การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเป็นการทั่วไป พ.ศ. 2491

การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเป็นการทั่วไป พ.ศ. 2491 จัดเป็น การเลือกตั้งทั่วไปในประเทศไทย ครั้งที่ 5 สืบเนื่องจากการที่มีการรัฐประหารขึ้นในวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 และทางคณะรัฐประหารให้แต่งตั้งให้ นายควง อภัยวงศ์ หัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี

การเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรไทยเป็นการทั่วไป พ.ศ. 2491

← สิงหาคม พ.ศ. 2489 29 มกราคม พ.ศ. 2491 พ.ศ. 2492 →
← สภาผู้แทนราษฎรไทย ชุดที่ 4 สภาผู้แทนราษฎรไทย ชุดที่ 5 →
99 ที่นั่งในสภาผู้แทนราษฎรไทย
ผู้ใช้สิทธิ	26%
First party Second party   ผู้นำ ควง อภัยวงศ์ เลียง ไชยกาล พรรค ประชาธิปัตย์ ประชาชน ที่นั่งก่อนหน้า 62 ที่นั่ง พรรคใหม่ ที่นั่งที่ชนะ 53 ที่นั่ง 12 ที่นั่ง ที่นั่งเปลี่ยน 9 12
นายกรัฐมนตรีก่อนการเลือกตั้ง ควง อภัยวงศ์ ประชาธิปัตย์ ว่าที่นายกรัฐมนตรี ควง อภัยวงศ์ ประชาธิปัตย์

โดยการเลือกตั้งกำหนดมีขึ้นในวันพฤหัสบดีที่ 29 มกราคม พ.ศ. 2491 ตามบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉบับชั่วคราว) พุทธศักราช 2490 ผลการเลือกตั้ง ปรากฏว่า พรรคประชาธิปัตย์ ได้รับคะแนนมากที่สุดเป็นลำดับที่หนึ่ง โดยได้ทั้งสิ้น 53 ที่นั่ง ได้แกนนำในการจัดตั้งรัฐบาล โดย นายควง ได้รับพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯให้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีเมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ ปีเดียวกัน นับเป็นการดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีเป็นครั้งที่ 4 และต่อมาก็ได้มีการโปรดเกล้าฯคณะรัฐมนตรี ขึ้นในวันที่ 25 กุมภาพันธ์ นับเป็นคณะรัฐมนตรีคณะที่ 20 มีจำนวนทั้งสิ้น 24 คน และต่อมา คณะรัฐมนตรีได้แถลงนโยบายต่อรัฐสภาในวันที่ 1 มีนาคม ถึงวันที่ 5 มีนาคม นับเป็นเวลาถึง 5 วัน นับว่ามากที่สุดเป็นประวัติการณ์

แต่การเลือกตั้งครั้งนี้ นับว่ามีผู้ออกมาใช้สิทธิเลือกตั้งน้อยที่สุดด้วย โดยคิดเป็นร้อยละ 26 เท่านั้น ซึ่งก่อนหน้านั้น ได้มีการแพร่ไปทั่ว โดยเฉพาะในพื้นที่กรุงเทพมหานครว่า จะมีการขว้างปาระเบิดใส่คูหาเลือกตั้ง อีกทั้งในพื้นที่ภาคใต้ นาย สมาชิกพฤฒิสภา และประธานสันนิบาตไทยอิสลาม กล่าวว่า ชาวมุสลิมในจังหวัดชายแดนภาคใต้ตอนล่าง ได้แก่ ยะลา, สตูล, ปัตตานี และนราธิวาส ซึ่งมีจำนวนประมาณ 700,000 คน ได้คว่ำบาตรการเลือกตั้งครั้งนี้ เหตุเพราะไม่พอใจการทำงานของรัฐบาลที่ผ่านมา

ต่อมา ในวันที่ 6 เมษายน ปีเดียวกัน คณะรัฐประหารเมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 ก็ได้ทำการบีบบังคับให้นายควง อภัยวงศ์ ลาออกจากตำแหน่ง โดยอ้างเหตุผลทางเศรษฐกิจว่ารัฐบาลไม่สามารถแก้ปัญหาได้ทันท่วงที และปลายเดือนเดียวกันนั้น ก็ได้มีมติให้ จอมพล ป. พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรีในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีสืบแทน

ผลการเลือกตั้ง

ชื่อพรรค	หัวหน้าพรรค	จำนวน ส.ส.
พรรคประชาธิปัตย์	พันตรี ควง อภัยวงศ์	53 คน
พรรคประชาชน	เลียง ไชยกาล	12 คน
พรรคธรรมาธิปัตย์	ร้อยตำรวจเอก เปี่ยม บุณยะโชติ	5 คน
ไม่สังกัดพรรคการเมือง		3 คน

อ้างอิง

1. หน้า 157, นายควง อภัยวงศ์ กับพรรคประชาธิปัตย์ โดย ณัฐวุฒิ สุทธิสงคราม (พ.ศ. 2524) สำนักพิมพ์เรืองศิลป์
2. ประชาธิปัตย์ชนะการเลือกตั้งครั้งแรก หลังรัฐประหาร 2490, หน้า 34. กาลานุกรมสยามประเทศไทย 2485-2554 โดย ชาญวิทย์ เกษตรศิริ

ดูเพิ่ม

• สภาผู้แทนราษฎรไทย ชุดที่ 5