮองไทเฮา	โจว (周)		ค.ศ. 1504	พระบิดาชื่อ โจว เหนิง (周能) เส็ดจสวรรคตแล้วจึงได้รับสถาปนาเป็นฮองเฮา พระราชโอรสขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิเฉิงฮว่า จึงได้เป็นพระพันปีเชิ่งฉือเหรินโช่ว (聖慈仁壽皇太后) ใน ค.ศ. 1487 ภายหลังเลื่อนเป็น (太皇太后)

พระมเหสี

นาม	ตระกูล	หมายเหตุ
จิ้งจฺวังอันมู่เฉินเฟย์ (靖莊安穆宸妃)	วั่น (萬)
ตฺวันจิ้งอันเหอฮุ่ยเฟย์ (端靖安和惠妃)	หวัง (王)
จฺวังจิ้งอันหรงชูเฟย์ (莊靜安榮淑妃)	เกา (高)
กงตฺวันจฺวังฮุ่ยเต๋อเฟย์ (恭端莊惠德妃)	เหฺวย์ (韋)
กงเหออันจิ้งชุ่ยเฟย์ (恭和安靜順妃)	ฝาน (樊)	เกิดใน ค.ศ. 1414 เสียชีวิตใน ค.ศ. 1470 เข้าวังใน ค.ศ. 1427 ได้เป็นสนมใน ค.ศ. 1457
จฺวังซีตฺวันซู่อันเฟย์ (莊僖端肅安妃)	หยาง (楊)
เจาซู่จิ้งตฺวันเสียนเฟย์ (昭肅靖端賢妃)	หวัง (王)
เจินชุ่นอี้กงจิ้งเฟย์ (貞順懿恭敬妃)	หลิว (劉)
อันเหอหรงจิ้งลี่เฟย์ (安和榮靖麗妃)	หลิว (劉)
ตฺวันจฺวังเจาเฟย์ (端莊昭妃)	อู่ (武)
กงอันเหอเฟย์ (恭安和妃)	กง (宮)
เจาจิ้งกงเฟย์ (昭靜恭妃)	หลิว (劉)
เจาชุ่นลี่เฟย์ (昭順麗妃)	จาง (張)
เจาอี้เสียนเฟย์ (昭懿賢妃)	หลี่ (李)
กงจิ้งจฺวังเฟย์ (恭靖莊妃)	จ้าว (趙)
กงซีเฉิงเฟย์ (恭僖成妃)	จาง (張)
กงฮุ่ยเหอเฟย์ (恭惠和妃)	เหลียง (梁)
ซีเค่อชงเฟย์ (僖恪充妃)	ยฺหวี (余)
ฮุ่ยเหอลี่เฟย์ (惠和麗妃)	เฉิน (陳)
หรงจิ้งเจินเฟย์ (榮靖貞妃)	หวัง (王)

อ้างอิง

1. Leo K. Shin (2006), The Making of the Chinese State: Ethnicity and Expansion on the Ming Borderlands, Cambridge University Press, ISBN 
2. 《明實錄·英宗睿皇帝實錄·廢帝郕戾王附錄》
3. 《明史》卷13：憲宗繼天凝道誠明仁敬崇文肅武宏德聖孝純皇帝，諱見深，英宗長子也。母貴妃周氏。初名見濬。英宗留瓦剌，皇太后命立為皇太子。景泰三年，廢為沂王。
4. 郕王薨，谥曰戾，毁所营寿陵，葬金山，与夭殇诸公主坟相属。帝欲以汪妃殉，以李贤言乃止，以妃唐氏等殉葬。
5. Zhonghua quan guo fu nü lian he hui (1984). Women of China. Foreign Language Press.

บรรณานุกรม

• Robinson, David M. "Politics, Force and Ethnicity in Ming China: Mongols and the Abortive Coup of 1461," Harvard Journal of Asiatic Studies (Volume 59: Number 1, June 1999): 79–123.

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ จักรพรรดิหมิงอิงจง

ก่อนหน้า		จักรพรรดิหมิงอิงจง		ถัดไป
เซฺวียนเต๋อ		จักรพรรดิจีน (ค.ศ. 1435–49)		จิ่งไท่
จิ่งไท่		จักรพรรดิจีน (ค.ศ. 1457–64)		เฉิงฮว่า