คณะรัฐมนตรีไทย คณะที่ 51

คณะรัฐมนตรี คณะที่ 51 ของไทย (13 กรกฎาคม พ.ศ. 2538 - 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2539)

คณะรัฐมนตรีบรรหาร
คณะรัฐมนตรีคณะที่ 51 แห่งราชอาณาจักรไทย
พ.ศ. 2538 - 2539
วันแต่งตั้ง	18 กรกฎาคม​ พ.ศ. 2538
วันสิ้นสุด	25 พฤศจิกายน​ พ.ศ. 2539 (1 ปี 130 วัน)
บุคคลและองค์กร
พระมหากษัตริย์	พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
นายกรัฐมนตรี	บรรหาร ศิลปอาชา​
พรรคร่วมรัฐบาล	พรรคชาติไทย (91) พรรคความหวังใหม่ (57) พรรคพลังธรรม (23) พรรคกิจสังคม​ (22) พรรคประชากรไทย (18) พรรคนำไทย​ (18) พรรคมวลชน​ (3)
สถานะในสภานิติบัญญัติ	รัฐบาลผสม 232 / 391
พรรคฝ่ายค้าน	พรรคประชาธิปัตย์ (86) พรรคชาติพัฒนา (54) พรรคเสรีธรรม (11) พรรคเอกภาพ (8)
ผู้นำฝ่ายค้าน	ชวน หลีกภัย
ประวัติ
การเลือกตั้ง	เลือกตั้งทั่วไป 2538
การลงมติเลือกนายกรัฐมนตรี	การลงมติเลือกนายกรัฐมนตรีไทย พ.ศ. 2538
สิ้นสุดจากการเลือกตั้ง	เลือกตั้งทั่วไป 2539
สภานิติบัญญัติ	สภาผู้แทนราษฎรไทย ชุดที่ 19
ก่อนหน้า	คณะรัฐมนตรีไทย คณะที่ 50
ถัดไป	คณะรัฐมนตรีไทย คณะที่ 52

นายบรรหาร ศิลปอาชา เป็นนายกรัฐมนตรี ประกาศพระบรมราชโองการ เมื่อวันที่ 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2538 พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงลงพระปรมาภิไธยในประกาศ นายบุญเอื้อ ประเสริฐสุวรรณ ประธานสภาผู้แทนราษฎรเป็นผู้ลงนามรับสนองพระบรมราชโองการ

รายชื่อคณะรัฐมนตรี

ในวันที่ 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2538 ได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งคณะรัฐมนตรี ดังต่อไปนี้

1. พลอากาศเอก สมบุญ ระหงษ์ เป็นรองนายกรัฐมนตรี (พรรคชาติไทย)
2. พลเอก ชวลิต ยงใจยุทธ เป็นรองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม (พรรคความหวังใหม่)
3. พันตำรวจโท ดร. ทักษิณ ชินวัตร เป็นรองนายกรัฐมนตรี (พรรคพลังธรรม)
4. นายบุญพันธ์ แขวัฒนะ เป็นรองนายกรัฐมนตรี (พรรคกิจสังคม)
5. นายสมัคร สุนทรเวช เป็นรองนายกรัฐมนตรี (พรรคประชากรไทย)
6. นายอำนวย วีรวรรณ เป็นรองนายกรัฐมนตรี (พรรคนำไทย)
7. นายปองพล อดิเรกสาร เป็นรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี (พรรคชาติไทย)
8. นายเรืองวิทย์ ลิกค์ เป็นรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี (พรรคชาติไทย)
9. นายปิยะณัฐ วัชราภรณ์ เป็นรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี (พรรคชาติไทย)
10. นายประสงค์ บูรณ์พงศ์ เป็นรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี (พรรคความหวังใหม่)
11. นายจรัส พั้วช่วย เป็นรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี (พรรคพลังธรรม)
12. นายรักเกียรติ สุขธนะ เป็นรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี (พรรคกิจสังคม)
13. นายโภคิน พลกุล เป็นรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี (พรรคความหวังใหม่)
14. นายสุรเกียรติ เสถียรไทย เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง (อิสระ/สัดส่วนพรรคความหวังใหม่)
15. นายประภัตร โพธสุธน เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง (พรรคชาติไทย)
16. นายเนวิน ชิดชอบ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง (พรรคชาติไทย)
17. หม่อมราชวงศ์เกษมสโมสร เกษมศรี เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ (พรรคนำไทย)
18. นายมนตรี พงษ์พานิช เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (พรรคกิจสังคม)
19. นายสุวิทย์ คุณกิตติ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (พรรคกิจสังคม)
20. นายชาญชัย ปทุมารักษ์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (พรรคชาติไทย)
21. นายฉัตรชัย เอียสกุล เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (พรรคความหวังใหม่)
22. นายมณฑล ไกรวัตนุสสรณ์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (พรรคความหวังใหม่)
23. นายวันมูหะมัดนอร์ มะทา เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม (พรรคความหวังใหม่)
24. นายสมบัติ อุทัยสาง เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม (อิสระ/สัดส่วนพรรคพลังธรรม)
25. นายพีระพงศ์ ถนอมพงษ์พันธุ์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม (พรรคพลังธรรม)
26. นายสมศักดิ์ เทพสุทิน เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม (พรรคกิจสังคม)
27. นายชัยภักดิ์ ศิริวัฒน์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม (พรรคประชากรไทย)
28. นายชูชีพ หาญสวัสดิ์ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ (พรรคชาติไทย)
29. ว่าที่ร้อยตรี ไพโรจน์ สุวรรณฉวี เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์ (พรรคชาติไทย)
30. นายมนตรี ด่านไพบูลย์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์ (พรรคความหวังใหม่)
31. นายบรรหาร ศิลปอาชา เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย (พรรคชาติไทย)
32. นายสุชาติ ตันเจริญ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย (พรรคชาติไทย)
33. นายเกียรติชัย ชัยเชาวรัตน์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย (พรรความหวังใหม่)
34. นางสุดารัตน์ เกยุราพันธุ์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย (พรรคพลังธรรม)
35. พลตรี ศรชัย มนตริวัต เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย (พรรคนำไทย)
36. ร้อยตำรวจเอก เฉลิม อยู่บำรุง เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม (พรรคมวลชน)
37. นายพิศาล มูลศาสตรสาทร เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม (พรรคความหวังใหม่)
38. นายยิ่งพันธ์ มนะสิการ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและสิ่งแวดล้อม (พรรคประชากรไทย)
39. นายอุดมศักดิ์ ทั่งทอง เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและสิ่งแวดล้อม (พรรคชาติไทย)
40. นาย เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (พรรคความหวังใหม่)
41. นายชิงชัย มงคลธรรม เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (พรรคความหวังใหม่)
42. ร้อยตำรวจโท เชาวริน ลัทธศักดิ์ศิริ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (พรรคชาติไทย)
43. นายเสนาะ เทียนทอง เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (พรรคชาติไทย)
44. นายสรอรรถ กลิ่นประทุม เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข (พรรคชาติไทย)
45. นายธวัชวงศ์ ณ เชียงใหม่ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข (พรรคความหวังใหม่)
46. นายไชยวัฒน์ สินสุวงศ์ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม (พรรคพลังธรรม)
47. นายสนธยา คุณปลื้ม เป็นรัฐมนตรีช่วยว่ากระทรวงอุตสาหกรรม (พรรคชาติไทย)
48. นายอนุสรณ์ วงศ์วรรณ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่ากระทรวงอุตสาหกรรม (อิสระ/สัดส่วนพรรคชาติไทย)
49. นายบุญชู ตรีทอง เป็นรัฐมนตรีว่าการทบวงมหาวิทยาลัย (พรรคชาติไทย)

การปรับคณะรัฐมนตรี

• วันที่ 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2539 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้รัฐมนตรีพ้นจากความเป็นรัฐมนตรีและ แต่งตั้งรัฐมนตรี ดังนี้

1. นายบุญพันธ์ แขวัฒนะ พ้นจากตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี และแต่งตั้งให้เป็น รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี
2. นายประสงค์ บูรณ์พงศ์ พ้นจากตำแหน่งรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี และแต่งตั้งให้เป็น รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม
3. นายจรัส พั้วช่วย พ้นจากตำแหน่งรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี และแต่งตั้งให้เป็น รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
4. นายรักเกียรติ สุขธนะ พ้นจากตำแหน่งรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี และแต่งตั้งให้เป็น รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์
5. นายมนตรี พงษ์พานิช พ้นจากตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และแต่งตั้งให้เป็น รองนายกรัฐมนตรี
6. นายสุวิทย์ คุณกิตติ พ้นจากตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และแต่งตั้งให้เป็น รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์
7. นายฉัตรชัย เอียสกุล พ้นจากตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และแต่งตั้งให้เป็น รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี

• วันที่ 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2539 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้รัฐมนตรีพ้นจากความเป็นรัฐมนตรีและแต่งตั้งรัฐมนตรี ดังนี้

1. นายประสงค์ บูรณ์พงศ์ พ้นจากตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม และแต่งตั้งให้เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม สืบแทนนายพิศาล มูลศาสตรสาทร ซึ่งถึงแก่กรรม
2. แต่งตั้งให้ นายพูนสวัสดิ์ มูลศาสตรสาทร เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม

• วันที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2539 มีรัฐมนตรีขอลาออก ดังนี้

1. นายเนวิน ชิดชอบ ขอลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง
2. ว่าที่ร้อยตรี ไพโรจน์ สุวรรณฉวี ขอลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์
3. นายสุชาติ ตันเจริญ ขอลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย
4. นายอนุสรณ์ วงศ์วรรณ ขอลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม
5. นายบุญชู ตรีทอง ขอลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการทบวงมหาวิทยาลัย

• วันที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2539 มีรัฐมนตรีขอลาออก ดังนี้

1. พันตำรวจโท ทักษิณ ชินวัตร ขอลาออกจากตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี
2. นายจรัส พั้วช่วย ขอลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
3. นายพีระพงศ์ ถนอมพงษ์พันธ์ ขอลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม
4. นางสุดารัตน์ เกยุราพันธุ์ ขอลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย
5. นายไชยวัฒน์ สินสุวงศ์ ขอลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม

• วันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2539 หม่อมราชวงศ์เกษมสโมสร เกษมศรี ขอลาออกจากตำแหน่ง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ

• วันที่ 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2539 นายสุรเกียรติ เสถียรไทย ขอลาออกจากตำแหน่ง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง

• วันที่ 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2539 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งรัฐมนตรี ดังนี้

1. พันตำรวจโท ทักษิณ ชินวัตร เป็นรองนายกรัฐมนตรี
2. นายบดี จุณณานนท์ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง
3. นายเสริมศักดิ์ การุญ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง
4. นายอำนวย วีรวรรณ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศอีกตำแหน่งหนึ่ง
5. นายจรัส พั้วช่วย เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
6. นายพีระพงศ์ ถนอมพงษ์พันธุ์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม
7. นายอำนวย ยศสุข เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์
8. นายอนุสรณ์ วงศ์วรรณ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย
9. นางสุดารัตน์ เกยุราพันธุ์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย
10. นายไชยวัฒน์ สินสุวงศ์ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม
11. นายบุญชู ตรีทอง เป็นรัฐมนตรีว่าการทบวงมหาวิทยาลัย

• วันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ. 2539 มีรัฐมนตรีขอลาออก ดังนี้

1. นายสมัคร สุนทรเวช ขอลาออกจากตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี
2. นายชัยภักดิ์ ศิริวัฒน์ ขอลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม
3. นายยิ่งพันธุ์ มนะสิการ ขอลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการะทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและสิ่งแวดล้อม

• วันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2539 มีรัฐมนตรีขอลาออก ดังนี้

1. นายจรัส พั้วช่วย ขอลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
2. นายพีระพงศ์ ถนอมพงษ์พันธ์ ขอลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม

• วันที่ 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2539 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งรัฐมนตรี ดังนี้

1. นายสมัคร สุนทรเวช เป็นรองนายกรัฐมนตรี
2. นายประชา คุณะเกษม เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
3. นางพิมพา จันทร์ประสงค์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม
4. นายชัยภักดิ์ ศิริวัฒน์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม
5. นายยิ่งพันธ์ มนะสิการ เป็นรัฐมนตรีว่าการวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและสิ่งแวดล้อม

• วันที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2539 มีรัฐมนตรีขอลาออก ดังนี้

1. พันตำรวจโท ทักษิณ ชินวัตร ขอลาออกจากตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี
2. นายประชา คุณะเกษม ขอลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
3. นางพิมพา จันทร์ประสงค์ ขอลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงคมนาคม
4. นางสุดารัตน์ เกยุราพันธ์ ขอลาออกจากรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย
5. นายไชยวัฒน์ สินสุวงศ์ ขอลาออกจากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม

• วันที่ 27 กันยายน พ.ศ. 2539 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งรัฐมนตรี ดังนี้

1. หม่อมราชวงศ์เกษมสโมสร เกษมศรี เป็นรองนายกรัฐมนตรี
2. นายโฆสิต ปั้นเปี่ยมรัษฎ์ เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม
3. พลเอก วิโรจน์ แสงสนิท เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม
4. นายชัยวัฒน์ วิบูลย์สวัสดิ์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง
5. หม่อมราชวงศ์ เทพกมล เทวกุล เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
6. นางสาวสุคนธ์ กาญจนาลัย เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์
7. นายอาษา เมฆสวรรค์ เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย

การสิ้นสุดของคณะรัฐมนตรี

หลังจากอภิปรายไม่ไว้วางใจ พรรคร่วมรัฐบาลได้แก่ พรรคความหวังใหม่ พรรคนำไทย และพรรคมวลชน ได้ขอให้เขาลาออกจากตำแหน่ง แต่เขาได้ตัดสินใจยุบสภา เมื่อวันที่ 27 กันยายน พ.ศ. 2539 คณะรัฐมนตรีคณะนี้สิ้นสุดลง เนื่องจากมีพระบรมราชโองการประกาศยุบสภาผู้แทนราษฎร ในวันที่ 27 กันยายน พ.ศ. 2539

ต่อมาได้มีการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเป็นการทั่วไปในวันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2539 ทำให้คณะรัฐมนตรี ที่บริหารงานอยู่ต้องพ้นจากตำแหน่งไปตามวาระ

อ้างอิง

1. พระราชกฤษฎีกายุบสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2539

แหล่งข้อมูลอื่น

• คณะรัฐมนตรีคณะที่ 51 จากสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี 2007-11-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• ลำดับความเป็นมาของคณะรัฐมนตรีไทย จากสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี 2012-02-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน